با نوای دف در اوج آسمان

(مصاحبه با یوسف بهرنگ نوازنده دف)
سازهای عرفانی صوت بسیار زیبا و دلنشینی دارند با عنایت به این موضوع و به‌منظور آشنائی شما خوانندگان عزیز با تاریخچهٔ سازهای ضربی، با آقای ”یوسف بهرنگ“ یکی از نوازندگان ”چیره‌ دست دف گفتگوئی انجام دادیم که به طبع و نظر شما می‌رسند:
▪ دوست عزیزم در ابتدا خواهشمندم در مورد تاریخچهٔ سازهای ضربی برای ما بگوئید؟
قدیمی‌ترین و اساسی‌ترین نمونهٔ آلات موسیقی، سازهای ضربی هستند. سازهای ضربی برای کلیه فرهنگ‌های بدوی و متمدن یک ساز اولیه و بومی محسوب می‌شود یا بهتر بگویم هیچ جامعه انسانی وجود ندارد که در آن یک یا دو نمونه از سازهای ضربی ناشناخته باشد.
▪ بر طبق چه شواهدی می‌گوئید که سازهای ضربی ریشه‌ای عمیق، در تاریخ فرهنگ بشری دارند؟
بر اساس نقاشی‌های دیوار اهرام ثلاثه مصر و موزه لوور پاریس و موزه ملی ایتالیا، حجاری‌های کاخ آشور و تصویر چاپ سنگی در دورهٔ قاجار. و باید اضافه کنم که این ساز حتی در بین کشورهای آمریکای‌لاتین از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و همچنین ترکیبات پیچیده و متنوع آن، رکن اصلی موسیقی کشور آفریقا را تشکیل می‌دهد.
▪ در کشور ما، برخورد نسل جوان با این ساز بوده است؟
بسیار خوب. می‌توانم بگویم که قشر جوان، این ساز فراموش شده را به آغوش جامعه بازگرداندند و من به‌عنوان یک معلم، از افرادی که برای اشاعه صحیح این ساز تلاش کردند، تشکر می‌کنم. البته گله‌ای هم دارم از برخی افراد که آگاهانه یا ناآگاهانه، جهت جلب توجه دیگران، این ساز عرفانی را به مرز آکروبات کشانده و حتی ماتور هم می‌دهند.
▪ خواهشمندم اگر مطلب خاصی موردنظر شماست برای خوانندگان بگوئید.
به‌خاطر دارم یکبار در مجلسی، شخص محترمی دف می‌نواخت در حالی‌که به نواختن آن، آشنایی کامل نداشت افراد معمولی که نوازندگی ایشان را می‌دیدند، او را استاد ماهر و زیردستی فرض می‌کردند و از او تعریف و تمجید می‌نمودند اما دریغ از یک تکنیک ریتمیک قوی در نواختن ایشان و به‌نظر من این یک ظلم به جامعه هنری است.
▪ در طی این سال‌ها، اگر خاطرهٔ جالبی دارید به آن اشاره کنید.
خالی از لطف نیست بگویم که یک روز در محضر چند استاد موسیقی بودم، شما (استاد منوچهر رضائی) هم حضور داشتید و یا حالت خاصی به من گفتید: ”یادم هست تو سنتور خوبی داشتی؟!“ آن روز من سری تکان دادم و جوابی ندادم ولی امروز جواب شما را می‌دهم: بله من سنتور خوبی داشتم و آن را مرحوم استاد ساغری (از شاگردان مرحوم ابوالحسن صبا) به من هدیه داده بود و اغلب هرکدام از دوستان و اساتید که کنسرتی داشتند از آن استفاده می‌کردند و ما هم خوشحال بودیم. اما متأسفانه به‌علت فقر مالی و برای تأمین هزینهٔ شهریه همسرم آن را به یکی از شاگردانم فروختم و الآن هر وقت دلم تنگ می‌شود به یاد گذشته‌های از دست رفته، به منزل همان شاگردم می‌روم و قطعه‌ای با آن ساز می‌نوازم و این مطلب یک روی دیگر زندگی یک نوازنده و با یک معلم موسیقی است.
همان‌طور که می‌دانید هر انسانی با یک نوع صوت یا موسیقی به آرامش می‌رسد و من چون دستی بر آتش دارم ساز دف را نسبت به سازهای کوبه‌ای، گرم‌ترین ساز می‌دانم زیرا این ساز در ظاهر ساده، با زنجیرهائی که دور یک دایره کشیده شده، چنان تأثیری بر روح و روان شنونده می‌گذارد. که انسان را از خود ‌بی‌خود کرده و به اوج سما می‌برد و این نشانهٔ موهبت‌های و زیبادوستی خداوند است که در نزد انسان به ودیعت گذاشته شده است. به امید روزی که همه ما بتوانیم با دلی شاد، آرزوی دیگران را نیز برآروده سازیم چون با موسیقی به عشق و امید جاودانه می‌توان رسید. انشاء‌ا... .

مصاحبه از استاد منوچهر رضائی

منبع : ماهنامه طمطراق