اهانت به مراجع چرا؟

توهین اخیر به ساحت مرجعیت فقهی را محکوم می‌کنیم. متاسفانه در دوساله اخیر این چندمین باری است که اهانت‌هایی از این نوع صورت می‌گیرد آن هم از جانب مدعیان دفاع از حریم جمهوری اسلا‌می که بدون شک هم برآمده از اعتبار فقها و مرجعیت فقهی است و هم بر آن مبتنی و متکی است.
۱) علمای دین که به مرتبه مرجعیت فقهی می‌رسند مورد اعتماد دین مردمند و چون دین به ساحت دنیا و سیاست نیز عمیقا نظر دارد فقها در تمامی آنچه به زندگی مسلمانان مربوط است اعم از مسائل خاص دینی یا سیاسی و دنیایی اظهارنظر می‌کنند و اعتبار دارند و در طول چندین قرن به گواهی تاریخ راهنمای دین و دنیای مردم بوده‌اند و بدون شک از سرمایه‌های بزرگ اجتماعی و پشتوانه‌های عظیم ملی هستند. بی‌اعتنا کردن این سرمایه عظیم مثل خراب کردن دیواره سد است که هیچ عاقلی آن را به صلا‌ح نمی‌داند.
۲) البته که مراجع فقهی معصوم نیستند و بنابراین بحث و نقد علمی در باب نظرات آنان و صد البته با موازین علمی آنان اشکالی ندارد و هیچکس آن را توهین نمی‌داند و حریم‌شکنی نمی‌شناسد و خود فقها از آن به بحث‌های طلبگی تعبیر می‌کنند و کاملا‌ مرسوم و معمول است.
اشکال آنجا پیدا می‌شود که تعصب‌های جناحی و سیاسی چشم عقل و بصیرت افراد را کور می‌کند و هر که را و هر چه را موافق سلیقه سیاسی و جناحی و خطی و قبیله‌ای خود ندانند در قبال آن می‌آشوبند و گاه چنان تند و پرخاشگرانه که همه معیارهای اخلا‌قی و دینی و انسانی و منافع ملی را زیر پا می‌نهند. یک روز تا فتوایی را مطابق میل خود نمی‌یابند بی‌آنکه با معیارهای فقهی آن را نقد کنند با معیارهای خطی و جناحی و سیاسی آنچنان می‌تازند که فقیه را به بیگانه نسبت می‌دهند و فقیه آمریکایی می‌خوانند. حالا‌ یک نظر فقهی در یک مساله؛ مثلا‌ خانواده چه ربطی به آمریکا دارد از مقوله‌ای است که گفت <کلنگ از آسمان افتاد و نشکست/ که از بوی دلا‌ویز تو مستم> گفت چه ربطی دارد؟ گفت: <مرحوم آقا قائل به ربط نبود.>
و روز دیگر آنچه اخیرا اتفاق افتاده است. این روزها پس از جنجال هولوکاست حالا‌ دوستی با اسرائیلیان مطرح می‌شود. این هم‌ از اموری است که باید گفت جل‌الخالق! و بعد بعضی از مراجع فقهی آن هم نه از آن گروه که به فقیه آمریکایی متهم شدند و موسوم بلکه از کسانی که این پرخاشگران ایشان را از خود می‌دانند زبان به نصیحت می‌گشایند اما زبان به نصیحت گشودن همان و کوبیدن پتک <فقیهان در این اندازه نیستند که ...> همان.
۳) تامل در این حوادث و این نوع جبهه‌گیری‌ها به همه کسانی که دلسوز نظام جمهوری اسلا‌می هستند درس‌های تلخی می‌دهد اما باید این درس‌ها را آموخت. ‌
الف) تعصب سیاسی و جناحی بیش از حد میدان یافته است و ظاهرا مهم‌ترین خط‌کش برای تعیین اندازه‌گیری و بعد تصمیم‌گیری‌ها است. رواج این اندیشه جامعه ما را بر باد خواهد داد. این طرز تفکر عقل را کور می‌کند. دین را، اخلا‌ق را و انسانیت را از بنیان ویران می‌کند و بناهایی می‌سازد که به جای سنگ‌بنا بر خاشاک پوسیده استوار است و زود می‌ریزد. در چنین فضایی بر هیچ‌چیز نمی‌شود تکیه کرد چون این روش‌ها قابل تکیه کردن نیستند. در این اواخر دیدیم که برای هیچ، عده‌ای کفن‌پوشیده به خیابان می‌آمدند که وای اسلا‌م از دست رفت اما ... و به هر حال چنین اتفاقاتی و درواقع زنده‌باد، مرده‌بادهایی که بر این قبیل تعصبات کور مبتنی است به راحتی می‌تواند آلت دست مغرضان قرار گیرد و بنیان جمهوری اسلا‌می ما را متزلزل کند.
ب) در چنین فضایی چاپلوسان و فرصت‌طلبان و ریاکاران جمعیت‌های ساده‌لوح را به راحتی می‌توانند برآشوبند و حکومت را به زحمت بیندازند. سخن خواجه‌نصیر طوسی را در اخلا‌ق ناصری یادآوری می‌کنم که اگر گروه‌هایی مثل ریاکاران و خوارج و ... در درون یک نظام برویند و رشد کنند، نظام را به خطر خواهند افکند. ‌
ج) باید همه کسانی که به آینده جامعه و مصلحت و منفعت ملی می‌اندیشند بکوشند تا خردورزی و عقلا‌نیت و اخلا‌ق را بستر تصمیم‌گیری‌ها و اظهارنظرهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... کنند وگرنه در عرصه میدان‌داری تعصب جناحی و سیاسی که عقل و دین و اخلا‌ق کور شده باشد باب نقد و امر به معروف و نهی از منکر بسته می‌شود و دولت و نظام و مجلس و نهادهای علمی و فرهنگی و اقتصادی و نظامی همه در این گردونه وارونه خواهند افتاد. آخرین آن داستان <ورق‌پاره> بود که همه دیدند حتی مجلس چگونه در این دایره گرفتار آمد. به هر حال عقل و دین و مصلحت ملی مبتنی بر آنها حکم می‌کند حریم علما، دانشمندان، متخصصان و مورد بحث ما یعنی مراجع فقهی باید حفظ شود تا جامعه در مسیر خردورزی و عقلا‌نیت و دینداری صحیح حرکت کند و باب نقد درست و امر به معروف واقعی نه معروف‌های ساختگی و ازجمله تعصب جناحی و نهی از منکرهای واقعی و نه منکرهای ساختگی و تحمیلی در جامعه باز باشد وگرنه همین می‌شود که حتی به فقها می‌گویند شما حرف نزنید، امر به معروف و نهی از منکر نکنید که عقل شما به این چیزها نمی‌رسد. ‌

نجفقلی حبیبی

منبع : روزنامه اعتماد ملی