مقاومت در برابر استرس

ما بسیاری از فشارهای روانی (استرس) را در زندگی روزمره خود تجربه می کنیم. استرس الزاما یک واکنش منفی نیست، مقدار کم استرس نه تنها مضر نیست بلکه می تواند مفید هم باشد و به زندگی ما جذابیت وتحرک بخشد و ما را در مقابل تغییرات یاری و حسن سازش پذیری را در ما تقویت کند. استرس این فرصت را برای ما فراهم می آورد تا با خطر مبارزه کنیم یا از آن بگریزیم، واحد استرس را براساس تغییرات می سنجیم، هرچه تغییرات بیشتر باشد استرس بالاتر است، اگر چنانچه استرس از حد مجاز فراتر رود و بر روی هم انباشته شود، بحرانی بوجود می آورد که بر زندگی، ما اثر منفی گذاشته و چون شلاقی به سلامت جسمی، روحی و روانی ما آسیب می رساند. در این دنیای ماشینی که هر روزه دستخوش تغییرات جدیدی است، مهارت توانایی مقابله با استرس و شناخت روش صحیح برخورد با تغییرات استرس زا این امکان را به ما می دهد تا با منابع استرس و نحوه تاثیر آن را بر زندگی خود بشناسیم و با اعمال و موضع گیری های صحیح و بجای خود بتوانیم فشار و استرس را در خود کاهش داده و آرامش خود و خانواده را تامین کنیم.
● نشانه های جسمی
▪ گرفتگی یا انقباض (گلو-سینه-شکم ...)،
▪ احساس درد (در ناحیه سر-گردن-کمر)،
▪ تپش قلب،
▪ پرش عضلانی (تیک)،
▪ خستگی و احساس کوفتگی،
▪ تعریق بدن خصوصا در کف دستها،
▪ اسهال،
▪ مشکلات خواب،
▪ ناراحتی معده و گوارش و
▪ خشکی دهان .
نشانه های روحی روانی کسانی که دچار استرس می شوند نیز شامل موارد زیر است:
بی حوصلگی، خلق ناپایدار، ترس های مرضی بی مورد، زود رنجی، داشتن دلشوره بی دلیل و بیقراری،
نشانه های رفتاری فردی که دچار استرس شده است:
▪ پرخاشگری،
▪ نداشتن تمرکز،
▪ جویدن ناخن، مکیدن انگشت،
▪ بازی با موی سر یا کندن پوست لب (لب گزیدن)،
▪ دندان قروچه (ساییدن دندانها به هم)،
▪ بی توجهی به وضع ظاهر،
▪ پرخوری یا کم خوری و
▪ پرخوابی یا کم خوابی
● نشانه های فکری:
گیجی و شلوغی ذهن، اشتباهات مکرر، کم دقتی ،بهانه جویی، ناتوانی در به خاطر آوردن حوادث و ضعف در تصمیم گیری
نمونه هایی از عوامل استرس زا:
▪ مرگ همسر یا اعضای خانواده،
▪ طلاق،
▪ جدایی والدین،
▪ ابتلا، به بیماری های صعب العلاج یا از دست دادن عضو،
▪ زندانی شدن،
▪ از دست دادن شغل،
▪ بازنشستگی،
▪ وجود فرد معتاد در خانواده،
▪ بارداری،
▪ تغییر شغل،
▪ مرگ یکی از خویشاوندان و یا دوستان نزدیک،
▪ تغییر مکان بویژه مدرسه برای دانش آموزان،
▪ بدهکاری،
▪ اختلاف با خویشاوندان و آشنایان،
▪ مشکل داشتن در محل کار با همکاران،
▪ مشاجره و ناسازگاری مدام با همسر، والدین یا فرزندان،
ازدواج و هر یک از عوامل فوق می تواند با استرس کم یا زیاد همراه باشد که بدیهی است در استرس زیاد مشکلاتی را برای فرد به همراه خواهد داشت.
● در افرادی که استرس تاثیر منفی بیشتری می گذارد؟
▪ معمولا در افرادی که: با واقعه ای بسیار ناگوار مواجه می شوند یا نسبت به وقایع و حوادث برداشت ذهنی و طرز تلقی منفی دارند، وابستگی بیش از حد به خانواده و دیگران دارند. و یا اینکه اعتماد به نفس کافی ندارند.
به جامعه و آینده خوش بین نیستند.
▪ ناراحتی خود را با دیگران در میان نمی گذارند.
▪ احساس می کنند در برابر حوادث آینده ناتوان هستند.
▪ سابقه ابتلا به بیماریهای روانی یا جسمی را دارند.
▪ از حمایت های اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی مناسب برخوردار نیستند.
▪ ذهن خود را درگیر مسایل روزمره می کنند.
▪ از ایمان و ابعاد معنوی برخوردار نیستند.
▪ در گذشته استرس بیشتری را تجربه کرده اند.
● چگونه با استرس مقابله کنیم
▪ یاد و توکل به خدا
▪ عوامل استرس زا را شناسایی کرده و از میان برداریم.
▪ شب ها به موقع و به اندازه کافی بخوابیم.
▪ صبح ها زود از خواب بیدار شویم.
▪ مشکلات را آنچنان که هستند بپذیریم،
▪ ورزش و نرمش را فراموش نکنیم.
▪ در محیط های سرسبز و هوای آزاد (کوه - دشت و ...) فریاد بکشیم.
▪ دوش آب ولرم و یا گرم بگیریم.
▪ غذا را با آرامش و لذت بخوریم.
▪ سعی کنیم در کمک کردن به دیگران پیشقدم شویم.
▪ مثبت اندیش باشیم. و به خوبیها و زیباییها فکر کنیم.
▪ بخندیم، زیرا خنده یکی از سالمترین پادزهرهای فشار روانی است.
▪ به موسیقی های ملایم و آرامش بخش گوش کنیم.
▪ در مقابل خواسته های نابجای دیگران «نه» بگوییم.
▪ روی اخبار ناخوشایند تکیه نکنیم.
▪ زندگی را خیلی سخت نگیریم.

غلامرضا ازهر

منبع : روزنامه مردم‌سالاری