نگارگری دوره زندیه

دفع حمله افاغنه و روی كار آمدن نادرشاه و بازگرداندن قدرت به ایران قسمت اعظم نیمهٔ اول سدهٔ دوازدهم را اشغال كرد . در این دوره با وجود اشغالها و جنگ و گریزها ، بستری مناسب برای حركت و پیشرفت نگارگری وجود نداشت . از این دوره تنها آثار قابل توجه باقیمانده دو چهرهٔ خوب رنگ و روغن از نادرشاه است كه در موزه های انگلیس نگهداری می شود كه این هر دو متأثر از چهره سازی اروپائی آن زمان بوده اند .
ربع سوم سده دوازدهم ایران شاهد برقراری صلح و آرامش در ایام دولت كریمخان زند گردید كه مركزش در شیراز بود . كریمخان مردی هنرپرور بود خصوصاً به احداث ساختمانهای شهری علاقمند بود . بازار هنر در این زمان تا حدودی رونق گرفت و نه تنها دیوارهای كاخ با نقاشی رنگ و روغن تزئین یافت ، بلكه مینیاتورسازی نیز احیاء و از صفحات نسخه های خطی دستنوشت خارج و روی جلد كتاب و قلمدان و جعبه های زینتی و قاب آیینه و مانند آن انتقال یافت كه در بخش نقاشی زیرلاكی مفصل توضیح داده شده است . پیشكسوت نگارگران آن زمان محمدصادق بود شیوهٔ كاری وی تا میانهٔ سدهٔ سیزدهم هـ . ق ( نوزدهم میلادی ) به حال و قوت خود باقی ماند .
دیوار نگاره بزرگ چهلستون ( پیروزی نادرشاه بر لشگریان محمدشاه گوركانی در نزدیكی دهلی ) كار محمد صادق بوده است كه ویژگیهایی در شیـوهٔ نقاشـی وی هـم چـون سایه اندازی رنگ برجسته نمائی ، جامه سازی و ژرف نمائی ، همه دیده می شود . لكن ادراك تصویری و مضون كار به طور خطاناپذیری ، ماهیت ایرانی خود را حفظ كرده است . از دیگر هنرمندان این عهد ، علی اشرف ، استاد كارشناس در درودگری لاكی ، تنها هنرمند دیگر سده دوازدهم است كه با استعداد و مهارت بوده و غنای رنگ و ظرافت چشمنواز (( گل و بلبل )) اش مورد ستایش قرار داشته است .

منبع : پایگاه تجاری و اطلاع‌رسانی صنایع دستی