حدیده

ابزاری با دندانه‌های داخلی درست شبیه دندان‌های مهره که برای برش دندانه روی پیچ و تقریباً هر نوع جنس گرد از جمله فولاد به‌کار می‌رود. دندانه‌ها با کمک دندانه‌های حدیده و با پیشروی آن روی قطعه کار به هنگام چرخاندن آن ایجاد می‌شوند.
حدیده دارای گونه‌های چندی از جمله
۱) یکپارچه
۲) گرد چاکدار
۳) دوپارچه
۴) آکورن.
حدیده یک پارچه ابزار تک قطعه‌ای غیر قابل تنظیمی است که برای تراش پیچ‌های آسیب دیده یا رنگار بسته نیز بکار می‌رود. حدیدهٔ گرد چاکدار در یک طرف دارای شیاری است که می‌تواند برای تنظیم اندازهٔ دلخواه اندکی باز یا بسته شود. بسیاری از حدیده‌های گرد به گونه‌ای ساخته شده که دندانه‌ەای کیفی کوچکتر از اندازهٔ مشخص شده را نیز به تراشند.
حدیده دو پارچه قابل تنظیم از دو نیمهٔ جدا از هم ساخته شده است که معمولاً در حدیده‌گیر که شامل گلگی و راهنماست جا می‌گیرد. حدیده یا پیچ‌های تنظیم که در دو انتهای شیار جا می‌گیرند تنظیم می‌شود. حدیدهٔ اکورن در حدیده‌گیر مخصوص جا می‌گیرد و در انتهای بدنهٔ ابزار دارای دماغهٔ شیب‌دار مخروطی شکلی است که با دقت بسیار و هم مرکز با دندانه سنگ زده شده است. حدیده گیرهای حدیده آکورن به گونه‌ای طراحی شده تا در ماشین‌های خودکار پیچ‌زنی و سایر ماشین‌هائی که امکان برگرداندن خودکار حدیده را در جهت عکس دارند مورد استفاده قرار گیرند.
● حدیده کاری Extrusion
فرایند فلزکاری استکه در آن، فلز، داخل حدیده‌ای، برای ساختن لوله و مقاطع مخصوص فشرده می‌شود. با این فرآیند، اشکال پیچیده‌ای ساخته می‌شود. در حدیده کاری مستقیم شمشال داخل استوانه محکمی قرار داده می‌شود. یک طرف این استوانه، توسط حدیده، و ظرف دیگر آن، توسط پیستون هیدرولیکی مسدود شده است. پیستون، برای فشردن فلز به داخل حدیده بهکار برده می‌شود. یک عدد سنبه، یا تعداد بیشتر از آن را می‌توان داخل پیستون قرار داد، برای به‌وجود آوردن سوراخ‌هائی به شکل مطلوب در داخل حدیده در حدیده کاری غیر مستقیم. حدیده توسط حدیده مجوفی به داخل استوانه رانده می‌شود، به‌طوری که شمشال داخل استوانه پرس حدیده ثابت می‌ماند.
● حدیده و قلاویز
در اوایل کارهای ماشین‌سازی، مصرف پیچ و مهره خیلی اندک بود و هر صنعتگر پیچ و مهره‌های مورد لزوم خود را خود می‌ساخت.
در انتخاب اندازه‌های این قطعات و نیز در شکل و گام دنده‌های آنها تفنن فراوانی حکومت می‌کرد. هر مهره و هر پیچ در نوع خود یگانه بود و هیچ شباهتی به پیچ و مهره‌های دیگر نداشت این خصیصه چنان همگانی بود که می‌باشد پیچ و مهره‌های مربوط به هم را با علامت مشابه نمایش دهند.
مادزلی نخستین کسی بود که میان سال‌های ۱۸۱۰ تا ۱۸۰۰ درصدد استاندارد کردن این قطعات برآمد. دستگاه‌های حدیده و قلاویز آن روزگار را اصلاح کرد و یک ردیف قلاویز با ابعاد معین برای کوچکترین پیچ‌های مربوط به ساعت تا پیچ‌های شش اینچی آماده ساخت.
ویتوورت نیز توانست با تأثیرپذیری از مادزلی در استاندارد قطعات اداره کشتی‌رانی و راه‌آهن پیشنهادهای ارزنده‌ای بدهد.
انجمن تشویق صنایع ملی در ۱۸۳۶ برای یافتن وسایلی که جانشین حدیده و قلاویز معمولی شوند دو جایزه معین کرد در ۱۸۳۷ آشیل روفه سازنده ماشین بخار از مردم پاریس این مسأله را تا حدی حل کرد اما والدک دستگاهی برای حدیده‌های گردان و پارچه‌هائی برای دنده‌های مثلثی یا مربعی پیشنهاد و قلاویزی مدرج اختراع کرد.
در ۱۸۳۸ حدیده‌ای چهار پارچه طرح گردید و در ۱۸۳۹ دو دستگاه حدیده به نمایش گذارده شد: یکی دارای سه پارچه (دو پارچه‌اش فلزی و در برابر سومی که چوبی بود و تنها برای هدایت به‌کار می‌رفت قرار گرفته بودند) دستگاه دیگر چهار پارچه بود که به‌طور ضربدری مقابل یکدیگر به‌کار می‌رفت و با گردانیدن طوقه دستگاه به یکدیگر نزدیک می‌شدند.
قلاویز باز شونده‌آی را لامونی‌یر طرح کرد که می‌پنداشت می‌تواند دهانه‌های گوناگون را دنده کند.
حدیده کاری مهره‌های ۴۰ تا ۵۰ میلیمتری با حدیده‌های دستی معمولی، لااقل به کار شدید دو کارگر نیاز داشت در حالی‌که به‌وسیلهٔ یک حدیدهٔ چند پارچه، یک کارگر کفایت می‌کرد. یکی از نخستین ماشین‌های حدیده کاری پیچ و مهره دستگاهی بود که سه پارچه که دکوسترن ساخته بود برای حدیده کاری قطعات کوچک و بزرگ دو سرعت منظور شده بود.

منبع : مطالب ارسال شده