دوران نوزادی در آذربایجان جنوبی

همانند تمامی جوامع جهان در آذربایجان جنوبی نیز برای حفاظت ، پرورش ،تربیت و هماهنگ نمودن نوزاد و کودک با گروه اجتماعی خود و قالبهای فرهنگی آن و خلاصه تبعیت از ارزشهای موجود باید از مراحلی متعدد عبور نمود .این امورنظری و عملی بر اساس آداب ورسوم و اخلاق گاه قاطع و گاه نیز بشکلی منعطف و ملایم انجام میگردد .
یکی از این موضوعات مهم مراسم نامگذاری بر کودک میباشد . نام؛ یک فرد،یک شئ ،یک وضعیت و یا یک واقعه را با صفتی تداعی میسازد. در قشر سنتی جامعه اذربایجان جنوبی مراسم نامگذاری بیشتر کیفیتی دینی دارد .نامگذاری کودک کاری معمولی نبوده و بخاطر همین نیز با مراسمی جشن گونه در مقیاس بزرگ و یا کوچک برگزار میگردد . در خلال این مراسم برای نوزاد نامی درخور او و خانواده اش انتخاب میگردد . برای نیل به این منظور روحانی و یا شخصی که دارای جایگاهی خاص در خانواده میباشد ، در گوش نوزاد اذان خوانده و سه بار نامش را تکرار مینماید .
فرهنگ سنتی آذربایجان جنوبی نیز همانند طب مدرن شیر مادر را بهترین و سالمترین ماده مغذی برای نوزادان میدانند . در فرهنگ آذربایجان جنوبی به اولین شیر مادر "آغوز" گفته شده و این باور وجود دارد که نوزاد محروم از این اولین شیر مادر در آینده ضعیف و رنجور خواهد شد . در فرهنگ سنتی نوزادان پسر طولانیتر از نوزادان دختر شیر داده شده این رفتار در واقع از خواست خانواده در راستای نیرومندتر شدن فرزندان مذکر انجام میشود .
دندان در آوردن کودکان نیز در آذربایجان جنوبی طی مراسمی خاص گرامی داشته میشود . ظاهر شدن دندان کودک که در بریدن و آسیاب خوراکیها نقش مهمی دارد ، در فرهنگ مردمی با مراسمی که هدف آن سپاسگزاری از نعمات پروردگار ،برکت و روزی خانواده است جشن گرفته میشود .در این مراسم همچنین یکسری آداب و رسوم بجای آورده میشوند .
نام این مراسم که در مناطق مختلف آذربایجان جنوبی شکل خاص خود را دارد "دیش حدیگی" و یا حلیم دندان بوده و در مناطق مختلف با عناوینی همانند "دیش آشی (آش دندان)" و یا "دیش بوغداسی (گندم دندان) " خوانده میشود .
درفرهنگ سنتی آذربایجان جنوبی برای کودکانی که دیر زبان میگشایند و یا لال هستند ، بعضی از راههای عامیانه ای همانند "دیل آچماق (زبان باز کردن)"مطرح میگردد . بعنوان مثال کودکی که زبان باز نکرده نزد دعا خوان و یا روحانی برده شده و ایشان با نفس گرم خود سعی در زبان گشائی کودک میکند . باز در نوبت نخست ناخنگیری کودک در آذربایجان جنوبی بعد از کوتاه کردن ناخنها در دست کودک پولی گذاشته میشود و یا دست کودک در کیسه ای پر از پول فرو برده میشود . همانند بسیاری از کشورها و جوامع مسلمان در آذربایجان جنوبی نیز اعتقاد به تاثیر چشم بد و یا نظر بد وجود داشته و بخاطر حفظ کودکان از چشم بد همانند گذشته امروز نیز با تدابیری سعی در دور ساختن آن میشود . بعنوان مثال برای حفظ کودکان از چشم بد آنها را به میهمانیها نبرده ، برایشان اسپند دود کرده و یا ناحیه کفلشان را خارانده و فوت میکردند !
مطمئنا بسیاری از این رفتارها از نظر علمی امروزه قابل قبول نمیباشد . هدف ما اینست که تا آنجائیکه میتوانیم آداب و سنن آذربایجان جنوبی را با زبان قاصرمان تشریح و توضیح داده و از شما نیز در حفظ آن یاری میخواهیم .

منبع : پایگاه اطلاع رسانی آذربایجان جنوبی ما