تحلیل تاثیر نرخ‌های جهانی بر بورس تهران

ده سال پیش اگر فردی به جهت سرمایه‌گذاری قدم به عرصه معاملات بورس تهران می‌گذاشت، با فهرستی از شركت‌ها مواجه می‌شد كه تعداد آنها به حدود نصف امروز می‌رسید.
شركت‌های پربازده به‌طور عمومی در صنایعی همچون غذایی، شوینده‌ها، كاشی و سرامیك، بسته‌بندی، لوازم خانگی و نساجی طبقه‌بندی می‌شدند.
البته رشد سودآوری این شركت‌ها به واسطه افزایش قدرت خرید و رشد نرخ مصرف در دوران پس از جنگ تحمیلی كاملا قابل توجیه بود، اما با گذشت زمان به تدریج صنایع مزبور با افزایش حضور رقبا و اشباع بازار مصرف در تنگنا قرار گرفتند.
در آن دوران بورس تهران نسبت به شرایط كنونی بسیار «ایزوله» بود، بدین معنا كه تحولات آن اعم از رشد و نزول قیمت‌ها كمترین وابستگی را به روند بازارهای جهانی داشت.
شركت‌ها غالبا مشغول تولید محصولاتی بودند كه در داخل به مصرف می‌رسید و بازار گسترده مصرف داخلی را نیز پیش رو داشتند.
در این میان، البته معدود شركت‌هایی نیز بودند كه اگر چه سودآوری آنها به نرخ‌های فروش جهانی محصولات وابسته بود، اما فقدان قدرت تحلیلگری در بازار سرمایه عملا باعث عدم وابستگی روند قیمتی سهام این شركت‌ها با تحولات جهانی می‌شد.
اما با گذشت زمان، رفتار معامله‌گران در این حوزه دچار تغییرات اساسی شد. روند قیمتی شركت‌های گروه روی در بورس در چند سال اخیر نتایج جالبی در این خصوص به دست می‌دهد. بررسی تحولات قیمتی سهام این شركت‌ها به خوبی نشان می‌دهد كه با سپری شدن زمان، هماهنگی روند قیمتی سهام این شركت‌ها با قیمت جهانی محصولات آنها به نحو چشمگیری افزایش یافته است، به طوری كه حتی این روند به جایی رسیده است كه گاه روند معاملات روزانه سهام این شركت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این در حالی است كه حساسیت فعالان بازار در دوره‌های قبلی به روند تغییرات نرخ‌های جهانی كمتر بوده است
این همان مساله‌ای است كه تحلیلگران بنیادی از آن تحت عنوان «رشد ضریب بتا» یاد می‌كنند. جالب است كه شركت‌هایی كه اكنون در اوج نقدشوندگی و توجه بازار قرار دارند، بیشترین وابستگی (ضریب بتا) را با روند نرخ‌های جهانی دارند و این مساله البته تا حدودی ریسك سیستماتیك بازار را به طور كلی افزایش داده است.
بدین ترتیب امروز یك سرمایه‌گذار موفق، در بورس تهران علاوه بر دانش بنیادی و تكنیكی نیازمند درك و تحلیل دقیق روند نرخ‌های محصولات گوناگون در بازارهای جهانی نیز هست. مطلب حاضر می‌كوشد به اختصار چند گروه از صنایع بورسی را كه فروش و سودآوری آنها به نرخ‌های جهانی وابسته است، معرفی كرده و نكات اجمالی را نیز در خصوص هر یك یادآور شود.
۱) گروه سرب و روی
شركت‌های باما، كالسیمین، فرآوری مواد معدنی، توسعه معادن روی، ملی سرب و روی و معادن بافق در این گروه جای می‌گیرند.
محصول شركت «باما» انواع كنسانتره معدنی است كه ۹۰درصد محصولات تولیدی به كنسانتره روی و ۱۰درصد به كنسانتره سرب اختصاص دارد.
بدیهی است كه قیمت كنسانتره رابطه مستقیمی با قیمت شمش یا محصول نهایی دارد. این شركت بر مبنای نرخ‌های میانگین سه‌ماه گذشته در بازارهای جهانی (شمش روی ۳۶۳۴ دلار و سرب ۲۱۰۸ دلار) EPS سال ۸۶ خود را ۸۱۷۰ ریال اعلام كرده است.
«ملی سرب و روی ایران» به تولید انواع شمش و ورق روی و سرب می‌پردازد كه در سال گذشته میانگین وزنی فروش محصولات آن تقریبا به نسبت ۶۰ و ۴۰ بین سرب و روی تقسیم شده است. با واگذاری سهام این شركت به كالسیمین، قرار است تولیدات این شركت در سال جاری از حالت كارمزدی خارج شود.
«كالسیمین»، دیگر شركت این گروه است كه بودجه سال ۸۶ خود را بر مبنای روی ۳۲۰۰ دلاری و سرب ۱۱۰۰ دلاری ارائه كرده است. سهم وزنی سرب در محصولات تولیدی كالسیمین حدود ۱۳ درصد است و مابقی به روی اختصاص دارد. «فرآوری مواد معدنی» تنها به تولید شمش روی می‌پردازد كه این شركت نیز بودجه آتی خود را بر مبنای قیمت شمش روی حدود ۳۲۰۰ دلار برای سال جاری پیش‌بینی كرده است.
«توسعه معادن روی ایران» نیز كه به عنوان هلدینگ در صنعت سرب و روی فعالیت دارد، سود سال جاری خود را بر مبنای پیش‌بینی‌های اولیه درآمد زیرمجموعه‌های خود (عمدتا كالسیمین و فرآوری) محاسبه كرده است.
نماد «معادن بافق» نیز به واسطه عدم دریافت اطلاعات، بیش از یك‌سال است كه متوقف می‌باشد.
نكته موثر دیگر بر سودآوری شركت‌های این گروه، بحث تامین خاك با عیار و میزان مناسب از معدن انگوران است. این ریسك سیستماتیك در شركت باما به واسطه دارا بودن استقلال، كم رنگ‌تر از سایرین است.
علاقه‌مندان جهت دریافت اطلاعات روزانه تغییرات قیمت و ذخایر جهانی محصولات سرب و روی می‌توانند به سایت‌های www.lme.co.uk و یا سایت http://www.kitcometals.com مراجعه نمایند.
۲) گروه پتروشیمی
شركت‌های پتروشیمی اصفهان، پتروشیمی خارك، پتروشیمی اراك، پتروشیمی آبادان و پتروشیمی فارابی در این گروه جای می‌گیرند.
«پتروشیمی اصفهان» تولیدكننده انواع محصولات آروماتیك از قبیل بنزن، تولوئن، پارازایلین و ارتوزایلین است. حدود ۷۰درصد محصولات این شركت صادراتی است و به همین دلیل سودآوری آن وابستگی زیادی با نرخ‌های جهانی این محصولات دارد.
در «پتروشیمی خارك» نیمی از بودجه فروش بر محصول «متانول» كه عمدتا صادراتی است، استوار شده است. این شركت به تازگی اقدام به اصلاح حدودا ۱۰۰ دلاری در بودجه فروش هر تن متانول كرد و قیمت فروش این محصول را به حدود ۲۳۰ دلار كاهش داد كه مطابق با نرخ‌های كنونی جهانی است.
گفتنی است همین شركت در آذر ۸۵ به واسطه دستیابی قیمت متانول به محدوده ۴۵۰ دلار و بازگشایی نماد در قیمت‌های بالای دو هزار تومان به بزرگترین شركت بورس تهران از لحاظ ارزش بازار تبدیل شده بود.
دامنه محصولات تولیدی پتروشیمی اراك بسیار وسیع‌تر بوده و انواع پلی‌اتیلن، اتیلن و انواع محصولات سبك را در بر می‌گیرد. فارابی عمدتا PA و DOP را از ماده اولیه ارتوزایلین تهیه می‌كند و آبادان نیز در شاخه تولید و فروش PVC تولید خود را متمركز كرده است.
همانطور كه پیداست محصولات هر یك از این پنج مجتمع پتروشیمی بورسی در شاخه‌های كاملا متفاوتی طبقه‌بندی می‌شوند و همبستگی قیمت فروش این محصولات گوناگون با یكدیگر در برخی موارد صفر است. این نكته مهمی است كه سرمایه‌گذاران در بررسی و تحلیل این شركت‌ها باید بدان توجه داشته باشند.
علاقه‌مندان می‌توانند قیمت‌ها و تحلیل‌های ارزشمند مربوط به نرخ‌های جهانی انواع محصولات پتروشیمی را به صورت هفتگی و رایگان از سایت رسمی شركت بازرگانی پتروشیمی اسران http://www.petrochem-ir.net به زبان فارسی دریافت كنند.
۳) شركت‌های زیر مجموعه اصل ۴۴
سودآوری آتی دو شركت زیر مجموعه اصل ۴۴ كه این روزها مورد توجه فعالان بازار هستند مستقیما با روند نرخ‌های جهانی وابسته است.
«ایرالكو» امسال بودجه فروش تولیدات ۱۲۰هزار تنی خود را بر مبنای نرخ‌های جهانی ۲۸۰۶ دلاری آلومنیوم بسته است.
ملی صنایع مس – بزرگترین شركت حال حاضر بورس تهران از لحاظ ارزش بازار – نیز در ابتدای سال بودجه خود را بر مبنای قیمت جهانی مس ۵۲۰۰ دلاری تهیه كرده بود. این شركت به تازگی این پیش‌بینی خود را تعدیل كرده است و قیمت میانگین ۶۰۰۰ دلاری را در سال ۸۶ مبنای فروش محصولات خود قرار داده است. بدین‌ترتیب با افزایش ۸۰۰ دلاری پیش‌بینی نرخ فروش، سود پس از كسر مالیات سال مالی منتهی به اسفند ۱۳۸۶ را از ۷۵۴ ریال به ۹۹۳ ریال تعدیل داده است.
علاقه‌مندان جهت دریافت اطلاعات روزانه تغییرات قیمت و ذخایر جهانی محصولات آلومینیوم و مس می‌توانند به سایت‌های www.lme.co.uk و یا سایت www.kitcometals.com مراجعه كنند.

منبع : سازمان خبری اقتصاد ایران