دوره بحرانی مهار علف های هرز لوبیا چیتی (.Phaseolus vulgaris L) در لردگان

به منظور تعیین دوره بحرانی مهار علف های هرز در زراعت لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris) رقم تلاش، در شهرستان لردگان از توابع استان چهار محال و بختیاری آزمایشی طی دو سال (۸۰-۱۳۷۹ و ۸۱-۱۳۸۰) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. در این آزمایش شش تیمار به صورت طول دوره های عاری از علف هرز و شش تیمار به صورت دوره های تداخل علف های هرز به فواصل زمانی ۱۰ روزه پس از سبز شدن لوبیا چیتی اعمال گردید. تیمارهای مهار (دوره های بدون علف هرز از زمان سبز شدن تا ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰، و ۵۰ روز پس از سبز شدن لوبیا چیتی) به صورت وجین علف های هرز روییده در هر کرت تا هر یک از مراحل مورد نظر اعمال شد و برای استقرار تیمارهای تداخل (حضور علف های هرز از زمان سبز شدن تا ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۴۰، و ۵۰ روز پس از سبز شدن لوبیا چیتی) اجازه داده شد که علف های هرز روییده در هر کرت تا فرا رسیدن هر یک از مراحل رشدی مزبور با گیاه زراعی رقابت نمایند.
علاوه بر این دو تیمار مهار علف های هرز در تمام فصل و عدم مهار علف های هرز در سراسر فصل رشد نیز به ترتیب به عنوان شاهد مهار کامل و تداخل کامل در نظر گرفته شدند. برای برازش منحنی های عملکرد دانه لوبیا چیتی تحت تاثیر تیمارهای مهار و تداخل علف های هرز به ترتیب از توابع ریاضی گامپرتز و لجستیک استفاده شد. نتایج نشان داد که با طولانی شدن مدت تداخل علف های هرز عملکرد دانه لوبیا چیتی کاهش یافت، در حالی که طولانی شدن دوره های عاری از علف هرز مانع نقصان عملکرد گردید. در سال اول، دوره بحرانی تداخل علف های هرز در لوبیا چیتی با پذیرش ۵% کاهش عملکرد به مدت دو هفته از ۲۴ روز تا ۳۸ روز پس از سبز شدن برآورد گردید.
با در نظر گرفتن مراحل فنولوژیک رشد لوبیا چیتی این دوره حد فاصل سومین سه برگچه ای (V۳) تا قبل از شروع گلدهی (R۱) واقع شد. در سال دوم به دلیل فشار بیشتر علف های هرز این دوره طولانی تر (۲۶ روز) بود، به طوری که شروع و پایان آن به ترتیب با ۱۸ و ۴۴ روز پس از سبز شدن لوبیا چیتی (دومین سه برگچه ای تا شروع غلاف دهی) مقارن شد. در بین اجزای عملکرد لوبیا چیتی، تعداد غلاف در بوته بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان داد و در عین حال حساس ترین جزء عملکرد نسبت به رقابت علف های هرز بود، به گونه ای که با افزایش دوره تداخل علف های هرز ، این صفت به شدت کاهش یافت.

مجید آقاعلی‌خانی
علیرضا یدوی
سید‌ علی محمد مدرس ثانوی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی