پایان قرن جدید آمریکایی این‌جاست

به جای قرن آمریکا مورد نظر تیم نو­محافظه‌­کار کاخ سفید، امروزه اتحاد­های منطقه‌­ای گوناگون در اروپا و آمریکای جنوبی علیه فرمان­روایی بی­‌چون و چرای ایالات متحده در حال گسترش هستند.
وقتی که آرژانتین توسط بانک جهانی و صندوق بین اللملی پول که تحت تسلط آمریکا ست ضربه خورد نهاد قدرت­مند تجارت مرکوشر از آن­ها حمایت کرد و وقتی که آمریکا تلاش کرد اتحادیه اروپا یارانه‌­های بخش کشاورزی را قطع کند ( در حالی که خودش این کار را نکرده بود) اتحادیه اروپا از این کار سر باز زد.
و اکنون هند، چین و روسیه در حال ایجاد یک اتحاد هستند - یک اتحاد فراتر از کلمات – و این می‌­تواند مرکز روابط بین المللی را از واشینگتن به دهلی نو، پکن و مسکو تغییر دهد. حتی اگر منافع این سه دولت در موارد کمی با هم انطباق داشته باشد به هر حال این اتحاد حدی از آرامش و امنیت را برای آن‌ها ایجاد می­‌کند.
● بخش انرژی
در مسائل امنیتی، توجه چین به شرق و تایوان است و نگاه هندی­‌ها به شمال یعنی پاکستان و نگرانی روسیه هم متوجه ناتو در غرب است. به دلیل مناقشات مرزی سال ۱۹۶۲ هنوز هم تنش‌­هایی بین هند و چین وجود دارد و در روابط روسیه و چین هم تیرگی­‌هایی مربوط به مسئله ویتنام دیده می‌شود.
اما رشد تجارت، نگرانی­های امنیتی هم­سو و تشنگی بی­‌پایان برای انرژی این سه را در کنار هم قرار داده است. فرایندی که رئیس جمهور روسیه آن را روابط "سه جانبه۱" می­خواند.
چسب اولیه­‌ای که این روابط را به هم مستحکم می­‌کند منابع نفت و گاز آسیای میانه است.
در سال ۲۰۰۱، چین، روسیه، ازبکستان، قزاقستان، ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان برای مقابله با آمریکا سازمان همکاری­های شانگ های را تشکیل دادند. این سازمان به سمت مصرف منابع نفتی و گازی آسیا میانه حرکت کرده است و همواره با حضور ناتو در حوزه اقیانوس آرام مخالفت کرده است. شانگهای اخیرا هند را هم اضافه کرده است و تا کنون ایران، پاکستان، افغانستان و مغولستان را در جایگاه عضو ناظر قرار داده است.
دسترسی به انرژی یکی از مسائل اساسی مورد توجه چین و هند است. چین نیمی از نفت مورد نیازش را وارد می­‌کند و کمبود انرژی، اقتصاد بلند پرواز چین را تهدید می­‌کند. هند ۷۰ درصد انرژی مورد نیازش را وارد می­‌کند و بر خلاف چین هیچ منبع استراتژیک انرژی ندارد. چین میلیارد­ها دلار به حوزه­‌های گازی و نفتی دریای خزر تزریق می‌­کند و خط لوله می­‌سازد و هند هم مشغول مذاکرات خط لوله با ایران است.
این قرارداد بین ایران و هند به شدت تحت فشار آمریکاست. نیکولاس برنز معاون سیاسی وزیر امور خارجه به شورای روابط خارجی گفته است که واشنگتن امیدوار است قرار داد نفتی و گازی میان ایران و هند یک قرار داد بلند مدت نباشد.
البته وزیر دارایی هند، پالانیاپان چیدامبارام بیان کرد: "ما باید این کار را بکنیم. ایران گاز دارد و ما نیاز­مند گاز هستیم." هندوستان تخمین می­زند که نفت ایران ۴۰ میلیارد دلار برای آن­ها سود در پی دارد، این درحالیست که هزینه خط لوله فقط ۱۰ میلیارد دلار است.
وقتی هم که چین فقط۲ میلیارد دلار به ایران کمک کرد تا میدان گازی و نفتی یاد آوران را توسعه دهد آمریکا باید کلاه خود را بالا بیندازد.
آژانس بین المللی انرژی پیش بینی می­کند که نیاز به انرژی در ۲۰۳۰، ۵۰ درصد بیش­تر از مقدار فعلی باشدو کشور­های در حال توسعه ۷۴ درصد از این افزایش را به خود اختصاص ­دهند .چین و هند ۴۵ درصد این تقاضای انرژی را به خود اختصاص می­‌دهند. و تا سال ۲۰۱۰ چین بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان خواهد بود.
● بخش امنیت و تجارت
تجارت میان چین، هند و روسیه روز به روز افزایش می‌­یابد. به عنوان مثال تجارت میان چین و هند در سال ۲۰۰۷،۲۴ میلیارد دلار بود، که برابر با تجارت هند و آمریکاست و این مقدار تا سال ۲۰۱۰ به ۴۰ میلیارد افزایش پیدا خواهد کرد. هر دو کشور توافق کرده­‌ا­ند که یک مسیر زمینی بر فراز هیمالیا که ۴۴ سال است که بسته بود را بازگشایی کنند. در سال ۱۹۹۲ هند سیاست نگاه به شرق خود را آغاز کرد و امروز آسیا ۴۵ درصد حجم تجارت هند را شامل می‌­شود. هند سومین اقتصاد بزگ منطقه بعد از چین و ژاپن است.
همچنین هند نزدیک به ۵۰۰ میلیارد دلار در زیر ساخت­های خود باید سرمایه­‌گذاری کند. بزرگ­ترین سرمایه­‌گذاران کره جنوبی و سنگاپور هستند و البته روسیه هم تمایل زیادی به این سرمایه­‌گذاری نشان داده است. هند بسیار علاقه مند است که سهمی از صندوق ذخیره ارزی ۱ تریلیونی روسیه داشته باشد.
همکاری­های امنیتی هم روز به روز افزایش پیدا می‌­کند. در اکتبر گذشته پنج کشور حاشیه­‌ای دریای خزر- روسیه، ایران،آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان- اعلام کردند که اجازه نمی‌­دهند هیچ کشوری از خاک آن­ها برای تهاجم به کشور دیگر استفاده کند. این توضیحات دقیقا مربوط به پایگاه­های نظامی آمریکا در آذربایجان، قرقیزستان و ترکمنستان می­شد.
یک جنبه دیگر از این همکاری­های امنیتی تجارت اسلحه است. چین در سلاح­های نوین خود به شدت به روسیه وابسته است. هواپیمای جنگنده SU-۳۳ می‌­تواند در ناو­های هواپیما بر استفاده شود و دولت چین تصمیم خود را برای ساختن ناو­های هواپیما بر برای پایان بخشیدن به سلطه آمریکا در تنگه تایوان اعلام کرده است.
هندوستان هم قراردادی برای خرید هواپیمای روسی SU-۳۰ که به لحاظ توان مانور و قدرت آتش ریزی با F-۱۶ برابری می­‌کند را در دست مطالعه دارد. دهلی نو همچنین به دنبال خرید جنگنده­‌های نسل پنجم روسیه است که در رقابت با F-۲۲ آمریکا و F-۳۵ اروپا است. همچنین روسیه هواپیمابر هندی ویکرامادیتیا را مدرنیزه می­کند و قرار داد فروش تانک جدید T-۹۰را هم منعقد کرده­ است.
در شرایطی که بودجه نظامی هیچ کدام از این سه کشور به پای بودجه نظامی آمریکا نمی­‌رسد اما هر سه کشور ده­ها میلیارد دلار در زمینه اصلاحات نظامی هزینه می­کنند.
● تروریسم و تک قطبی شدن
بخش آزار­دهنده دیگر همکاری سه جانبه این است که این سه کشور توافق کرده­‌اند در زمینه تروریسم و جدایی­ طلبی از یک دیگر حمایت کنند. در عمل، این توافق دست چین را در زینگ جیانگ و تبت باز می­گذارد. انتقاد از جنگ مسکو در چچن را ساکت می­کند و از هند حمایت می­کند تا با اقلیت­های داخلی مانند مائوئیست­ها و اقلیت­های شمال غربی مقابله کند.
این رابطه میان سه کشور به سختی می­تواند اتحاد نامیده شود. ارتش هند هنوز مانور­های مشترکی با ارتش آمریکا انجام می­‌دهد و هنوز همکاری­های نظامی میان چین، روسیه وهند بسیار کم است. اما هر سه به دنبال امن کردن منابع انرژی هستند و اگر با آمریکا مقابله نکنند می خواهند حداقل اجازه ندهند واشنگتن دیدگاه خود را در مسائل داخلی و خارجی به آن­ها دیکته کند.
این روابط سه جانبه ممکن است تاثیرات ناگهانی هم برجای گذارد.
اولا ممکن است منجر به گسترش سامانه ضد کوشک دوربرد آمریکا (ABM ) شود که آمریکا آن را به دولت­های آسیایی برای دفاع در مقابل دولت­های قرمز ایران و کره شمالی می­فروشد. استرالیا، هند و ژاپن این قرارداد را امضا کرده­اند. چین با این قرار داد به شدت مخالف است و آن را گسترش ناتو به حوزه اقیانوس آرام می­‌داند و پایگاه­های آمریکا در آسیای مرکزی و جنوبی را طرحی برای محاصره خودش می­داند.
در انتخاب بین آمریکا و چین در مورد ABM دهلی نو تصمیم گرفته است که همسایه نزدیک را آزار ندهد و نظر آمریکا را هم تامین کند. نخست وزیر هند قبل از سفر به چین در ۱۵ ژانویه اعلام کرد که در هیچ پیمانی برای محاصره کردن چین شرکت نخواهند کرد و گفت که"فضای کافی برای رشد چین و هند وجود دارد و ما می­‌توانیم همکاری­های دو جانبه را گسترش دهیم."
علاوه بر این واشنگتن به دنبال فروش سامانه دفاع ضد موشکی خود به دولت حزب کارگر استرالیا هم هست و این در حالیست که پکن بزرگترین شریک تجاری کانبرا ست.
علاوه بر این منزوی کردن ایران برای آمریکا بسیار سخت‌­تر شده است. دهلی نو به دنبال این است که خط لوله را ایجاد کند تا گاز را به اقتصاد در حال رشد خود بیاورد. چین و روسیه به صنعت هیدروکربن ایران کمک می‌­کنند. منابع عظیم نفت و گاز ایران آن قدر مهم هستند که نمی­‌توانند به عنوان گروگان در جنگ واشنگتن علیه تهران قرار بگیرند.
پروژه نو­محافظه‌­کاران برای ساختن یک امپراطوری بدون هر گونه مخالفتی مرده است. پیناک قربانی غرورش شده است. آمریکا در این منطقه هنوز یک سگ بزرگ است اما دیگر نمی­تواند راه خود را با پارس کردن به دیگران باز کند.

کان هالینان، فارن پالسی این فوکوس

منبع : دسترنج