تلویزیون و خانواده

● اقداماتی برای خانواده‌ها
روش‌های فراوانی وجود دارد که خانواده‌ها می‌توانند با کمک یکدیگر، تلویزیون را به عاملی مؤثر در زندگی کودکان تبدیل نمایند.
● تهیه برنامه زمان‌بندی شده
خانواده‌ها باید با کمک یکدیگر محدودیت روزانه برای تماشای تلویزیون قائل شوند. والدین و فرزندان می‌توانند لیستی از برنامه‌های مورد علاقه خانواده برای تماشا تهیه نمایند. هم‌چنین: والدین باید این برنامه را در اختیار پرستار کودک یا افرادی که وقت خود را با کودک می‌گذرانند قرار داده و از اجرای دقیق آن مطمئن شوند.
▪ توجه
والدین هنگام انتخاب برنامه‌ها باید به خاطر داشته باشند که کودکان در یادگیری باهم تفاوت دارند. شاید برخی از کودکان خیلی سریع از دیگران مطالب ابتدائی، موضوعات و پیام‌هائی که از قبل در برنامه‌ها روی آن کار نشده است فرا بگیرند.
● همراه با کودکانتان برنامه‌ها را تماشا کنید
برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی تنها برنامه‌هائی نیستند که برای کودکان مناسبند. بسیاری از برنامه‌های سرگرم کننده درس‌های مهمی به کودکان می‌آموزند اگر والدین چنین برنامه‌هائی را همراه با کودکان خود تماشا کنند، خواهند فهمید که آیا برنامه‌ها مناسب هستند یا خیر، و هم‌چنین آیا کودکان آمادگی درک مسائل و مطالب برنامه‌ها را دارند یا خیر. علاوه براین والدینی که همراه با کودکانشان برنامه‌های مورد علاقه آنها را تماشا می‌کنند، می‌توانند درباره آن‌چه تماشا کرده‌اند با کودکانشان گفتگو نمایند.
● درباره برنامه‌ها گفتگو کنید
والدین حتی اگر نمی‌توانند همراه با کودکانشان برنامه‌ها را تماشا کنند گفتگو کردن درباره آن‌چه بچه‌ها دیده‌اند برای خانواده با اهمیت است. گفتگو با والدین به کودکان کمک می‌کند تا آن‌چه را دیده‌اند، تفسیر نمایند و دستاویز بهتری برای برخورد با مسائلی که شاید در برنامه‌ای فرضی پیش آید نظیر جنگ، خشونت، ویژگی‌های جنسی و .... پیدا کنند. از این گذشته محبت درباره تلویزیون به کودکان کمک می‌کند تا بینندگانی منتقدتر و نکته‌سنج‌تر شوند.
●نظرات خود را بیان کنید
والدین باید برای گفتگو درباره احساسات و عقاید خود در مورد برنامه‌های مشخص احساس آزادی نمایند اگر آنها فکر می‌کنند برنامه‌ای مناسب نیست باید علت آن را به کودک خود بگویند. والدین با توضیح دادن عقیده خود درباره یک برنامه مشخص، کودکان را به پروراندن عقاید و نظرات خود ترغیب می‌کنند.
● تلویزیون جزئی از فعالیت‌هاست
خانواده‌ها باید به تلویزیون به‌عنوان بخشی از فهرست فعالیت‌های گوناگون در خانه یا پیرامون خانه، مثل بازی، دوچرخه سواری، مطالعه یا یک کار ذوقی نگاه کنند. برخی عقیده دارند یک اتاق دیگر برای دیگر فعالیت‌های خانواده در نظر گرفته شود.
● تعمیم دادن برنامه‌های تلویزیون
والدین می‌توانند به کودکان کمک کنند تا کتاب‌های رمان و داستان‌های نمایشی را که در تلویزیون دیده‌اند، از کتابخانه بگیرند، هم‌چنین باید کودکان را تشویق کرد تا به دنبال کتاب‌ها یا مجلاتی که در آن اطلاعات بیشتری در زمینه موضوعات تاریخی و علمی که در تلویزیون به نمایش در می‌آیند باشند. نظریه دیگر این است که با استفاده از نقشه و کره جغرافیائی، مکان‌هائی را که بچه‌ها چیزهائی از آنها در اخبار تلویزیون یا برنامه‌های دیگر دیده‌اند، به آنها نشان داد. علاوه بر اینها می‌توان کودکان را تشویق نمود تا درباره چیزهائی که در تلویزیون می‌بینند پرس‌وجو کنند و از آن‌چه یاد گرفته‌اند گزارشی به خانوداه بدهند.
● استفاده از تلویزیون برای برانگیختن خلاقیت و نوشتن
برنامه‌های تلویزیون مانند یک تخته پرش برای خلاقیت کودک عمل کند. والدین می‌توانند به کودکان خود پیشنهاد دهند تا یک متن یا طرح داستانی برای نمایش دلخواه خود و اجرای آن بنویسند، اگر خانواده دوربین فیلمبرداری دارد، می‌تواند نمایش بچه‌ها را ضبط کند. نظریه دیگر این است که: اگر بچه‌ها نسبت به یک برنامه شدیداً واکنش نشان دهند، والدین می‌توانند از آنها بخواهند تا طرح خود را دوباره بررسی کنند.
▪ در مورد خردسالان مناسب‌تر اینست که آنها را تشویق کنیم تا آن‌چه را در تلویزیون دیده‌اند نقاشی کنند.
● از تلویزیون برای تشویق یا تنبیه استفاده نکنید
والدین باید از عنوان کردن تماشای تلویزیون به‌عنوان جایزه برای رفتار خوب کودکان و محروم کردن آنها از تماشای آن، به‌دلیل رفتار بد پرهیز نمایند. چنین رفتارهائی فقط منجر به افزایش اهمیت تلویزیون می‌شود ضمن این‌که دید بدون هدف را در کودکان تقویت می‌کند.
● نمونه‌های خوب برای کودکان ارائه دهید
اگر والدین خودشان دید انتقادی نداشته باشند کودکانشان نیز موفقیت کمی در این زمینه پیدا می‌کنند. والدین باید خودشان برای تماشای تلویزیون برنامه زمان‌بندی شده داشته و برنامه‌هائی را که فکر می‌کنند مفید هستند انتخاب نمایند. والدین زمانی‌که برنامه‌ای را که برای بچه‌ها مفید نیست تماشا می‌کنند باید از بچه‌ها بخواهند به سرگرمی دیگری بپردازند. نکته مهم برای این‌که تلویزیون به عاملی ”مؤثر“ در زندگی کودک تبدیل شود اینست که:
تلویزیون را فقط برای این‌که بدانید چه برنامه‌ای در حال پخش است روشن نکنید. مردم باید تماشای تلویزیون را به چشم سرمایه‌گذاری در وقت خود نگاه کنند به‌منظور بها دادن به برنامه تفریحی، دروس آموزشی و اخلاقی یا اطلاعات مهم که هر روز در زندگی به‌کار می‌بندیم، تنظیم کردن زمان تماشای تلویزیون می‌تواند ارزشمند باشد.

فاطمه دلیریان

منبع : ماهنامه کودک