جمعه, ۱۴ دی, ۱۴۰۳ / 3 January, 2025
مجله ویستا
ساختار اجتماعی ما، صیغه را نمی‌پذیرد
هرچند از نظر شرع و فقه اسلامی، این ازدواج، با ازدواج دایم در بسیاری از مسائل مانند مهریه، خالی بودن زن ازهرگونه مانع و احكام مربوط به فرزندانی كه از این ازدواج متولد می‌شوند با فرزندان ازدواج دایم هیچ تفاوتی ندارند و نگه‌داشتن عده پس از جدایی كه‌جزو مسلمات است شباهت دارد. به‌هر حال عده‌یی معتقدند كه با توجه به بالارفتن سن ازدواج دایمی به علل مختلف و افزایش عوامل تحریك كننده شهوت نفسانی، راهكاری چون ازدواج موقت، اگر مورد سوءاستفاده واقع نشود، پاسخگوی قسمتی از ضرورت‌ها و نیازهای اجتماعی جوانانی است كه قادر به ازدواج دایم نیستند. همچنین وقوع مرگ و میر در اثر بیماری، حوادث و افزایش طلاق زوج‌های جوان با كمتر از ۳ سال زندگی مشترك موجب پایین آمدن سن بیوگی زنان ایرانی در سالهای اخیر شده است كه ازدواج موقت می‌تواند از انحرافات احتمالی این افراد جلوگیری كند. زنان و دختران جوان گرفتار، برای رهایی از وضعیت نابسامان خود «صیغه» را می‌پذیرند، قشر عظیمی از زنان ایرانی كه تن به صیغه می‌دهند چنانچه چاره‌یی دیگر برای امرار معاش داشتند، ازدواج موقت را هرگز در زندگی برنمی‌گزیدند. صیغه اگرچه آفریده دست حكومت ایرانی نیست و در قواعد فقه شیعه بیش از هزار سال است كه به رسمیت شناخته شده، اما در این موضوع باید ضرورت‌ها،الزامات و محصورات را هم درنظر گرفت. باید امكان آن در اجتماع بسیار سنجیده و آگاهانه باشد كه به گفته بعضی از كارشناسان مقدمات این نوع ازدواج در حال‌حاضر در جامعه ما مهیا نیست. آنچه بیش از پیش بر نگرانی‌ها می‌افزاید گرایش روزافزون مردان متاهل به این نوع نكاح در سالهای اخیر است كه كانون زندگی مشترك و بنیان خانواده را با آسیب‌های اجتماعی جدی مواجه كرده و آرامش و امنیت اعضای خانواده را متزلزل می‌كند. دكتر غنچه راهب، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی معتقد است ابتدا باید دید كه آیا ازدواج موقت با ساختار فرهنگی همخوانی دارد و چه كاركردهایی را در جامعه ایجاد می‌كند. چرا كه این مقوله با فرهنگ جامعه ما تفاوت زیادی داشته و مردم آن را نمی‌پذیرند،هرچند می‌تواند مشكل ازدواج را تا حدودی برطرف كند. علاوه بر این باید بررسی كرد كه چه آسیب های اجتماعی به همراه دارد و در جامعه ما چه نوع نگرشی نسبت به فردی كه ازدواج موقت انجام داده وجود دارد. آنچه بیش از پیش اهمیت آسیب‌های اجتماعی متعاقب ازدواج موقت را افزایش می‌دهد، نوع نگرش اجتماعی و پذیرش اجتماعی فرد موردنظر است این موضوع كه آیا می‌تواند در آینده به یك زندگی ؤابت و پایدار امیدوار باشد؟
اگرچه این نوع ازدواج‌ها می‌تواند برای مدت كوتاهی به مساله روابط جنسی شكل عرفی و قانونی بخشد و هر دو طرف از نظر عاطفی ارضا شوند اما پس از مدت‌كوتاهی كه مدت محرمیت به اتمام می‌رسد، از نظر روحی وروانی دچار كمبودهایی شده و در ایجاد یك زندگی پایدار دچار مشكلات عدیده‌یی می‌شوند. چرا كه بر اساس ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه اینگونه افراد (خصوصا زنان) مورد پذیرش خانواده و اجتماع قرار نگرفته و حتی گاهی موارد از طرف خانواده طرد می‌شوند. در این بین نظرات مخالف و موافقی در مورد ازدواج موقت بیان شده است و در این زمینه هركدام بر ابعاد گوناگونی توجه داشته‌اند.
