ماه، همچنان پر رمز و راز برای دانشمندان

ماه، که در اساطیر با الهه های جادوگری و شکار و همچنین با خدایان جادو و خردمندی مرتبط بوده استف تقریبا به اندازه کره زمین قدمت دارد و دارای رمز و رازهایی مختص به خود است.
در مقایسه با فاصله نزدیک ماه به زمین، اطلاعات ما درباره چگونگی پیدایش آن و اسرار دیگر موجود در ماه، بسیار ناچیز است. بسیاری از دانشمندان عقیده دارند که ماه در اثر یک تصادم فضایی غول آسا به وجود آمده است.هنگامی که حدود ۴.۵ میلیارد سال قبل، زمین جوان ۳۰ میلیون ساله به پهلوی یک سیاره نارس گرفته به اندازه مریخ برخورد کرده، قطعات جدا شده از سیاره ما و سیاره ضربه زننده با هم در آمیخته و به شکل توده گداخته و داغ ماه درآمده اند.
جالب اینجاست که با وجود اینکه جدیدترین مدل سازیهای کامپیوتری دلالت بر این دارد که بیشتر جرم ماه از سیاره ضربه زننده بوده است، اما نمونه های واقعی ماه که توسط فضاپیمای آپولو و دیگر ماموریتهای مشابه به دست آمده، نشان میدهند که ترکیبات شیمیایی ماه بسیار شبیه به پوسته زمین است.
برنارد فوینگ (Bernard Foing) دانشمند ارشد ماهواره SMART-۱، متعلق به آژانس فضایی اروپا که از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ در مدار ماه قرار داشته است، میگوید:" شاید این نتایج به این معنا باشند که سیاره نارس ضربه زننده، دارای ترکیبات مشابه زمین بوده و از همان موادی که سیاره ما از آن ساخته شده، به وجود آمده بوده است."
فضاپیمای مداری ژاپن به نام کاگویا (Kaguya) که در ۱۳ سپتامبر پرتاب شد و همچنین ماه نورد هندوستن به نام چاندرایان (Chandrayaan-۱) که در سال ۲۰۰۸ به فضا خواهد رفت، با اطلاعات بیشتری از اجزاء تشکیل دهنده و سیر تکامل ماه بازمیگردند و شاید بتوانند راز شکل گیری آن را نیز برملا کنند.
● آب بر روی ماه؟
این امکان وجود دارد که در طی میلیاردها سال بمباران بی رحمانه ماه با ستارگان دنباله دار و استروئیدهای حاوی آب فراوان، مقداری آب بر روی سطح ماه به جا مانده باشد که به احتمال بسیار، در حوضچه های موجود در قطبها و در بخش همیشه سایه آن پنهان شده است.
در سال ۱۹۹۹، مدارپیمای برنامه اکتشافی (Lunar Prospector) موفق به کشف مقدار فوق العاده زیاد هیدروژن در ماه شد. این هیدروژن میتواند به وجودآب مرتبط باشد- که از اکسیژن و هیدرون ساخته شده است- .به گفته فوینگ "این هیدروژن میتواند همراه با باد خورشیدی نیز به ایجا رسیده و در قطبهای ماه حبس شده باشد.
هرچند تحقیق با تلسکوپهای مستقر در زمین به این نتیجه رسیده که یخ در رسوبات ضخیم حوضچه های قطبی ماه وجود ندارد، اما امکان وجود دانه های یخ مخلوط با خاک ماه رد نشده است. مدارپیمای اکتشافی ناسا در سال ۲۰۰۸ دو روبات کاوشگر به همراه خواهد داشت که به دنبال یخ در منطقه قطب جنوب ماه به کاوش خواهند پرداخت.
● انقلاب قمری
انقلاب قمری (Lunar Cataclysm) یا آخرین بمباران سنگین (Late Heavy Bombardment)، واقعه ایست که حدود ۴.۲ تا ۳.۸ میلیارد سال قبل رخ داده و شامل زنجیره ای از برخوردها و ضربه های ویرانگر فضایی بوده است که بیش از ۵۰ حفره عظیم بر سطح ماه ایجاد کرده است که همچنان قابل مشاهده هستند. ستاره شناسان عقیده دارند که احتمالا این واقعه زمانی رخ داده است که مدارهای سیاره برجیس و زحل تغییر یافته و تحول نیروی گرانش این سیارات عظیم، شهاب سنگها و ستارگان دنباله دار بیشتری را از اطراف به سمت خود کشیده است.
در این واقعه تمام سیارات داخلی نیز از این واقعه تاریخی بی نصیب نمانده اند. فوینگ میگوید که در این زمان کره زمین ۲۵ تا ۳۰ مرتبه بیش از ماه دچار ضربه شده است. دانشمندان در مورد زمان دقیق وقوع این رخداد و اینکه تا چه مدت ادامه داشته است، اطلاعات دقیقی ندارند اما ظاهرا این واقعه در همان دوران آغاز شکل گیری حیات بر روی زمین رخ داده است.
تعیین تاریخ دقیق این بمباران فضایی میتواند در روشن کردن این امر که آیا این واقعه، حیات اولیه و تازه شکل گرفته را از زمین زدوده یا با آوردن مواد شیمیایی تازه به زمین، آغاز آن را سرعت بخشیده است، به دانشمندان کمک کند.
به گفته فوینگ " شاید لازم باشد برای تعیین زمان به وجود آمدن حفره ها بر روی ماه، از بیشتر این حفره ها و محل اصابت شهاب سنگها نمونه برداری شود."
● سرنخهایی از حیات بر روی ماه؟
ضربه های کیهانی در سالهای ابتدایی شکل گیری زمین موجب کنده شدن میلیونها تن از صخره ها و خاک زمین شده و این امکان وجود دارد که بعضی از این قطعات بر روی ماه فرود آمده باشند. سنگهایی که دربر دارنده اسرار آغاز حیات هستند و حتی ممکن است دارای فسیلهایی میکروبی باشند.
به گفته فوینگ:" تقریبا در هر کیلومتر مربع از سطح ماه، حدود ۲۰۰ کیلوگرم از جر زمین اولیه فرو ریخته است. استخراج و کشف این سنگها و صخره ها میتواند هدف بسیار جذابی برای روباتهای جستجوگر و انسانهای ماه نورد باشد."
آیا ما قادر خواهیم بود زندگی زمینی را به ماه منتقل کنیم؟ آیا میتوانیم حیات را خارج از زمین توسعه دهیم؟ فوینگ در پاسخ به چنین پرسشهایی میگوید "ماه حاوی منابع فریبنده ای، از جمله فلزات و اکسیژن است. اما در آنجا میزان کربن بسیار اندک است. اگر ما بخواهیم در آنجا کشاورزی کنیم، ابتدا باید خاک را غنی کرده و کربن، نیتروژن و فسفر به آن اضافه کنیم."
مهاجران ماه میتونند برای ادامه حیات از تمام آب موجود در ماه استفاده کنندف اما این آب میتواند حاوی اسرار بیشمار و بسیار ارزشمندی درباره شهاب سنگهایی که به ماه برخورده اند، باشد." پس بهتر است این آب را ننوشیم. در ماه برای تهیه آب به اندازه کافی اکسیژن و هیدروژن موجود است."

msnbc.msn.com

منبع : سایت فریا