حساسیت بیش از حد شنوایی

یک گوش نرمال قادر به شنیدن اصوات با شدت‌های کم (۲۰-۰ دسی‌بل ) تا شدت‌های زیاد ( ۱۱۵ دسی‌بل ) بدون هیچگونه احساس ناراحتی می‌باشد.اصوات ممتد و بلند برای همه آزارنده هستند.اگرچه برخی از افراد دارای حساسیت شنوایی بخصوصی هستند که حتی قادر به تحمل سطوح عادی صدا نیز نیستند. این افراد ممکن است دارای شنوایی نرمال و یا افت شنوایی باشند.حساسیت های ویژه شنیداری شامل phonophobia , hyperacusis , misophonia , recruitment می‌باشند. دانش امروزی ما از این موارد که ما را قادر به درمان موثر آنها نموده است بر مبنای مدل jastreboff و تکنیک‌های بی‌حسی می‌باشد که در دههٔ ۱۹۸۰ توسعه یافته شده است. مکانیسم hyperacusis, misophonia, phonophobia,recruitment: Hyperacusis به دلیل ایجاد تغییرات در پردازش مرکزی صدا به‌وجود می‌آیدو در اغلب موارد حلزون سالم می‌باشد ...
این در حالی است که مبتلایان به این حالت فکر می‌کنند که دچار یک بیماری غیر قابل بازگشت شده‌اند.در گذشته از واژهٔ recruitment استفاده می‌شد که این حالت نتیجه آسیب حلزونی می‌باشد ولی از هنگامی که اکثر مبتلایان به hyperacusis بواسطهٔ صوت درمانی ( sound therapy ) و درمان‌های رفتاری معالجه گردیدند برای محققان آشکار گردید که hyperacusis و علایم آن، نتیجه آسیب‌های گوشی غیر قابل بازگشت نیستند. مبتلایان به hyperacusis اغلب دچار misophonia نیز هستند؛ بدین معنی که شخص تمایل ندارد در معرض صوت قرار گیرد زیرا فکر می‌کند اصوات ممکن است به گوش او آسیب برسانند. حال اگر این عدم تمایل در معرض صوت بودن خیلی شدید شود؛ آنگاه از واژهٔ phonophobia استفاده می‌کنیم که در این حالت فرد از صداهای معمولی اطراف خود مانند ترافیک، صداهای آشپزخانه ، صدای بستن درب اتاق یا حتی گفتار بلند که در هیچ حالت نمی توانند آسیب رسان باشند ، وحشت دارد .
در misophonia اصواتی خاص براساس ارتباط و معنایی که دارند موجب ناراحتی می‌شوند ولی فرد قادر است دیگر اصواتی را که برای او لذت بخش هستند ( مانند صدای موسیقی ) تا شدتهای خیلی بالاتر تحمل نماید.پس اگر در میان اصواتی که برای فرد ایجاد ناراحتی می‌کنند تفاوت شدت وجود داشته باشد احتمال misophonia مطرح می‌شود.
Misophonia می‌تواند باعث بوجود آمدن hyperacusisشود ( یعنی تغییر در پردازش مرکزی شنوایی ) وباعث درک غیر طبیعی از میزان بلندی ( Loudness ) صوت شود.در عمل اکثر مبتلایان به حساسیت بیش از حد شنوایی دارای درجاتی از hyperacusis و phonophobia به همراه هم می‌باشند. در درمان این شرایط نیز تشخیص این نکته که کدام یک این دو حالت غلبه بیشتری بر فرد دارند بسیار مهم می‌باشد.
نموه های فراوانی از misophonia در پدرانی که فرزندانشان موسیقی مدرن می‌نوازندو نیز درافرادی که از شنیدن صدای موسیقی که از واکمن دیگران در اماکن عمومی خارج می‌شود نفرت دارند دیده شده است. البته برخی اصوات نیز به خودی خود ناراحت کننده هستند. مثلا صدای خراشیدن گچ روی تخته در حالی که دسی‌بل تولید شده بواسطه آن بسیار کم است برای اکثر افراد حساسیت زا می‌باشد.
یک گوش نرمال قادر به شنیدن اصوات با شدت‌های کم (۲۰-۰ دسی‌بل ) تا شدت‌های زیاد ( ۱۱۵دسی‌بل ) بدون هیچگونه احساس ناراحتی می‌باشد. افت شنوایی باعث عدم توانایی شنیدن صداهای کم شدت می‌شود و رکروتمان موجب عدم تحمل صداهای بلند می‌شود.فرضا اگر فردی دارای کم شنوایی همراه با رکروتمان باشد صداهای پایین تر از ۵۰ dB را نمی‌شنود و اصوات بالای ۸۰ dB نیز برای او آزارنده خواهند بود .رکروتمان در نتیجه کاهش تعداد سلولهای مویی خارجی می‌باشد که در نتیجه آن ، افزایش ناچیز شدت محرک موجب افزایش بیش از حد پاسخ‌های گوش داخلی می‌شود.
البته در مواردی که رکروتمان وحود دارد می‌توان مغز را طوری آموزش داد که درجه احساس بلندی را تغییر داده و دامنه شنوایی مختل شده را با شرایط جدید تطبیق دهد. وقتی که شنوایی طبیعی یا نزدیک به حالت طبیعی است ، حساسیت شنوایی همیشه به علت hyperacusis است ( گاهی همراه با misophonia ) ولی هیچ‌گاه دارای رکروتمان نیست.
● مکانسیم hyperacusis :
مغز انسان نقش بسیار مهمی در حساسیت نسبت به صدا ایفا می‌کند. پس از اینکه صدا به گوش داخلی رسید به اجزای فرکانسی تجزیه می‌شود.۳۰۰۰۰ رشته عصب شنوایی ،اطلاعات فرکانسی را حمل کرده و پس از ۲۰/۱ ثانیه به کورتکس شنوایی مغز می‌رسد و در لوب تمپورال درک صدا صورت می‌گیرد.
سیستم مرکزی شنوایی در درجه اول مسئول تمایز پیام‌های مهم از پیام‌های مزاحم محیطی است. گاهی ممکن است که پیام بسیار ضعیف باشد اما بار معنایی بالایی داشته باشد مثلا در حیواناتی که به صدای شکارچی خود حساس هستند یا در جمعی که همه مشغول صحبت هستند ولی صدای فرد مخاطب بلندتر شنیده می‌شود.
در شرایط عادی یک صدا با شدت بالا نسبت به صداهای کم محیط ، بلندتر به نظر می‌رسد ولی درک انسان از شدت فقط از روی بلندی صدا نیست بلکه گاهی بلندی صداها از روی معنایی که منتقل می‌کنند تفسیر می‌شود مثلا صدای آژیر خطر در مکانی دور و یا صداهایی که ممکن است به گوش آسیب برسانند و یا در خواب اختلال ایجاد کنند و ... .
افلب حساسیت‌ها با یک ترس غیر منطقی آغاز شده و سپس به باوری ثابت و قوی در مغز تبدیل می‌شوند. این حالت معمولا از علل عظیم ایجاد نگرانی و استرس در افرادی است که فکر می‌کنند صداهای محیطی می‌تواند به گوش آنها آسیب برساند. حتی بعضی مواقع در این افراد به دلیل پردازش دقیق سیستم شنوایی مرکزی، صداهای بمی که از زمین ساطع می شوند و قابل شنیدن نمی‌باشند، شنیده شده و به صداهای بلند و ناخوشایندی تبدیل می‌شوند. نکتهٔ مهم بالینی در کار شنوایی شناسان (Audiologists ) اینست که هیچ کدام از اصوات تولید شده توسط دستگاه‌های Audiometer قابلیت آسیب رسانی به گوش را ندارند و شنوایی شناسان می توانند با اطمینان خاطر به اندازه‌گیری UCL در افرادبپردازند.
در روند ایجاد حساسیت بیش از حد شنیداری ، سیستم لیمبیک و سیستم عصبی خودکار نقش بسزایی دارند؛ ضمن آنکه در موارد phonophobia نمی‌توان نقش مسائل روانی را انکار نمود.
در درمان حساسیت بیش از حد ، اجتناب از سکوت ، مشاوره‌های روانی ، sound therapy ، استفاده از سمعک و نیز به‌کاربردن WGS یا ( Wearable Sound Generators ) توصیه می‌شود .

منبع : سلامت نیوز