گوانتانامو؛ پس از شش سال

کافی است همان طور که در هوای سرد لیوان چایتان را در دست دارید روی صندلی راحتتان بنشینید،به شبکه اینترنت وصل شوید و از Google Earth استفاده کنید.
با یک کلیک می‌توانید به هر جایی برسید؛مثلا گوانتانامو و کمپ دلتا ( Guantanamo Delta Camp) را جست‌وجو کنید تا به تصاویر ماهواره ای مورد نظر برسید.
این تصویری از زندان گوانتانامو است. یکی از مخوف‌ترین زندان‌های عصر مدرن. عصر آزادی و حقوق مدنی! صحبت از این حرف‌ها، وقتی اسم گوانتانامو وسط می‌آید خنده دار است.
شما به راحتی به تصاویر جایی نگاه می‌کنید که همین الان خیلی‌ها آرزو دارند بمیرند ولی دیگر آنجا نباشند. امروز دیگر دنیا مدرن شده است. شما به جایی نگاه می‌کنید که حق در آن معنا ندارد. اینجا یک زندان آمریکایی است.
۱۱ ژانویه ۲۰۰۲، یک هواپیمای C-۱۴۱ اولین گروه افراد بازداشتی این زندان را به پایگاه نیروی دریایی آمریکا در خلیج کوبا، مشهور به گوانتانامو منتقل کرد. در مدت زمان کوتاهی از آغاز حضور آمریکا در افغانستان و با نام مبارزه با تروریسم ۷۷۵ نفر به این زندان منتقل شدند؛ زندانی‌هایی که تبعیت ۴۰ کشور مختلف را داشتند.
تا آگوست سال ۲۰۰۷، حدود ۴۲۰ نفر از این زندانی‌ها بعد از چند سال تحمل سختی و شکنجه از این زندان مخوف که روزنامه‌ها به آن لقب آلکاتراس دریای کارائیب را داده‌اند آزاد شدند. اما هنوز ۳۵۵ نفر در بدترین شرایط ممکن در گوانتانامو به سر می‌برند.
حالا از زمان راه اندازی این زندان ۶ سال می‌گذرد. هر سال در روز تاسیس این زندان، مردم کشورهای مختلف در اعتراض به بی تفاوتی دولت آمریکا به حقوق انسانی تظاهرات‌ برگزار می‌کنند. در چند روز گذشته مردم آمریکا بیشترین اعتراض‌ها را به دولت خودشان داشتند.
تظاهرات‌کنندگان خود را به شکل زندانی‌های گوانتانامو درآورده بودند. لباس نارنجی و استفاده از چشم بند یا کیسه ای روی صورت حالا به نماد نفرت از گوانتانامو در همه جهان تبدیل شده است.
آمریکایی‌ها در پارک نشنال مول تجمع کردند تا از جورج بوش بخواهند سر عقل بیاید و و این لکه ننگ را پاک کند. در موریتانیا ده‌ها نفر از خانواده‌های بازداشت شدگان در مقابل وزارت دادگستری این کشور تجمع کردند و از حکومت خود خواستند تا برای آزادی فرزندانشان اقدامی فوری را در دستور کار خود قرار بدهد.
در استرالیا نیز صدها نفر در اعتراض به وجود زندان‌ گوانتانامو و در حالی که همگی لباس‌های نارنجی رنگ پوشیده بودند خواستار بسته شدن این زندان شدند.
کلر مالنسون نماینده سازمان عفو بین‌الملل در استرالیا با اشاره به این تظاهرات گفت: ۶ سال از زندانی‌ شدن اولین افراد در زندان گوانتانامو با لباس‌های نارنجی رنگ مشهور آنان می‌گذرد و هنوز تعداد زیادی بدون آن که حتی به‌طور عادلانه در دادگاه محاکمه شوند در این زندان حبس شده‌اند.
در لندن نیز سازمان عفو بین‌الملل۲ قفس به اندازه سلول‌های انفرادی گوانتانامو در مقابل سفارت آمریکا قرار داد و معترضان نارنجی پوش در اعتراض به فعالیت این زندان به نوبت در این قفس‌ها قرار می‌گرفتند.
دو نفر از زندانی‌های سابق گوانتانامو به دفتر گوردون براون نخست وزیر انگلیس رفتند و از او درخواست کردند به دولت آمریکا فشار وارد کند تا این بازداشتگاه تعطیل شود.
● زندانی بدون قانون
گوانتانامو زندانی است که متهم هایش هیچ حقی ندارند. هیچ دادگاهی هم برای متهم هایش برگزار نمی شود. برای بازجوها، شکنجه از نان شب هم واجب‌تر است. سازمان صلیب سرخ جهانی در گزارش‌های مختلف به انواع شکنجه‌های جسمی و روحی رایج در این زندان اعتراض کرده است.
