تعامل دین و دولت در ترکیه

نویسنده : حیدرزاده‌نائینی - محمدرضا
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۶/۲۵
رده دیویی : ۹۵۶.۱
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۳۵۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۱۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۶۱-۰۱۶-۰

کتاب حاضر تحقیقی است درباره سابقه, میزان و کیفیت تعامل دو نهاد دین و دولت در کشور ترکیه ـ طی سال‌های 1923م, یعنی سال اعلام جمهوری در این کشور تا سال 2000میلادی .مولف هدف از تحقیق حاضر را تبیین وضعیت موجود ترکیه براساس بررسی متغیرهای مختلفی چون 'جایگاه اسلام در فرهنگ سیاسی مردم ترکیه', 'میزان مشارکت مردم در روند اسلام‌گرایی سیاسی', 'قرائت‌های مختلف از اسلام سیاسی 'و 'نوع عملکرد جریانات اسلامی در صحنه سیاست داخلی 'ذکر کرده است .شناسایی چارچوب اسلام سیاسی در ترکیه به منظور تبیین توانایی‌های بالقوه, همچنین شناسایی موانع موجود بر سر راه اسلام‌گرایی در این کشور از دیگر اهداف پژوهش حاضر است .این مطالب در شش بخش سازمان یافته است .در بخش اول ـ مقدمه ـ طرح مسئله, هدف تحقیق, پایه‌های نظری تحقیق, سطوح و سابقه تحقیق ذکر شده است .در بخش دوم 'زمینه‌های تاریخی و فرهنگ سیاسی ـ مذهبی به منزله بستر جریان بازخیزی اسلامی بررسی و ارزیابی می‌شود, افزون بر آن, در این چارچوب, علل الغای نهاد خلافت, بدعت‌های جدید و غیر دینی در دوران عثمانی و تداوم آن در دوران جمهوری تبیین می‌گردد .بررسی جریانات فکری موازی پان ترکیسم و تفکر التقاطی اسلام ترکی از دیگر مباحث بخش دوم است .در بخش سوم تاریخچه و سابقه 'احزاب راست دینی '(مانند حزب رفاه و حزب فضیلت) ترکیه ذیل چهار فصل با این موضوعات بررسی می‌شود' :حرکت مذهب در سیاست داخلی', 'شکل‌گیری و تکامل جناح راست دینی تا قبل از کودتای نظامی 1980م', 'راست دینی در حاکمیت', 'وضع جناح راست دینی تا سال 2000م .' در بخش چهارم با عنوان 'قرائت‌های مختلف از اسلام', موقعیت و دیدگاه‌های گروه‌های متصوفه و طریقت‌های مقتدر ترکیه, همچنین قرائت‌های ایشان از اسلام و نظام سیاسی معرفی و تحلیل می‌گردد .از جمله این طریقت‌ها عبارت‌اند از :نقشبندیه, بکتاشیه, تیجانیه, مولویه, نور, عجزمندیه, فتح‌الله گولن و سایر طریقت‌ها . در بخش پنجم نیز روندهای آینده ترکیه با مطالعه عوامل و فرآیندهایی از این قبیل بررسی و تشریح می‌شود :نقش زبان و مذهب در ساخت هویتی ترکیه, وحدت نژادی, ارتش, دادگاه امنیت, شورای امنیت ملی, سرمایه‌های اسلامی, نقش زنان مسلمان, استقبال از شعائر اسلامی, آموزش غیر دینی و آموزش اسلامی, و عامل غرب .در بخش ششم, ضمن مقایسه یافته‌های تحقیق, نموداری از چرخه تحولات ترکیه با توجه به نقش اسلام‌گرایان در آن ارائه می‌گردد .مباحث این بخش با تاکید بر عناصری چون تداوم بازخیزی اسلامی, آینده احزاب راست دینی, ارتش و اسلام فراهم آمده است .کتاب با فهرست منابع به پایان می‌رسد .