دیدگاه‌های موافق
به عقیده برخی از كارشناسان، ازدواج موقت راهكاری موثر در رفع بحران ازدواج در بین جوانان جامعه است . در دین ما حلال است و نمی‌توان آن را منكر شد و اگر این راه بسته شود، راه برخی فحشاها گشوده خواهد شد آنها با هرگونه سوءاستفاده از این حكم اسلامی و قرارگرفتن به عنوان بازیچه‌یی در دست هوسبازان و آلوده‌شدن زنان شدیدا مخالفند. به علاوه زمانی كه جوانی قادر نیست شرایط ازدواج دایم را فراهم كند، نباید با سركوب‌كردن نیازهای عاطفی و غریزی، موجب رواج فحشا در جامعه شد. متاسفانه در برخی مواقع افرادی به این نوع ازدواج تمایل دارند كه با وجود داشتن همسر و فرزند به دنبال هوسبازی و لذت جنسی بوده كه منجر به بروز آسیب‌های بیشتری می‌شود كه مضرات آن از منافعش بیشتر خواهد بود. در نتیجه باید با كنترل این بحث اجازه ندهیم افرادی كه نیاز به این نوع ازدواج ندارند، بتوانند براحتی از این روش استفاده كنند. از دیدگاهی دیگر،ازدواج موقت حد ومرزها را در ارتباطات تعریف كرده و قالب مشروع به آن می‌دهد و اجازه نمی‌دهد قبح ارتباطات نامشروع و خلاف عرف اسلام در جامعه نادیده گرفته شود.
دیدگاه مخالف
از جمله نظرات مخالف این امر، وجود فرزندان ناخواسته‌یی است كه پس از پایان یافتن مدت ازدواج،بدون هویت بوده و چنین زنانی در جامعه برای تامین معاش خود و فرزندانشان ممكن است به هركاری دست بزنند.همچنین از این دیدگاه، باب كردن مسائلی نظیر ازدواج موقت و دوستی‌های پنهانی، موجب بروز معضلاتی در جامعه شده كه فقط به گسترش فساد كمك می‌كند و نه تنها در رفع مشكل ازدواج جوانان كارساز نیست بلكه شیرازه بسیاری از خانواده‌های اجتماعی را از هم خواهد پاشید.به علاوه اینگونه ازدواج‌ها در برخی موارد سرپوش گذاشتن روی ارتباطات نامشروع و غیرشرعی است.این نكته را نیز نمی‌توان نادیده گرفت كه عدم ؤبت ازدواج موقت سبب شده تا بعضی مردان بتوانند از زیربار تعهدات نسبت به همسر و فرزند شانه خالی كنند و پس از پایان مدت صیغه ممكن است به ازدواج موقت دیگری روی آورند. همین مساله زمینه سوءاستفاده مردان دارای همسر را با انگیزه لذت‌جویی دو چندان می‌كند.مخالفان اینگونه ازدواج معتقدند كه بهتر است به جای پرداختن به این مسائل، به فكر ایجاد امكانات لازم برای ازدواج دایم جوانان باشیم.
دلایل گرایش مردان به ازدواج موقت
فراهم نبودن امكان ازدواج دایم برای جامعه ما، مشكلات بسیاری را به همراه داشته است‌أجوانانی كه برای تشكیل زندگی مشترك با مشكلاتی همچون نداشتن شغل (یا شغل مناسب)، مكانی هرچند كوچك برای سكونت و افزایش سطح توقعات خانواده دختر مواجه هستند.
