یک جهانگرد = ۱۰۰‌ بشکه نفت

۸۰ درصد درآمد و اشتغال حاصل از توریزم جهان به آمریکا و اروپا اختصاص داشته و از ۲۰ درصد باقی مانده ۲۵ درصد سهم خاورمیانه است که کمتر از یک درصد آن به ایران تعلق دارد.
پایان‌پذیر بودن ذخایر و منابع اقتصادی مانند نفت و گاز، کشورهای مختلف را بر آن داشت تا برای کسب درآمد بیشتر، به صنایع اشتغال‌زا و پُرمنفعت روی آورند. در این میان، صنعت گردشگری، سومین فعالیت اقتصادی پیشرو و در حال توسعه می‌باشد که پس از صنعت نفت و خودروسازی، باعث افزایش درآمد بسیاری از کشورهای دنیا، حتی مناطقی که منابع اقتصادی چندانی ندارند، گشته است. ‌ ‌
بر اساس اعلام سازمان جهانی جهانگردی، این صنعت در سال ۲۰۰۷ با ایجاد ۸۵۶ میلیارد دلار درآمد در سطح جهان، توانسته ۳/۱۰ درصد از سهم محصول ناخالص ملی دنیا را به خود اختصاص دهد؛ اگرچه بحران مالی بین‌المللی در ماه‌های اخیر صنعت گردشگری جهان را تحت تأثیر خود قرار داده است.
به گفته رییس سازمان گردشگری آلمان، نخستین نشانه‌های کاهش تعداد گردشگران بعد از شوک اقتصادی اخیر، از سوی گردشگران آمریکایی مشاهده شده است. گفتنی است، بسیاری از مردم آمریکا و انگلستان در پی بروز بیکاری و کاهش درآمد، از سفرهای خود صرف‌نظر کرده‌اند. همچنین، تشدید بحران اقتصادی و مالی جهان هدف دولت تایلند را برای جذب ۵/۱۵‌ میلیون گردشگر طی سال ۲۰۰۸ و ۱۶ میلیون گردشگر طی سال ۲۰۰۹ با چالش جدّی مواجه کرده است، اما علیرغم اکثر کشورهای جهان، دولت مالزی با جذب ۱۹ میلیون و۹۰۰ هزار نفر گردشگر در سال ۲۰۰۸ میلادی، توانست با جلوگیری از اثرپذیری اقتصاد خود از بحران مالی جهان - به جمع مهمترین کشورهای توریستی جهان بپیوندد. این کشور در سال‌های اخیر با توسعه صنعت توریزم و جذب دانشجویان از نقاط دور و نزدیک - به خصوص خاورمیانه - ‌درآمدهای زیادی کسب کرده است.
متأسفانه ایران با داشتن حدود سه هزار کیلومتر مرز آبی در سواحل دریای خزر، عمان و خلیج فارس، مالکیت جزایر مختلف، دارا بودن طیف وسیعی از چشم‌اندازهای طبیعی، تنوع آب و هوایی، چشمه‌های آب معدنی، تملک بزرگترین دریاچه جهان، سابقه تمدن چند هزار ساله، داشتن جاذبه‌های تاریخی به ثبت رسیده در کنوانسیون میراث جهانی و وجود اماکن مذهبی متعدد، تنها در کمتر از یک درصد از بازار گردشگری جهان سهیم است. ‌ ‌
در مقابل، با توسعه صنعت توریزم و همزمان با ایجاد زیرساخت‌های مختلف، نظیر جاده و شبکه حمل‌ونقل و ایجاد تسهیلات برای گردشگران، رشد اقتصادی کشور افزایش و کیفیت زندگی سکنه بومی ارتقا خواهد یافت. از سوی دیگر، رشد و شکوفایی گردشگری، زمینه افزایش اطلاعات و آگاهی اجتماعی ساکنان، حفظ محیط زیست و میراث طبیعی کشور و همچنین ارزآوری و اشتغال‌زایی را فراهم می‌آورد. این در حالی است که ایجاد یک فرصت شغلی در صنعت توریزم در مقایسه با دیگر صنایع، نیاز به سرمایه کمتری دارد. از طرفی، با وجود حلقه‌های متعدد خصوصی و عمومی در گستره بخش گردشگری از جمله حمل‌ونقل، مهمان‌پذیرها و رستوران‌ها، از هر ۱۰ کارمند و کارگر در سطح جهان، یک نفر در این صنعت مشغول به کار است. ‌ ‌
گفتنی است، منفعت ورود هر یک جهانگرد به کشور، برابر با صدور صدها بشکه نفت می‌باشد. در این راستا، امارات عربی متحد همراه با گسترش خطوط هوایی، بازار املاک، ایجاد شرایط اشتغال و برپایی متعدد نمایشگاه‌های بین‌المللی، گوی سبقت را از سایر کشورهای منطقه ربوده است. ‌ ‌
● چشم‌انداز صنعت گردشگری در ایران
در حالی که بر اساس سند چشم‌انداز ۲۰ ساله، ایران باید تا سال ۲۰۲۵ پذیرای ۲۰ میلیون گردشگر باشد، تعداد گردشگران وارد شده به کشور با نرخ رشد ۲۰ درصدی از رقم یک میلیون و ۸۱۶ هزار و ۹۰۰ نفر در سال ۲۰۰۶ به ۲ میلیون و ۱۷۱ هزار و ۲۹۹ نفر در سال ۲۰۰۷ افزایش یافته است. گفتنی است ایران، علیرغم این که جزو ۱۰ کشور برتر جهان از نظر جاذبه‌های توریستی به حساب می‌آید، اما در زمینه جذب توریست، رتبه ۶۶/۱‌ را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که فرانسه با ورود ۷۷ میلیون گردشگر به کشورش در سال ۲۰۰۶ برترین کشور توریست‌پذیر جهان به شمار رفته است. ‌ ‌
برای ورود هر توریست به کشور، علاوه بر میراث غنی فرهنگی، تاریخی و جاذبه‌های طبیعی، مؤلفه‌هایی چون امنیت، ارایه خدمات بهینه، تبلیغات مثبت و گسترده، پایین بودن قیمت‌های خدمات مسافربری و همچنین تسریع در صدور روادید، لازم و ضروری می‌باشد. با توجه به تبلیغات سیاسی منفی که علیه کشورمان در سطح جهان وجود دارد، تبلیغات در بخش توریزم، صرفاً به معرفی جاذبه‌های گردشگری محدود نمی‌شود، بلکه عمده این فعالیت‌ها باید صرف زدودن تبلیغات منفی جهانی علیه کشورمان گردد. همچنین، فقدان آشنایی مردم با مکان‌های گردشگری، ضعف ناوگان هوایی و ریلی و پایین بودن سطح تسهیلات بین راهی، از موانع موجود بر سر راه توسعه صنعت توریزم یا به اصطلاح، افزایش صادرات نامریی کشور می‌باشند. ‌ ‌
به منظور تحقق برنامه چهارم توسعه و از آنجا که کشورمان باید تا پایان سال ۸۸ سالانه میزبان حداقل پنج میلیون گردشگر باشد، باید فرصت را مغتنم دانست و با استفاده از سیستم درست تبلیغات از جمله تهیه بروشورها، فیلم‌ها و نقشه استان‌ها به زبان‌های مختلف، برای شناساندن جاذبه‌های کشور اقدام کنیم. دیگر عواملی که می‌تواند در توسعه صنعت فراموش شده توریزم کشور مؤثر واقع شود عبارتند از:
۱) مرمت و احیای اماکن تاریخی و حفظ و ارتقای محیط زیست و جاذبه‌های طبیعی
۲) بهبود کیفیت خدمات و محصولات ارایه شده به مسافران با در نظر گرفتن روحیه آنها ‌ ‌
۳) رعایت حقوق و برقراری امنیت جانی و مالی گردشگران خارجی به وسیله پلیس گردشگری
۴) ارایه خدمات بانکی پیشرفته و تسهیل در استفاده از کارت‌های بانکی بین‌المللی
۵) تقویت شبکه‌های ماهواره‌ای، رادیویی و تلویزیونی جهانی
۶) تقویت جایگاه ایران در امور بین‌الملل با راهکارهای مناسب.
از آنجا که توسعه صنعت توریزم در ایران و ورود جهانگردان خارجی به کشورمان، علاوه بر حل مشکل بیکاری و افزایش رشد اقتصادی، باعث گشایش مسایل سیاسی ناشی از ضعف تعامل با دنیای خارج نیز می‌گردد، باید مردم و مسؤولان به فکر ارتقای جایگاه کشورمان در سطح بین‌الملل باشند که این امر، نیازمند تعامل مشترک میان مسؤولان و مردم است که با افزایش فرهنگ توریست‌پذیری، علاوه بر درآمدهای ارزی که عاید کشور می‌گردد، تبلیغات بسیار مثبتی برای کشورمان در جامعه جهانی به وجود خواهد آمد. ‌ ‌

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران