کاهش خطر تروریسم دریائی

تحقیق زیر که توسط ”ناری خالد“ در مؤسسه دریائی مالزی به انجام رسیده ست چشم‌اندازی از وضعیت امنیتی تنگه مالاکا را پیش‌روی قرار می‌دهد.
صاحبان کشتی‌ها در تنگه مالاکاتاکنون با خطرتی مواجه بوده‌اند و این در حالی است که انجمن تجاری لویدز وابسته به کمیته جنگ (LMAJWC)(۱) در جولای ۲۰۰۵ میلادی اعلام کرد. تنگه مالاکا محدوده‌ای است که با تهدیدهای جنگ تصادف، تروریسم و زیان‌های نشای از این عوامل دست به گریبان است. گرچه اعلام این موضوع از سوی این انجمن کاملاً یک توصیه امنیتی محسوب می‌شد ولی اظهار این مطلب راهی را برای شرکت‌های بیمه باز کرده است. تا کشتی‌هائی که در این تنگه تردد می‌کنند مبلغی را به‌عنوان حق بیمه اضافی نیز علاوه بر مبلغ بیمه معمول بپردازند.
انجمن تجاری لویدز وابسته به کمیته جنگ در ادامه مدعی است که حمایت از این منطقه باید فراتر از انتشار فهرست مناطق پرخطر باشد که توصیه‌های یک مشاور خصوصی دفاع را مانند خدمات ”سیردفاعی“ به دنبال داشته باشد. کشورهای دیگر این لیست عراق، سومالی و لبنان می‌باشند. تقاضای پرداخت حق بیمه بیشتر برای منطقه جنگی جهت تردد کشتی‌ها از تنگه مالاکا توسط شرکت‌های بیمه انکار شده است. نشست شرکت‌های بیمه در این باره به این مطلب اشاره داشت که قفل پرداختی حق بیمه را چگونگی واکنش به ارزیابی منطقه تعیین می‌کند. عواقب ناگهانی این طبقه‌بندی در صنعت بیمه کشتیرانی همهمه‌ای را برپا کرد. به‌طوری که سرقت و دزدی از کشتیظها توسط مؤسسات بیمه و سیاست‌های P&I تحت پوشش قرار گرفت. این پوشش اعمال تروریستی غلبه کشتی‌ها را نیز دربرمی‌گیرد.
با امضاء استاد و قراردادهای منحصربه‌فرد می‌توان نگرانی‌های خطر تروریسم را در مطنقه کاهش داد و راه‌حلی نیز برای کاهش حق بیمه‌های اضافی پیدا کرد. پرداخت این حق بیمه اضافی در بسیاری موارد به اجاره‌کننده‌های کشتی تحمیل می‌شود، ولی صاحبان کشتی‌ها در شرایط به‌خصوص، هنوز هم آسیب‌پذیر هستند. متعهدان در سناریوئی که یک شناور از حمله سارقان دچار زیان و خسارت شده است و می‌تواند از قبول این حادثه به‌عنوان یک حادثه دزدی امتناع کند و آن را به‌عنوان یک حادثه تروریستی تفسیر کند. بنابراین تنها راه باقی مانده برای یک زیان‌دیده بیمه شده آن است که ثابت کند شناورش خسارت‌دیده یا گم شده است. این عمل عدم یک رابطه شفاف و معتبر بین تعریف سرقت و تروریسم است. اگرچه ممکن است این رابطه مدنظر متخصصان هشداردهنده امنیتی باشند. نه شرکت‌های بیمه.