سلول‌های بسیار کوچک و انفرادی گوانتانامو هیچ منفذی به بیرون ندارند. لامپ‌های فلورسنت این سلول‌ها به صورت شبانه روزی روشن است. روشن بودن همیشگی این لامپ‌ها بعد از مدتی خودشان تبدیل به یک شکنجه روزمره می‌شوند. بی خوابی از شکنجه‌های عادی بازجوهاست.
استفاده از داروهای مخدری که آمریکایی‌ها نامشان را «داروی راستی» گذاشته‌اند هم عادی است. ایستادن اجباری در یک نقطه با دست و پاهای بسته مثلا بین ۱۸ تا ۲۴ ساعت هم یکی دیگر از روش‌های شکنجه است. بازجوها از سلول‌های خاص هم برای شکنجه استفاده می‌کنند.
سلول هایی که با استفاده از دستگاه‌های تهویه بسیار سرد یا بسیار گرم می‌شوند. زندانی را برای چندین روز، بدون آب و غذا در این سلول‌ها قرار می‌دهند. زندانی‌ها اغلب مجبور می‌شوند در همان مکانی که ادرار یا مدفوع کرده بودند، دست و پا بزنند.
گروهبان اریک سار یکی از نظامی‌های گوانتانامو در کتاب خاطراتش به نام داخل سیم خاردار هم داستان شکنجه به وسیله آزارهای جنسی را با جزییات تعریف کرده است.
دسترسی زندانی‌های مسلمان به قرآن بسیار سخت است. تعداد محدود قرآن موجود در بازداشتگاه‌ها هم برای شکنجه روانی همیشه مورد اهانت نگهبان‌های آمریکایی قرار می‌گیرد.
صحبت‌های بعضی از افراد آزاد شده نشان می‌دهد نگهبان‌ها با لگد کردن قرآن زندانی‌های مسلمان را خشمگین کرده و آنها را مورد تمسخر قرار می‌دهند. توهین‌ به مقدسات به همین جا ختم نمی‌شود اما همه چیز را که نمی شود نوشت.
● مرگ بهتر از زندگی
شرایط گوانتانامو باعث شده است که بسیاری از زندانی‌ها مرگ را ترجیح دهند. به گفته مسئولان آمریکایی تنها ۲۵ زندانی گوانتانامو تاکنون ۴۱ بار دست به خودکشی زده‌اند. جوما دوساری، یکی از زندانی هایی که هنوز در گوانتانامو است تاکنون ۱۳ بار دست به خودکشی زده است.
اقدام به خودکشی سیاف حبیری باعث شد که سمت چپ مغز او به شدت آسیب ببیند و دیگر به درستی قادر به حرک نباشد.او بعد از آن به کشورش عربستان سعودی بازگردانده شد. در اواخر سال ۲۰۰۳، ۲۳ زندانی تلاش کردند به صورت همزمان خود را حلق آویز کنند.
مسئولان صلیب سرخ اعتقاد دارند که اینها تنها بخشی از صدها خودکشی اتفاق افتاده در این مکان مخوف است. روزانه بسیاری از زندانی‌ها برای اعتراض به وضع‌شان و شکنجه‌های مداوم دست به اعتصاب غذا می‌زنند. مسئولان به جای بهبود شرایط با تغذیه اجباری به وسیله لوله، اعتصاب کننده‌ها را تنبیه می‌کنند.
ایرنه خان، دبیر کل عفو بین الملل بارها دولت آمریکا را به تحقیر و جلوگیری از محاکمه زندانیان گوانتانامو به‌عنوان یکی از اصول دمکراسی متهم کرده است. خان در بیانیه ای از دولت‌های جهان خواسته است با تلاش بیشتری دولت آمریکا را تحت فشار قرار دهند.
خان می‌گوید: بسیاری از دولت‌ها با انرژی کافی درخواست تعطیلی زندان گوانتانامو را مطرح نمی‌کنند و تظاهرات مردمی نیز برای الزام آمریکا به تعطیل کردن گوانتانامو کفایت نمی‌کند.
این در حالی است که دولت بوش اعلام کرده است زندانیان گوانتانامو هیچ حقی برای اعتراض به بازداشت خود در دادگاه‌های فدرال آمریکا ندارند و دادخواهی صدها زندانی سابق باید توسط قضات دادگاه‌های آمریکا رد شود. در حالی که دولت آمریکا تاکنون بارها وعده داده است که این زندان به زودی بسته می‌شود اما هنوز جنایت‌ها در این زندان ادامه دارد.
مسئولان دولت آمریکا هنوز هم به اعتراض‌های جهانی توجهی نمی کنند ولی هنوز هم از دمکراسی حرف می‌زنند. دنیا مدرن شده است. می‌توانید ساعت‌ها درباره دمکراسی حرف بزنید ولی به اولین اصول آن هم عمل نکنید.

محمد کرباسی

منبع : روزنامه همشهری