همچنین به دلیل اینكه ازدواج موقت، ثبت نشده و در مقابل هزینه‌های سرسام‌آور ازدواج‌های دایم، كم هزینه و كم دردسر است بخصوص در مردانی كه فكر می‌كنند همسر خودشان تكراری شده و زندگی جنبه عادت گرفته، هوسرانی اولین و مهمترین دلیل ازدواج موقت است.
یك روانشناس عدم پاسخگویی زنان به نیازهای عاطفی و روانی مرد در خانواده و عدم توجه زوجین به خواسته‌های یكدیگر را از دیگر عوامل تاثیرگذار در این پدیده دانست.
علل گرایش زنان به ازدواج موقت
ازدواج‌های صیغه‌یی زنان بیشتر بخاطر نداشتن سرپرست و حمایت‌های اجتماعی است.همچنین مهاجرت و افزایش جمعیت شهرهای بزرگ، فقر و تنهایی هركدام می‌توانند دلایل كافی برای یك زن تنها و بی‌سرپناه برای ازدواج موقت باشند.كه از این میان فقر بیشترین نقش را در این گرایش دارد.هرچند تنهایی، بیوه، مطلقه‌بودن یا حتی بی‌پولی هیچ یك نمی‌تواند دلایل كافی برای قدم گذاشتن در این راه اشتباه باشد.
به عقیده كارشناسان عده‌یی از زنان و دخترانی كه به عقد موقت درمی‌آیند از ضعف‌های شدید شخصیتی و مشكلات حاد خانوادگی رنج می‌برند و نه تنها به دلیل فقر بلكه بخاطر نیازهای عاطفی و امیال غریزی حاضرند زن دوم یا چندم باشند.همسر دوم بودن از ناهنجاری‌های جامعه مااست و بسیاری از وعده و وعیدها قبل از ازدواج به زن داده می‌شود كه البته بعدها عملی نشده و نوعی فریب از سوی مردان است.همچنین زنها نیازهای جسمی و روحی دارند، آنها در زندگی به دنبال كسی هستند كه به او عشق بورزند.
گاهی موارد عدم رشد فرهنگی و فكری در این زمینه موثراست و در برخی دختران و زنان زمینه‌های عاطفی و گاهی نیز نبود رشد فكری و فرهنگی سبب شده كه بی‌هیچ توجهی به عواقب كار به این نوع ازدواج تن دهند.همچنین بالارفتن سن ازدواج دختران بخاطر شرایطی همچون تحصیلات عالیه، داشتن شغل و ... توازن و تعادل را برهم زده و شرایط ازدواج موقت را پیش پای آنها می‌گذارد.
هرچند اگر زنان جایگاه ویژه و توانمندی‌هایشان را بشناسند و به فشارهای روانی و اجتماعی كه بر روی یك زن صیغه‌یی است واقف شوند كمتر به سمت این ازدواج‌ها روی خواهند آورد.
راه حل چیست؟
مادامی كه شرایط و امكانات مناسب ازدواج دایم برای جوانان مجرد فراهم نشود، بحث ازدواج موقت نمی‌تواند نه در كوتاه مدت و نه در بلند مدت مشكلی از جوانان رفع كند.
راهكار ایده‌آل برای رفع بحران ازدواج جوانان، حركت اصولی در ایجاد زمینه‌های ازدواج دایم است و با ترغیب جوانان به ازدواج دایم و ایجاد زندگی‌هایی با پایه‌های محكم می‌توان در این زمینه به موفقیت‌هایی دست یافت.باید دید چه مقدار تلاش‌شد تا مشكلات اساسی جوانان از جمله اشتغال آنها رفع شود? هرچند،ازدواج موقت راهكاری موثر در رفع بحران ازدواج بوده اما معایبش بیشتر از مزایای آن است و در صورت روی آوردن به ازدواج صیغه‌یی، مشكلات مضاعف‌تری را برای جامعه و فرد ایجاد می‌كند.
سارا قاسمی
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست