موج انفجار

● علائم بالینی
موج انفجار برحسب شدت خود متناسب با نقطه‌ای از بدن که به آن ضربه وارد کرده صدمه خواهد زد. به‌عنوان مثال مغز را در نظر بگیریم که در فضای جمجمه تا حدی از ضربه و نفوذ آسیب‌های اطراف محفوظ است اگر همین جمجمه با سرعتی معادل ۴۰/۸ متر (۲۸ فوت) در ثانیه تکان بخورد، مانند تصادف اتومبیلی که با سرعت به‌جائی برخورد کند، ضربهٔ حاصله قادر خواهد بود که به مغز و مویرگ‌ها و سلول‌های آن آسیب برساند. امواج انفجارنیز توانائی و قدرت پرتاب دارند و فرد را با سرعت زیاد به سمتی پرتاب می‌کنند که غالباً اصابت سر و بدن با مانعی چون زمین باعث بیهوشی فرد می‌گردد.
طبق نظریه کریمر امواج انفجار به جدار بدن برخورد کرده از طریق دریچه‌های وریدی و سینوس‌های وریدی به مغز می‌تواند منتقل شود و در مغز و مننژ تغییراتی چون خونریزی‌های موضعی یا عمومی پدید آورد یا این امواج به‌وسیله وریدهای نخاعی به جمجمه می‌رسد. همچنین کریمر معتقد است نیروی موج انفجار از طریق مایعات بدن منتقل می‌شود و به سلول‌های مغزی فشار وارد می‌سازد ضربه موج انفجار می‌تواند بر نقاط دیگر بدن چون ریه‌ها آسیب برساند و موجب خونریزی یا ورم و پرخونی آنها شود.
بسیاری مواقع، امواج انفجار موجب پارگی پرده‌گوش و کم و بیش اختلال شنوائی می‌شود و یا موجب خونریزی روده‌ها می‌گردند.
بطور کلی مصدوم ناشی از موج انفجار را باید از نقطه نظرهای مختلف پزشکی مورد توجه درمانی قرار داد زیرا بعضی از دردهائی که غالب مصدومین موج انفجار ابراز می‌دارند حاصل تنش‌های صرف عصبی نیست بلکه آسیب‌های ارگانیک نیز مطرح است که آزمایشات طبی و نتایج رادیوگرافی ابزارهای مناسبی در تشخیص دقیق آسیب می‌باشد.
● آسیب‌های روانی موج انفجار
علائم اصلی آسیب‌های روانی موج انفجار را همراه با نمونه‌هائی از مشاهدات عینی خود مطرح ساخته و توضیح لازم داده می‌شود.
ناخودآگاهی و از خود بی‌خود شدن را می‌توان رایج‌ترین و تقریباً ثابت‌ترین علائم موج انفجار دانست که معمولاً در اکثر افراد مشاهده می‌شود. یعنی مدت زمان این ناآگاهی و از دست دادن هویت و شناسائی برحسب شدت انفجار می‌تواند از چند دقیقه تا چند روز متغییر باشد. در این وضعیت مصدومین احساس ناآگاهی نسبت به محیط اطراف و رفتار و روابط خود دارند. در حالت جدی آن، مصدوم اطرافیان و آشنایان را باز نمی‌شناسد و تناسب رفتار خود را نسبت به زمان و مکان گم می‌کند.
مصدوم همراه با داد و فریاد غالباً ترس و وحشت (Panic) دارد. پرتاپ موج انفجار باعث برخورد فرد یا مانع و جسم سخت شده و غالباً موجب بیهوشی آنها می‌شود که پس از بیداری خود را در درجه‌ای از بهت و گیجی (Confusion) و عدم آگاهی می‌یابند. موارد ضعیف امواج می‌تواند بدون اختلال در آگاهی با کمتر از چند دقیقه گیج کننده باشد. مصدوم غالباً پس از بهبودی و آگاهی به احوال خود ماجرای اختلال رفتار و گفتار خود را از شاهدان واقعه می‌شنود که در اکثر موارد خود متعجب شده و گاهی باور ندارد [علی‌زاده محمدی]
● موج‌بر Wave Guide
رسانای فلزی توخالی است که بیشتر به شکل میله متوازی‌السطوح ساخته می‌شود و برای تولید و تقویت کهموجها بکار می‌رود. از اجزای اصلی مدارهائی است که در رادار و طیف سنجی کهموجها، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
● موج‌بر
رسانای ۱۱ فلزی توخالی که از داخل آن میکرو موج‌ها می‌توانند منتشر شوند. این موج برها که دارای سطح مقطع مستطیل شکل یا دایره‌ای شکلند بیشتر در رادار به کار می‌روند.
● موج‌حامل Carrier Wave
تابش الکترو مغناطیسی با دامنه بسامد ثابت که به‌وسیله فرستنده رادیوئی پخش می‌شود. امواج صوتی را با ارتعاشات برقی تبدیل و روی موج حامل سوار می‌کنند (تحمیل) تا به این وسیله به دستگاه‌های گیرنده (رادیو) انتقال داده شود.
● موج‌سنج Wave Meter
سنجه‌ای برای مشاهدهٔ شکل یک موج جریان متناوب است؛ سنجه‌ای برای اندازه‌گیری موج رادیوئی است، از آنجا که طول موج نسبت عکس با بسامد دارد از موج سنج می‌توان برای اندازه‌گیری بسامد نیز استفاده کرد.
● موج‌سنج
ابزاری برای اندازه‌گیری طول موج تابش الکترومغناطیسی با بسامد رادیوئی. تا تقریباً ۱۰۰ مگاهرتز از مدار تنظیم شده روی بسامد معین استفاده می‌شود، ولی بالای این بسامد یک حفره تشدید درون موج بر به کار می‌رود [۲۰].
● موج‌سنج جذبی
دستگاهی به‌منظور اندازه‌گیری فرکانس یا طول موج که شامل یک مدار هماهنگی و یک مدار رزنانس می‌باشد. هنگامی‌که موج سنج از منبع مولد موج حداکثر انرژی را جذب کرد فرکانس یا طول موج ناشناخته روی صفحه خوانده می‌شود [۱۲].
● موج‌شکن Break Water
مانعی است که برای شکستن زور امواج در داخل دریا ساخته می‌شود تا مانع حفاظی ضد امواج باشد.
● موج‌شکن
ساختمانی که بندرگاه را در مقابل امواج شدید حمایت کرده لنگر اندازی کشتی‌ها را با آرامش بیشتر میسر می‌سازد. موج‌شکن‌های مصنوعی ممکن است با توده سنگ یا توده قطعات بتونی ساخته شود. در برخی موج‌شکن‌ها فراسازی (زیرسازی) آن با مصالح بنائی و پی سنگی است، در برخی موارد فراسازی مستقیماً متکی بر کف دریاست [۲].
● موج‌شکن‌ها
به‌طور کلی، موج‌شکن‌ها به دور دسته موج‌شکن‌های شیبدار یا توده سنگی و موج‌شکن‌های قائم تقسیم می‌شوند. گاهی از اوقات دسته سومی نیز تحت عنوان موج‌شکن‌های شیبدار با وارد کردن امواج تابشی به شکست روی شیب‌سازه‌ای خود انرژی آنها را مستهلک کرده و از بازتاب این امواج به میزان قابل توجهی جلوگیری می‌کنند. در حالی که موج‌شکن‌های قائم امواج را منعکس کرده و نقش عمده‌ای در استهلاک انرژی آنها ایفا نمی‌کنند. موج‌شکن‌های مرکب عملکردی دوگانه یا مرکب دارند. بدین صورت که به هنگام جزر و پائین بودن سطح آب همچون موج‌شکن‌های قائم بازتاب امواج تابشی به سمت دریا می‌شوند [۵۷].
● موج صوتی
اگر صوت به‌طور آنی انتشار می‌یافت همه ذرات هوا یکدفعه مثل مجموعه‌ای واحد به نوسان در می‌آمدند اما صوت بطور آنی انتشار نمی‌یابد و احجام هوا که در خط انتشار قرار دارند، بنوبه به محض این که موج برخاسته از منبع صدا آنها را فرا گیرد به حرکت در می‌آیند. درست مثل باریکه چوبی است، که تا موقعی که امواج دایروی حاصل از پرتاب سنگریزه‌ای در آب به آن برسد و آن را به نوسان در آورد و آرام روی آب قرار دارد.
در منحنی موج صوتی، تغییر مکان‌های ذره روی محور قائم برده شده و جهت انتشار موج که فواصل در طول آن حساب می‌شوند، محور افقی است، این حالت ممکن است چنین تصور نادرستی به وجود آورد که ذرات عمود بر جهت انتشار موج تغییر مکان می‌دهند. در حقیقت ذرات هوا همیشه در طول جهت انتشار صورت نوسان می‌کنند این موج را موج طولی می‌گویند.
● موج ضربه Shock Wave
منطقهٔ بسیار محدودی با فشار و دمای زیاد که در اطراف متحرک و فراصواتی ایجاد می‌شود. در مرز این منطقه سرعت جریان هوا از میزانی کمتر از سرعت صوت به میزانی بالاتر از سرعت صوت تغییر می‌یابد.

۱۲ ـ فرهنگ جامع الکترونیک ـ ج. مارکوس ـ ترجمه حسین کاظم‌زاده
۲ ـ دائرهٔ‌المعارف فارسی ـ غلام‌حسین مصاحب
۵۷ ـ مجله بندر و دریا

منبع : مطالب ارسال شده