نه خاتمی ، نه کروبی

▪ چگونه به این نتیجه رسیدید که لازم است برای انتخابات ریاست‌جمهوری طرحی ارائه کنید؟
ـ یکی از بزرگان اصلاح‌طلب پس از بحثی که در مورد شرایط موجود داشتیم از من خواست طرحی تهیه کنم پیش‌نویس را تهیه کردم و به ایشان دادم تا اگر موافق هستند روی آن کار شود. وی گفت اگر من پیگیر این طرح باشم معنی‌اش اینست که می‌خواهم کاندیدا شوم در حالی که چنین قصدی ندارم. گفتند بهتر است من دخالتی در طرح شما نداشته باشم. بعد از این مطلب با تعدادی از دوستان هم فکر مشورت و طرح را پیگیری کردیم.
▪ با افراد به‌خصوصی مشورت کردید یا اینکه از طیف‌های مختلف جریان اصلاح‌طلب برخی را انتخاب کردید؟
ـ من با بسیاری از گروه‌های اصلاح‌طلب در ارتباط هستم و به تناسب با آنها بحث انتخابات مطرح بود. به همین خاطر به این جمع‌بندی رسیدم با افرادی از گروه‌های اصلاح‌طلب که روی تحولات توسعه با ما هماهنگ هستند و به اقتصاد آزاد، توسعه فرهنگ و سیاست باز معتقد می‌باشند، مشورت کنم و طرح خود را به آنها ارائه دهم.
▪ طرح تمام شده بود؟
ـ نهایی نشده بود. به همین خاطر گفتیم افرادی را دور هم جمع کنیم و مشترکا به یک راهکار برسیم و کشور را از این مرحله بحرانی نجات دهیم.
▪ خبری که منتشر شد، حاکی از آن بود که گویا در تنها جلسه‌ای که برگزار کردید، به نتیجه نرسیدید. درست است؟
ـ جلسات ما بیش از یک جلسه بود. حدود سه ماه است که این جریان ادامه دارد و چندین جلسه هم داشته‌ایم. چند جلسه کوچک و دو جلسه بزرگ برگزار کردیم و تبادل نظرات صورت گرفت ولی عملیاتی نشد.
▪ چرا؟
ـ چون بنا نداریم در کنار کارهای دیگری که انجام می‌شود، یک کار موازی انجام بدهیم.
▪ شما فکر می‌کنید دیگر جلسات اصلاح‌طلبان مثل نشست‌های مجمع روحانیون کارآمد هستند که شما جلسات خود را متوقف کردید؟
ـ به هر حال ما اقدامی‌را انجام دادیم و جمع‌بندی خودمان را نیز برای گروه‌ها ارسال کردیم. اما چون جلسات آقای موسوی خوئینی‌ها آغاز و قرار شد دوستان به شیوه دیگر به نتیجه برسند، ما کار خود را متوقف کردیم. بنا نداریم که ما سازی برای خودمان بزنیم. به اندازه کافی کارهای موازی در حال انجام است. چون اینها نه‌تنها به وحدت کمک نمی‌کند بلکه موجب تفرقه می‌شود.
▪ چه کسانی در تکمیل شدن این طرح، شما را همراهی کردند؟
ـ افرادی که حداقل یک جلسه در جلسات شرکت داشتند آقایان دکتر اسلامی،‌ علوی‌تبار، محمدعلی نجفی، روغنی زنجانی، بهزاد نبوی، امینی از حزب اعتماد ملی، نیلی، جهانگیری از کارگزاران، مجید انصاری از مجمع روحانیون مبارز و صفدر حسینی از حزب مشارکت بودند.
▪ نظر همه این آقایان نسبت به طرح مثبت بود؟
ـ نه، برخی از افراد مانند آقای نبوی، صفدر حسینی و مجید انصاری روی آقای خاتمی‌تکیه داشتند و می‌گفتند که ما وابسته به تشکیلات و حزب هستیم و حزب ما نیز خاتمی‌را کاندیدا کرده است لذا حاضر نیستیم سراغ طرح و برنامه‌ای برویم که در آن تازه قرار است کاندیدا مشخص شود.
▪ نظر دیگری هم وجود داشت؟
ـ بله، برخی هم می‌گفتند که بهتر است طرح آقای ناطق‌نوری مبنی بر تشکیل دولت وحدت ملی را پیگیری کنیم. سراغ یک کاندیدای معقول که شخصیت‌های معتدل در بین اصولگرایان و اصلاح‌طلبان روی آن وفاق دارند، برویم.
▪ پراکندگی آرا در جمع شما چنین بود؟
ـ بله، با این حال به‌رغم پراکندگی آرا، بیشترین گرایش به آن چیزی بود که نهایی شد. در واقع آنچه در قالب طرح ارائه شد، از آرای بیشتری برخوردار بود اما نتوانست اکثریت مطلق آرا را جلب کند .
▪ یعنی طرح مصوب همه اعضا بود؟
ـ خیر، اما جمع بیشتری این چارچوب را پذیرفت ولی از آنجا که وحدتی حاصل نشد و این مجموعه نتوانست نظر فراگیری را به دست بیاورد، بنابراین ما به عنوان یک پیش‌نویس، طرح را برای گروه‌ها و احزاب ارسال کردیم تا اگر خواستند از آن استفاده کنند.
▪ جز افرادی که از احزاب و گروه‌ها نام بردید، آیا آقای خاتمی، کروبی نیز در جریان طرح شما بودند؟
ـ نتیجه کار انجام شده را خدمت آقایان ارسال کردم. حتی دو بار با آقای کروبی برای همین طرح ملاقات داشتم و کار انجام شده را به اطلاع ایشان رساندم.
▪ نظر آقای کروبی چه بود؟
ـ نسخه‌ای را از من دریافت کردند و قرار شد روی آن کار کنند اما استنباط مشخصی ندارم که آیا ایشان چارچوب‌های این طرح را پذیرفتند یا نه. به هر حال من می‌خواستم این آقایان را در جریان قرار بدهم تا در صورت تمایل از آن استفاده کنند.
▪ نکته‌ای که قبل از این طرح منتشر شد چنین بود که طرح شما بر مبنای «منهای خاتمی‌– منهای کروبی» استوار است. درست است؟
ـ نه چنین چیزی نیست. این طرح به جای اینکه سراغ انتخاب فرد برود، سراغ یک راهکار می‌رود تا در قالب آن راهکار، اصلاح‌طلبان به کاندیدای واحد و برنامه واحد اقتصادی، اجتمایی، فرهنگی برسند.
▪ این طرح چه تفاوتی با پارلمان اصلاحات که آقای نجفی ارائه کردند، دارد؟
ـ تفاوت در این است که در طرح آقای دکتر نجفی نحوه تجمع و ترکیب افراد مسکوت گذاشته شده. در واقع ترکیب را واگذار کردند به احزاب و گروه‌ها اما در طرحی که ما ارائه دادیم، پارلمان اصلاحات را متشکل از نمایندگان ادوار ۸ دوره مجلس، وزرا و استانداران دوران بعد از انقلاب دیدیم.مزید بر اینکه در این طرح نهادهای مدنی در شهرستان‌ها تحت عنوان شورای اصلاح‌طلبان شهرستان پیش‌بینی شده است.
▪ شما به چه علت افراد را جایگزین احزاب کردید؟
ـ علتش وزن‌کشی احزاب است. ما الان احزاب و گروه‌هایی داریم که تعداد اعضای آنها از سه نفر تجاوز نمی‌کند اما تابلویی به نام انجمن اسلامی ‌یا حزب دارند. چون این سهم‌خواهی و وزن‌کشی احزاب، از جمله معضلات وحدت اصلاح‌طلبان است، بهترین راه را در این دیدیم که افراد جایگزین احزاب شوند. در شهرستان‌ها، نمایندگان مجلس دوره‌های مختلف، استانداران و وزرایی که مربوط به یک حوزه هستند شورای اصلاح‌طلبان شهرستان را تشکیل بدهند و متناسب با جمعیت آنجا، نماینده‌ای را برای کنگره بزرگ اصلاح‌طلبان بفرستند. طبیعتا کنگره‌ای که اینگونه تشکیل می‌شود، برآمده از نمایندگان مجلس و مدیران اجرایی بعد از انقلاب است.
▪ فکر می‌کنید نتیجه‌ای بهتر از آنچه در حال حاضر رخ می‌دهد، به دست آید؟
ـ به هر حال پشتوانه بهتر و بیشتری دارد. به نظرم این طرح عادلانه‌تر از آن است که کار را به احزاب واگذار کنیم.
▪ نقش احزاب چه می‌شود؟
ـ احزاب در شوراهای اصلاح‌طلبان شهرستان‌ها جایگاه خود را پیدا می‌کند چرا که به تناسب کارآیی و توان احزاب، آنها می‌توانند در هر شهرستان یا استان نقش‌آفرینی داشته باشند.
▪ نکته‌ای که وجود دارد این است که زمان زیادی تا انتخابات ریاست‌جمهوری نداریم. با چه مکانیسمی‌می‌خواهیم افراد را در این مدت زمان کوتاه جمع کنیم و چگونه می‌توانیم از این جمع به نتیجه واحد برسیم که یک کاندیدا از دل آن بیرون آید؟
ـ اگر این طرح مورد قبول گروه‌ها و احزاب قرار بگیرد، می‌توان ظرف سه ماه با زمان‌بندی مناسب این کار را انجام داد.
▪ فرض این طرح مورد پذیرش قرار گرفت اما اگر در پایان حزبی یا گروهی یا فردی به نتیجه نهایی کنگره تمکین نکرد، چه؟
ـ اگر وفاق اولیه به وجود آمده باشد و آنها این برنامه را پذیرفته باشند احتمال اینکه کسی تمکین نکند بسیار ضعیف است.
▪ مخالفین طرح چه کسانی بودند؟
ـ برخی از افراد که عضو حزب یا یک سازمان سیاسی بودند. آنها مقید به جمع‌بندی‌های درون‌حزبی بودند و به همین علت گفتند نمی‌توانند دیدگاه‌های حزبی خود را نادیده بگیرند.
▪ پس چرا در جلسات شرکت می‌کردند؟
ـ دیگر شرکت نکردند. در واقع بعد از اینکه نمایندگان مزبور با طرح مخالفت کردند، دیگر در جلسات شرکت نکردند و گفتند که کاندیدای ما مشخص است و مسیرهای دیگر برای ما پاسخگو نیست.
▪ شما جلسات را ادامه دادید؟
ـ نه، به علت اینکه ادامه کار منطقی به نظر نمی‌آمد. چون مجمع روحانیون نیز با هدایت آقای موسوی خوئینی‌ها جلساتی را راه‌اندازی کرده بود که در واقع آنها نیز به دنبال اعلام یک کاندیدای واحد بودند.ما هم نمی‌خواستیم کارمان منشا تفرقه و تشتت شود.
▪ یعنی فکر می‌کنید نشست‌هایی که مجمع روحانیون برگزار می‌کند، به نتیجه برسد؟
ـ خوشبین نیستم که نشست‌های مجمع روحانیون به نتیجه برسد.تصور می‌کنم اگر گروه‌ها و احزاب می‌آمدند و این طرح پیشنهادی ما را که بدون هیچ‌گونه انگیزه شخصی یا گروهی طراحی شده، می‌پذیرفتند و اجرا می‌کردند زودتر و بهتر به نتیجه می‌رسیدیم.
▪ شما در حین طراحی این طرح، کاندیدای خاصی هم مدنظر داشتید؟
ـ هیچ‌کس.. هدف این بود در مسیر نجات کشور در این بحرانی که به سر می‌بریم، از طریق یک روش دموکراتیک که تمام نیروهای اصلاح‌طلب در آن حضور داشته باشند، نقشی را ایفا بکنیم. به همین خاطر هنوز فکر می‌کنم این طرح می‌تواند در یک ظرف زمانی سه ماهه – تا اواخر آذرماه – هم برنامه عبور از بحران را داشته باشد و هم یک کاندیدای واحد معرفی کند البته به شرطی که گروه‌ها و احزاب تمکین کنند. این امر لازمه پیروزی این طرح است.
▪ شما موافق حضور آقای خاتمی ‌در انتخابات هستید؟
ـ در جلسات فوق دراین زمینه بحثی نشد. البته من شخصا مخالف حضور آقایان خاتمی ‌و کروبی در انتخابات هستم ولی اگر خرد جمعی دوستان به این نتیجه برسد بدون تردید از آن حمایت می‌کنم.
▪ دلایل شما در بیان مخالفت با این آقایان چیست؟
ـ یکی از مهمترین دلایل این است که نباید سرمایه‌های خود را هزینه خراب‌کاری دیگران کنیم. در سه، چهار سال گذشته خراب‌کاری‌های زیادی بر جای مانده که به هیچ وجه نمی‌شود در ظرف زمانی چهار سال، این ویرانگری‌ها را اصلاح کرد. از طرف دیگر در یک افق چهارساله نیز نمی‌توان انتظارات به‌حق مردم را برآورده کرد. به همین خاطر ما مجاز نیستیم سرمایه‌های اصلاحات و انقلاب را برای جبران خرابکاری دیگران هزینه کنیم. البته دلایل دیگری هم هست که به آقایان گفته‌ام.
▪ طرحی که شما ارائه کردید یا طرح آقای نجفی، اگر اجرا شود به احتمال بسیار خروجی آن آقای خاتمی‌ خواهد بود. پس چرا سازمان مجاهدین انقلاب و مشارکت مخالفت می‌کنند؟
ـ باید از خود آنها این سوال را پرسید. تصور من هم این است که خروجی پارلمان اصلاحات یا کنگره ما، آقای خاتمی ‌است.
گرچه من مخالف حضور آقای خاتمی ‌در انتخابات هستم اما اگر ایشان خروجی این طرح باشند من با بضاعت ناچیز خود کمک می‌‌کنم. ضمن آنکه کاندیدای یک حزب را شورای نگهبان می‌تواند رد صلاحیت کند اما اگر همان کاندیدا، طیف وسیعی هوادار و پشتیبان در کشور داشته باشد امکان رد صلاحیت شدن آن بسیار ضعیف خواهد بود. شورای نگهبان نمی‌تواند با کاندیدای طیفی که سراسر کشور از او حمایت می‌کند برخورد کند و او را رد صلاحیت کند. به همین خاطر امکان رد صلاحیت ضعیف است. اگر هم این اتفاق صورت بگیرد توجیه عقلی وشرعی و قانونی برای عدم شرکت در انتخابات وجود دارد.
▪ با توجه به اینکه گفتید بعید می‌دانید نشست‌های مجمع به نتیجه برسد، فکر می‌کنید آقای خاتمی‌ در انتخابات شرکت خواهد کرد یا خیر؟
ـ قابل پیش‌بینی نیست. ایشان شبهات و تردیدهای جدی دارد. آقای خاتمی ‌میان دو موضوع متضاد قرار گرفته. از یک طرف مواجه است با مشکلات و تنگناهای زیادی که در حال حاضر در کشور موجود است واقدامات غیرقانونی وتبلیغات یک سویه که پذیرش مسئولیت را دشوار می‌کند و از طرف دیگر ایشان با ابراز تمایل احزاب و گروه‌ها مواجه است که از ایشان می‌خواهند این مسئولیت را بپذیرد. اینکه ایشان چه تصمیمی ‌می‌گیرد،‌ باید ماند و دید.

اکبر منتجبی

منبع : شهروند امروز