اینترنت خوب یا بد یک الزام است!

قریب به ۱۳ سال از ورود اینترنت به ایران می‌گذرد و درست از همان آغازین روزها‌ی ورود,چالش‌های بسیاری را نیز با خود به همراه داشته است.برخی از دیدگاه فنی به ارزیابی مساله می‌پرداختند,برخی فرهنگی و گروهی نیز از ابعاد سیاسی و امنیتی.به هر حال این ماهیت چندگانه در واقع نشان از بروز یك پدیده ناگزیر داشت. دستاوردی كه به انتظار انتخاب و یا سیاستگذاری‌های گوناگون كشور‌ها نمی‌ماند و خود ذره‌ذره راه نفوذ را برای خود هموار می‌كند.
جالب آنكه ما در برخورد با این فن‌آوری نوین نیز شیوه عملكردمان تكرار تجربه‌های گذشته بود. گاه استفاده از اینترنت را محدود به اشخاص و سازمان‌های خاصی كردیم یا با برخوردی كاملاً بدبینانه به مقابله با آن پرداختیم.و بالاخره در این كش و قوس نه می‌توانستیم شاهد آشكار شدن زیان‌های آن و ضعف‌كاری خود در ایجاد داده‌ها و تولید اطلاعات باشیم.به هر حال آنچه حقیقت داشته و دارد این است كه جریان انتقال اطلاعات با چنان سرعتی در حال رشد و توسعه است كه گفته می‌شود تا سال ۲۰۰۱ در هر ۷۲ روز اطلاعات بشر,دوبرابر خواهد شد.
علی‌لعلی,كارشناس ارشد مدیریت گرایش تجارت الكترونیك در تصویری كه از ایران ۲۰۱۰ ارایه می‌دهد,می‌گوید:ما چه بخواهیم,چه نخواهیم,سرعت انتقال اطلاعاتمان به ۱۰۰۰ كیلومتر در هر ۱۵دقیقه خواهد رسید.گرایش به فن‌آوری دیجیتال تا به حدی بالا خواهد رفت كه تعداد شبكه‌های رایانه‌ای در هر سال با سه برابر افزایش روبه‌رو می‌شود,ضریب نفوذ اینترنت در شهرستان‌ها به بیش از ۹ درصد افزایش می‌یابد,برتعداد كاربران جوان روز‌به‌روز افزوده می‌شود و در نهایت به جایی خواهیم رسید كه هر فرد در هفته به طور میانگین ۲۰ ساعت از اینترنت استفاده خواهد كرد.
حال باید ببینیم با این چشم‌انداز,نگرش ما نسبت به موضوع اینترنت چگونه باید باشد...؟!واقعیت این است كه باید با وجود تمام برخورد‌های مقطعی از همین امروز كه مجموع كاربرانمان براساس آخرین آمار چیزی حدود ۵ میلیون نفر می‌باشد,مدتی هر چند كوتاه از اندیشه ملی را صرفاً معطوف به پاسخگویی این سوال نماییم.
مخاطب‌شناسی كاربران
صحبت كردن از معایب و محاسن اینترنت بدون در اختیار داشتن دیدگاه‌های كاربران آن نه تنها غیر علمی‌ست بلكه بی‌توجهی به یك اصل غیر‌قابل‌ انكار در تعاملات جامعه یعنی فرد است.
ما نیز با توجه به اهداف این گزارش و برای رسیدن به یك‌نمای كلی از دیدگاه‌های موجود میان كاربران با حضور در دو كافی نت یكی در شمال و دیگری جنوب تهران و توزیع ۲۰ پرسشنامه به بررسی بسیار مختصر از وضعیت موجود پرداختیم.بدیهی‌ست نتایج این بررسی جنبه تعمیمی ندارد اما مطمئناً می‌تواند در برابر دیدگان كارشناسان,منظری برای مطالعات بیشتر بگشاید.
این پرسشنامه تركیبی از ۵ سؤال بود كه ما را به نتایج زیر رساند:میانگین سنی پاسخگویان بین ۱۸ تا ۲۵ سال متغیر بود,۶۰ درصد دانشجو,۲۵ درصد محصل و ۵ درصد افراد متفرقه با حرف گوناگون بودند.با بررسی مقایسه‌ای كه صورت گرفت,دریافتیم كاربران كافی‌نت منطقه جنوب تهران اكثراً محصل و مراجعین به كافی نت شمال تهران غالباً دانشجو و اشخاص متفرقه بودند.در بخش دیگری از این نظرسنجی وقتی انگیزه كاربران را از استفاده اینترنت مورد تجزیه و تحلیل قرار دادیم به این مهم دستیافتیم كه بیشتر كاربران كافی‌نت شمال تهران با هدف استفاده از خدمات مكالمات بین‌الملل و جست و جوی منابع مطالعاتی و كاربران جنوب بیشتر به جنبه تفریحی و به ویژه چت و استفاده از منابع مطالعاتی آن گرایش داشتند.
چت,گرایش عام
فعال بودن یاهومسنجر,بیش از ۹۹ درصد پاسخگویان در حین انجام‌كار,در یك نگاه كلی ما را به این موضوع واقف می‌كند كه مهمترین و پر مخاطب‌ترین سرویس موجود در اینترنت چت و ورود به چت‌روم‌های مختلف می‌باشد.از طرفی وقتی یك نگاه كلی ما را به این موضوع واقف می‌كند كه مهمترین و پر مخاطب‌ترین سرویس موجود در اینترنت چت و ورود به چت‌روم‌های مختلف می‌باشد.
از طرفی وقتی یك نگاه گذرا به ‏Task bar (نوار انتهایی صفحه ویندوز)مانیتورها می‌اندازیم شاهد استفاده اكثر كاربران به طور همزمان از برخی سایت‌های پرطرفدار سرگرمی هستیم.
اینترنت خوب یا بد...
مهمترین بخش این نظر سنجی به طرح سوالی با این مضمون كه:«با توجه به تجارب شخصی و یا آشنایی كه با دیدگاه‌های سایر كاربران داشته‌اید چه نگرشی نسبت به اینترنت دارید؟»مربوط می‌شد كه ما علاوه بر اشاره به اهم آن مواردی را نیز به نقل از خود پاسخگویان عنوان می‌كنیم:
اینترنت یك الزام است با در نظر گرفتن تمام ابعاد مثبت و منفی.
باید چگونگی استفاده مفید از آن آموزش داده شود چون نمی‌توان از آن چشم‌پوشی كرد.
به علت قالب بودن محتوای غیر بومی آن مطمئناً به تغییر هنجارهای فرهنگی منجر خواهد شد.
اینترنت یك وسیله است كاربری آن بسته به میزان آگاهی كاربر تغییر می‌كند.
اینترنت ابزاری‌ست برای پر كردن اوقات فراغت.
دیدگاه‌های مشابه این موارد را می‌توان از زبان اغلب كاربران شنید.
وقتی از حمید فروزان دانشجوی مدیریت صنعتی می‌خواهیم نوع نگرش خود را نسبت به اینترنت برای ما بگوید,در حالی كه به‌ طور ناشیانه‌ای سعی در پنهان كردن ایكون(پنجره) یاهو مسنجر خود دارد می گوید:وقتی كار با اینترنت را شروع می‌كنم,زمان از دستم در می‌رود. این نشان از قابلیت‌های بالای این وسیله دارد.نیازهای مطالعاتی,سرگرمی,آموزشی و همه و همه با این فن‌آوری مرتفع می‌شود.
آیا در جمع دوستان با تجربه‌هایی روبه‌رو شده‌اید كه اشاره به نتایج منفی استفاده از اینترنت داشته‌باشد؟
بلكه مخصوصاً در مقوله دوستی‌های اینترنتی؛البته باز هم وقتی من در جریان جزئیات ماجرا قرار گرفتیم بیشتر ایراد مسأله را در بی‌تجربگی و فقدان آگاهی آن فرد دیدم مخصوصاً كه این دوست از یك خانواده كاملاً محدود بود. به اعتقاد این كاربر,اینكه فردی به صرف آگاهی یافتن نسبت به یك فضای جدید و یا اطلاعات و اخبار نو به بیراهه برود مسؤولیتی برای آن فضا یا اطلاعات در این زمینه ایجاد نمی كند بلكه مقصر اصلی دنیای محدود اطلاعات خود فرد است.
آیا ندانستن و عدم اطلاع از وجود واقعیات تلخ و زشت در جامعه به طور كل وجود آنها را نفی می‌كند؟
اشاره به این مطالب از زبان كاربران شاید به اعتقاد برخی توجیهی برای عملكردشان فرض شود اما وقتی به نقل از یك صاحبنظر حوزه جامعه شناسی دكتر علیزاده استاد دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز بر آن صحه گذاشته شود,بررسی‌های بیشتر را می‌طلبد.دكتر علیزاده,در این زمینه می‌گوید:تمامی علوم به نوعی از ابعاد مثبت و منفی قابل بررسی هستند و هر دستاورد بشری به همراه خود تبعات مفید و مضر خواهد داشت.مطمئناً هرگز شاهد این موضوع نبوده‌ایم كه به دلایل تأثیرات منفی آن دستاورد به ویژه به طور كل از جریان زندگی بشر خارج شود.وی نگرش‌های موجود و چالش‌های ناشی از آن را بسیار طبیعی دانست اما دور باطل كنونی را بسیار هشدار دهنده خواند.به هر حال ما در این قسمت گزارش,بیش از هر چیز قصدمان ارایه تصویری از شمای كلی انگیزش‌ها و دلایل و چگونگی استفاده از اینترنت در ایران بود در قسمت بعد با این پیش زمینه از نگاه كارشناسان به تحلیل مساله خواهیم پرداخت.

منبع : شرکت مخابرات ایران