انجمن تجاری لویدز وابسته به کمیته جنگ از دولت‌های مالزی، سنگاپور و اندونزی دعوت به عمل آورده است تا وضعیت تنگه مالاکا را مجدداً مورد بررسی قرار دهند. در نتیجه با صدور یک اطلاعه رسمی در آگوست ۲۰۰۵ میلادی وزرای خارجه کشورهای فوق اصرار به نشستی دانشتند که در آن به تجدیدنظر درباره تعیین درجه خطر منطقه بپردازند. وزرای خارجه از تصممی که بدون مشورت با آنها گرفته شد و زحمات آنها را برای بهبود ایمنی و امنیت تنگه با شکست مواجه کرد، ابراز تأسف کردند. مشابه این اعتراض، اعتراض شدیدالحنی است که توسط شرکت‌های کشتیرانی در منطقه علیه موضع اعلام شده شرکت‌های بیمه ابراز شده است. انجمن مالکان کشتی‌ها وابسته به فدراسیون آ.سه.آن ادعا کرد که تصمیم‌گیری شرکت‌های بیمه مبتنی بر پرداخت حق بیمه اضافی یک تصمیم‌گیری ناآگاهانه است. با توجه به اینکه نتیجه‌گیری اعضاء کمیته درباره اتفاقات گذشته قابل انکار نیست، در عین حال این امر دست بیمه‌گر را در افزایش حق بیمه باز گذاشته است. علاوه بر این پرداخت حق بیمه جدید به مالکان کشتی‌ها بستگی دارد که باید با واسطه‌هایشان نیز با توجه به زمینه نقاط خطرناک این منطقه به چانه‌زنی بپردازند. با این همه ساده‌انگاری است که از شرکت‌های یبمه انتظار داشت که از سودمندی طبقه‌بندی و بالا بردن حق بیمه دلخواهشان در تنگه مالاکا چشم‌پوشی کنند.
● تلاش برای ارتقاء امنیت در تنگه مالاکا
تنگه مالاکا یکی از شلوغ‌ترین مناطقی است که خطوط کشتیرانی در آن تردد دارند و دارای نقش محوری در تجارت و حمل و نقل بین‌المللی است. حمل‌ونقل یک سوم کالاهای تجارت جهانی از این منطقه صورت می‌گیرد و از سوی دیگر نیمی از تولیدات نفت دنیا نیز از این منطقه عبور می‌کند. با این همه این گذرگاه در معرض آسیب‌پذیری بالائی است که همین مسئله این تنگه را مستعد حملات مهاجمان می‌کند.
به تقلید از تدابیر امنیتی اتخاذ شده از حملات ۱۱ سپتامبر، ایالات ساحلی این منطقه ابتکارات یک جانبه و مشترکی را عهده‌دار شده‌اند و محدود کردن تهدید دزدی مهاجمان و ایمنی آبراه علیه وحشت سرقت از کشتی‌ها را به‌عنوان هدف، سرلوحه کارشان قرار داده‌اند.
مهمترین بخش این ابتکارات شامل اجراء طرح MALSINDO می‌باشد. MALSINDO یک طرح هماهنگ‌شده گشت‌زنی است که توسط نیروی دریائی سنگاپور - مالزی و اندونزی اجراء می‌شود، عملیات ”چشم آسمان“ جهت نظارت هوائی روی تنگه مالاکا و سنگاپور و شکل‌گیری مأموریت اجرائی دریائی مالزی با استفاده از نیروی پلیس دریائی، از مهمترین بخش‌ها یاین ابتکارات به‌شمار می‌رود.
چندین ابتکار منطقه‌ای نیز در جنوب‌شرقی آسیا با هدف بالا بردن میزان امنیت، بنیان گذاشته شده‌اند. این ابتکارات شامل پایه‌ریزی روش‌های ارتباطی، معاهده همکاری دوجانبه در مسالئ جنائی و یک چارچوب منطقه‌ای قضائی در اقدام علیه تروریسم و ضدتروریسم و جنایات فراملی می‌باشد. مقر نمایندگی با نام ”مرکز منطقه‌ای آسیای جنوب شرقی“ برای مبارزه با تروریسم پایه‌ریزی شده است و به دنبال آن توافقاتی بین اعضاء آ.سه.آن و طرف‌های گفت‌وگو مانند ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا به‌عمل آمده است. این توافقات عطف به همکاری علیه تروریسم و در زمینه امنیتی به عمل آمده است.
● چشم‌اندازی از احساس امنیتی در تنگه
به گزارش فتر بین‌المللی دریانوردی (IMB)، حملات سارقان به تازگی و به‌طور تدریجی در سطح جهانی رو به کاهش نهاده است، که این کاهش از ۳۲۵ مورد در سال ۲۰۰۴ میلادی به ۲۰۵ مورد تا سپتامبر ۲۰۰۵ میلادی رسیده است. تنگه مالاکا از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۰۵ میلادی شاهد ۱۰ مورد از حمایت سارقان به کشتی‌ها بوده است در حالی‌که این میزان حملات در مقایسه با سال ۲۰۰۴ میلادی به ۲۵ مورد می‌رسد. اگرچه استناد به آمارهای فوق بیانگر این است که حملات تروریستی علیه کشتی‌هائی که از این تنگه تردد می‌کنند، شدت کاهش یافته است و هیچ حادثه‌ای به‌طور جدی برای آنها تاکنون به وقوع نپیوسته است، اما دنیا هنوز بر این باور است که این گذرگاه برای شناورها ناامن است. این باور منفی باید با تلاش‌های بی‌امان مناطق ساحلی به بهبود امنیت در تنگه مالاکا و دورنمائی از کاش معلومی در حوادث دزدی مبدل شود. با کمی دقت در آمار و ارقام اعلام شده توسط IMB درباره حملات سارقان در تنگه می‌توان دریافت که نه تنها احتمال وقوع حملات سارقان کاهش یافته است، بلکه برای مدت مدیدی این حملات به کمترین مقدار خود رسیده است.
از سوئی از واقع‌بینی به دور است که انتظار داشت احتمال دزدی در منطقه‌ای به این وسعت صفر باشد. با این همه معقول به‌نظر می‌رسد که کاهش جدی حملات اخیر سارقان را به حساب تلاش‌های بی‌وقفه انجام شده توسط مناطق ساحلی دانست و این در حالی است که زود است تأثیر ابتکاراتی مانند گشت‌های هماهنگ‌شده و عملیات چشم آسمان را به مورد قضاوت بگذاریم. ولی می‌توان انتظار داشت با اجراء این ابتکارات آن هم با تمام قوا امنیت در منطقه به شدت افزایش یابد.
انجمن تجاری لویدز وابسته به کمیته جنگ عنوان کرده است: ”وقت آن رسیده که با کم کردن حساسیت منطقه نگرانی‌های امنیتی در تنگه را کاهش داد، آن هم به‌گونه‌ای که مناطق ساحلی در عهده‌دار شدن این امنیت مصمم باشند“. با اتخاذ این تصمیم طبقه‌بندی این تنگه به‌عنوان یک منطقه در معرض خطر از اهمیت کمتری برخوردار می‌شود. شاید وقت آن رسیده که این انجمن به ارزیابی مجدد این تنگه بپردازد و به وضعیت امنیتی این آبراه بهبود بخشد.
از سوئی خالی از فایده نیست اگر به جای تکیه به توصیه‌های مشاورای که از اوضاع و احوال تنگه کاملاً دور هستند مذاکرات وسیع‌تری با طرف‌های ذی‌نفع این تنگه به عمل آید تا بینش بهتر و تصویر واقع‌بینانه‌تری از دورنمای این آبراه به‌دست آید.
● نگاهی به گذشته
در جولای ۲۰۰۵ میلادی انجمن تجاری لویدز وابسته به کمیته جنگ اعلام کرد: ”تنگه مالاکا محدوده‌ای است که با تهدیدهای جنگ، تصادف، تروریسم و زبان‌های ناشی از این عوامل دست به گریبان است“.
در آگوست ۲۰۰۵ میلاد دولت‌های مالزی، سنگاپور و اندونزی از این انجمن خواستند تا به تجدیدنظر درباره وضعیت تنگه مالاکا بپردازد.
به گزارش IMB حملات سارقان در سطح جهانی تا سپتامبر ۲۰۰۵ میلادی از ۳۲۵ مورد در سال ۲۰۰۴ میلادی به ۲۰۵ مورد کاهش پیدا کرده است. تنگه مالاکا از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۰۵ میلادی شاهد ۱۰ مورد از حملات سارقان به کشتی‌ها بوده است. در حالی که این میزان حملات در مقایسه با سال ۲۰۰۴ میلادی به ۲۵ مورد می‌رسد.

مترجم: علیرضا مأموریان
منبع:
MARITIME RISK
INTERNATIONAL
۱) Lloyd&#۰۳۹;s Market
Associationa&#۰۳۹;s Joint War Committee.

منبع : ماهنامه پیام دریا