قلعه رودخان دژ محکمی بر فراز گیلان

قلعه رودخان دژ محكمی است كه برفراز كوهی در ۲۰ كیلومتری جنوب شرقی فومن از دهستان گوراب پس در بخش مركزی شهرستان فومن قرار دارد.ارتفاع آن بین ۶۵۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا و در خط الرأس یكی از ارتفاعات منطقه واقع شده است.
یكی از باشكوه‌ترین بناهای تاریخی به جامانده از دوره سلجوقیان است كه به قلعه سكسار و حسامی نیز شهرت دارد.
استحكام و عظمت این دژ همراه با بقایای ساختمانی موجود در اطراف آن حاكی از موقعیت نظامی و سیاسی قلعه رودخان در تاریخ گیلان است و از آنجا كه این بنای تاریخی در كنار رودخانه‌ای ساخته شده، آن را قلعه رودخان می‌نامند.
تاریخ این دژ می‌گوید: در گذشته این رودخانه مانع حركت سربازانی بود كه به اطراف قلعه می‌رفتند، جنگل های انبوه قدیمی نیز مانع دیگری برای حركت مردان جنگی بوده، به همین خاطر دژ در دوران آبادانی ممتد خود كمتر مورد حمله متجاوزان قرار گرفته است.
قلعه رودخان به مساحت ۶/۲ هكتار به‌وسیله ۶۵ برج و بارو و دیواری به طول ۱۵۰۰ متر احاطه شده است.
بنای قلعه از سنگ و ساروج و آجر است، این بنای تاریخی از دو بخش تشكیل شده كه بخش اول شامل ارگ یا شاه قلعه كه از دو طبقه و از آجر ساخته شده و شامل ۱۶ قراول خانه به صورت دو طبقه با نورگیرها و روزنه های متعدد مسلط بر محیط اطراف است.
بخش دوم نیز قسمت نظامی یا قورخانه كه در سمت شرقی قلعه رودخان قرار دارد، این قسمت جنبه نظامی داشته و شامل برج‌هایی است كه بالای آنها اتاق‌های هشت ضلعی ساخته شده از آجر قرار دارد كه در این دیوارها منافظ و تركش‌هایی برای دیده بانی و ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شده است.
دیوارهای قلعه ۶۵ برج نگهبانی دارد و این قلعه به دلیل اهمیت و اعتبار تاریخی، معماری، هنری، استراتژیكی و نظامی و نیز وسعت آن در تاریخ ۳۰/۵/۵۴ به شماره ۱۵۴۹/۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این دژ به دلیل قرار گرفتن در جنگل‌های سبز و انبوه گیلان هر ساله میزبان حضور گردشگرانی است كه برای دیدن قلعه رودخان دل به طبیعت می‌سپارند.
علاقه مندان برای دیدن این قلعه باشكوه بعد از عبور از شهر فومن و پس از گذشتن از روستاهای گشت، كردمحله، گشت رودخان، سیاه كش، گوراب پس، مولسكام و سعید آباد(سید آباد) به روستای قلعه رودخان رسیده و پس از گذشتن از حیدرآباد و طی ۳ كیلومتر جاده خاكی وارد اراضی پارك جنگلی قلعه رودخان شده و با طی مسیر ۵/۱ كیلومتر تا محل قلعه( از طریق راه پله ای كه احداث شده) صعود می‌كنند.
منوچهر ستوده در كتاب از آستارا تا استرآباد(جلد یك، ص ۱۵۸) قلعه رودخان را سومین بنا از بناهای عجیب هفتگانه گیلان معرفی كرده و می‌گوید: من تاكنون دژی به عظمت و استحكام قلعه رودخان ندیده‌ام، تنها دژی كه می‌تواند برابر همان قلعه اصطخر فارس باشد و دژهای خراسان و الموت رودبار و طارم زنجان در مقابل قلعه رودخان بسیار كوچك و ناچیز و شاید ۱۰ یا ۱۲ دژ، مساوی اراضی قلعه رودخان باشد.
همچنین اولین بار خوزكوه(خچكو) محقق روسی لهستانی الاصل كه در سال ۱۳۸۰ میلادی در گیلان مشغول بررسی بود، متوجه این قلعه شد و می‌نویسد«قلعه رودخان دژی است بربالای كوهی در قسمت علیای رودخانه‌ای به همین نام، بالای آن از آجر و سنگ است و در طرفین در ورودی دو برج دفاعی مستحكم وجود دارد». به‌هرحال هر دژی یك تاریخ زنده است و قلعه رودخان نیز شاید تاریخ گیلان باشد، باید دید.

منبع : خبرگزاری فارس