جایگاه مرجعیت در تاریخ اسلا‌م و ایران

مذهب تشیع به عنوان پیروی از مكتب امام علی‌بن‌ابیطالب و اهل بیت رسول خدا(ص) در تاریخ اسلا‌م ریشه عمیق دارد و در تاریخ اسلا‌م و در مقام صیانت از هویت، موجودیت و استقلا‌ل جهان اسلا‌م همیشه صدرنشین و اثرگذار بوده است و در این زمینه نقش اصلی را ائمه معصومین(ع) ایفا می‌كردند.
تاریخ خوب به یاد دارد زمانی را كه امپراتور روم در زمان خلیفه عباسی منصور دوانیقی به منظور شكست مسلمین و اهانت به اسلا‌م تصمیم به حك برخی واژگان و شعارهای نامبارك روی سكه‌های رایج در سرزمین‌های اسلا‌می گرفت كه منصور و كارگزاران وی در مقابله با آن از تدبیر مناسب عاجز ماندند ولی امام محمدباقر(ع) در مقام مشاورت دستور داد كه نخستین سكه دولت اسلا‌می زده شود و استقلا‌ل اقتصادی و سیاسی مسلمین تضمین گردد.
در عصر غیبت، فقهای بزرگوار و مراجع عظیم‌الشان شیعه به نیابت از ائمه معصومین همین نقش هدایتگری جامعه اسلا‌می و سنگربانی آن را بر عهده گرفته و در مقاطع گوناگون نقش اساسی در تامین هویت و استقلا‌ل مسلمین ایفا كردند.
بعد از حمله ویرانگر مغولا‌ن به جهان اسلا‌م كه نه تنها موجودیت سرزمین‌های اسلا‌می بلكه موجودیت اصل اسلا‌م مورد تهدید قرار گرفته بود، فقها و مراجع گرانقدری چون خواجه‌نصیرالدین‌طوسی، سیدبن طاوس و علا‌مه حلی وارد معركه شده و بدین ترتیب موجودیت اسلا‌م و استقلا‌ل ایران را حراست و حفاظت نمودند.
چنانكه در عصر صفویه نیز شماری از فقیهان، محدثان و مراجع تقلید شیعه با در پیش گرفتن سیاست همكاری با حاكمان صفوی از فروغلتیدن ایران اسلا‌می و شیعه در دهان اژدهای عثمانی در شرق ایران مانع شدند و همچنین همه می‌دانیم این حكم تحریم تنباكوی مرجع تقلید متنفذ شیعه، میرزای‌شیرازی بود كه از مستعمره شدن ایران برای انگلیس مانع شد. در انقلا‌ب مشروطیت نیز این مراجع تقلید سه‌گانه شیعه در نجف اشرف حضرات آیات عظام آخوندخراسانی، میرزاعبدا... مازندرانی و حاج‌میرزاحسین خلیلی‌تهرانی بودند كه با صدور فتوای وجوب تاسیس نظام مشروطه در ایران، رهبری این انقلا‌ب مردمی را برعهده گرفته و به پایه‌گذاری نخستین نظام دموكراسی و انتخاباتی در ایران یاری رساندند.
نقش امام خمینی(ره) و دیگر مراجع هم‌عصر ایشان در مبارزه با نظام استبدادی سلطنت و پایه‌گذاری انقلا‌ب و نظام جمهوری اسلا‌می نیز روشن‌تر از روز است و نیازی به بیان ندارد.
با مرور تاریخ اسلا‌م و ایران به این نتیجه می‌رسیم كه نهاد مقدس مرجعیت شیعه به عنوان ركن ركین این مذهب و عامل تضمین بقای استقلا‌ل سرزمین‌های اسلا‌می محسوب می‌شود و باید حریم آن را پاس بداریم. اكنون این مرجعیت شیعه به رهبری آیت‌ا...العظمی سیستانی است كه در عراق در مقابله با اشغالگری و فتنه‌های نژادی و تفرقه مذهبی اساسی‌ترین و سالم‌ترین حركت را انجام می‌دهد.
درگذشت تاسف‌بار حضرت آیت‌ا...‌العظمی فاضل‌لنكرانی به عنوان یكی از مراجع عظیم‌الشان شیعه جای بسی تاثر و اندوه دارد و سبب می‌گردد كه ما مجددا به اهمیت و جایگاه والا‌ی نهاد مرجعیت پی برده و در پاسداری از آن و تعمیق بخشیدن به جایگاهش بیشتر بكوشیم. آیت‌ا...العظمی فاضل‌لنكرانی یكی از شاگردان قدیمی و مروجان جدی مرجعیت امام‌خمینی(ره) بود و بعد از انقلا‌ب اسلا‌می با پذیرش مسوولیت ریاست شورای مدیریت حوزه علمیه قم در مقطعی از زمان به تثبیت و اصلا‌ح نظاماتآن یاری فراوان رسانید و با تدریس بلندمدت خود در حوزه علمیه قم از عصر آیت‌ا...العظمی بروجردی تا زمان حاضر به تربیت گروه‌های فراوان از روحانیون فاضل و مجتهدان گرانقدر پرداخت كه هركدام از آنان به انجام وظایف دینی و ارشادی خود مشغول می‌باشند.
ما این ضایعه اسفناك را به محضر امام‌زمان(عج)، حوزه‌های علمیه، مراجع تقلید شیعه، مقام معظم رهبری و همه علمای اسلا‌م، مردم متدین و بیت آن بزرگوار به‌ویژه فرزند فرهیخته ایشان حجت‌الاسلام والمسلمین حاج شیخ جواد فاضل لنكرانی تسلیت می‌گوییم.

ابوالفضل شكوری

منبع : سایت قاریان