«محبت» نخستین پیام نوروز

براساس مبانی آموزه های زرتشت، نیك اندیشی پایه زندگی انسانی درست بوده و لازمه آن اندیشه نیك، تن و روان سالم و كارآمد است. جسم و روح آسایش نمی یابد مگر با زندگی درست كه در آن كار، استراحت، عبادت و تفریح با یك برنامه ریزی صحیح به موقع صورت می پذیرد و هر یك در فرهنگ ایرانی از جایگاه خاص و ارزش جداگانه ای برخوردار است. ایران كشوری است با فرهنگ دیرپای ۱۰ هزارساله كه در طول این تاریخ كهن، آداب، رسوم، سنتها و زبان هویتی مستقل را برای ایرانیان شكل داده اند. جشن ملی باستانی نیز در همین چارچوب یادگارهای انكارناپذیر نیاكان ما هستند كه هم اكنون زرتشتیان ایرانی همواره آن را زنده نگاه داشته اند.
ایرانیان براساس آموزه های آشو زرتشت پیامبر بزرگ باستانی خود بر این نكته پایبند بودند كه شادی از موهبت های الهی است كه آرامش تن و آسایش روان را به همراه دارد. بنابراین شادی و جشن ها به عنوان جزیی از آداب و مراسم دینی نزد ایرانیان بسیار گرامی داشته می شد. براین اساس ایرانیان در طول سال ۲۴ جشن برگزار می كردند.
در تقویم ایران باستان، هفته وجود نداشت و ماه سی روزه بود و هر یك از روزها نامی ویژه داشت. در هر ماه روزی كه هم نام همان ماه بود، به جشن و شادمانی برگزار می شد و ایرانیان آن روز را به نیایش پروردگار یكتا می پرداختند.
براساس نوروزنامه عمر خیام نیشابوری «سبب نام نهادن نوروز آن بوده است كه آفتاب در هر ۳۶۵ روز و ربعی به اول دقیقه حمل یا «اعتدال بهاری» بازآید و چون جمشید شاه از آن آگاهی یافت، آن را نوروز نام نهاد.»این جشن چنانكه از نامش پیداست، در روز نو از ماه اول سال است.
براساس باور ایرانیان، فروردین ماه متعلق به فروهرها (ارواح) پاكان است كه برای دیدار كسان خود به زمین می آیند و بعد از مدتی توقف به جای خود بازمی گردند، به همین دلیل شب نوروز، برای فرخندگی آمدن این مهمانان آتش روشن می كردند و به نام هفت امشاسپندان، هفت سین می چیدند.
نوروز از سنن ایرانیان است كه همواره شور و نشاط، همراه با انگیزه و محبت را به خانواده های ایرانی به ارمغان می آورد.
شادی و لطافت روح همراه با محبت یكی از مهمترین اثرات نوروز باستانی است. شادی به معنای ایجاد انگیزه و نشاط، عاملی است كه خاص یك جامعه نیست. تحقیقات نشان داده است كه درتمام جوامع شاد بودن باعث افزایش كارایی می شود. این مسأله تقریباً از دهه ۱۹۳۰ ثابت شده و اصولاً تئوری روابط انسانی در تشریح این مسأله شكل گرفته است.
ازنظر جامعه شناسی شادی نه تنها در بعد اقتصادی بلكه در ابعاد سیاسی، فرهنگی و تربیتی تأثیر همه جانبه دارد. درواقع شادی زیرساخت بسیاری از مسائل و نیروی محركه خانواده و جامعه است.
هدف از ازدواج پایه ریزی خانواده بالنده است كه فرد با ارضای نیازهایش به آرامش می رسد. ازجمله این نیازها، نیاز روانی است مانند دریافت عشق و محبت، پذیرفته شدن، فداكاری و از خودگذشتن و...
ارتباط متقابل و تعاون و همكاری نیز جزو لاینفك یك زندگی مشترك همراه با تفاهم است. اتفاقات خوب و بد و مناسبت های مختلف ازجمله شرایطی است كه میزان مشاركت، تفاهم و مساعی اعضای یك خانواده را مشخص می نماید. از جمله این مناسبت ها، اعیاد مباركه مذهبی و یا ملی همچون نوروز است.
نوروز همراه خود عشق، محبت، پویایی و پاكی را به ارمغان می آورد. تمامی اعضای خانواده قبل از شروع نوروز و فرارسیدن بهار از انرژی و انگیزه بسیاری جهت ایجاد تغییر و تحول برخوردار می باشند.
تحول محیطی، روانی و رفتاری ازجمله آنها است. محور اصلی این دگرگونی در ایام نوروز درخانواده ایرانی، زن و یا مادر خانواده است كه با مدیریت خود پویایی و تحرك را در اعضای خانواده ایجاد می نماید. این تحرك و تغییر منشأ اثرات مثبت و از جمله ایجاد انگیزه در اعضای خانواده و نشاط است. از جمله عوامل نشاط برانگیز در ایام نوروز عبارت است:
الف _ تغییرات محیطی و فیزیكی:
در مباحث علوم روانشناختی نسبت به تأثیر تغییرات محیطی و فیزیكی بر خلق و خوی افراد خصوصاً افراد افسرده تأكید بسیار شده است. اصولاً تغییر در محیط فیزیكی از جمله نظافت، رنگ آمیزی و تغییر دكوراسیون و... تأثیر بسیار مثبت و مؤثر در روحیات افراد دارد و نوروز و بهار نیز تغییرات محیطی و فیزیكی بسیاری را به همراه دارد كه مدیریت این دگرگونی بر عهده زنان خانواده از جمله مادر است كه می توانند با مشاركت دیگر اعضای خانواده در این امر و تصمیم گیریهای مناسب، اعتماد، مسؤولیت پذیری، هم حسی و مشاركت و تعاون را در اعضا تقویت نمایند كه این جریان، ثبات خانواده را تقویت می نماید.
ب _ ایجاد ارزشهای مشترك:
این بدان معنی است كه وقتی لازم است تصمیم گیریهای مهمی در زندگی شما صورت بگیرد، تمامی اعضای خانواده ناخودآگاه روی یك خط و مسیر قرار می گیرد و اختلافات به حداقل می رسد و در زمینه های اصلی و اساسی زندگی، ارزشهای خانواده با هم شباهت زیادی پیدا می كند. خانواده هایی موفق هستند كه درباره مسائل مختلف وتصمیم گیریهای خود توافق داشته باشند. نوروز به عنوان یك فصل متغیر در خانواده علاوه بر عشق ومحبت، ارزشهای مشترك را نیز برای خانواده به ارمغان می آورد. مادر خانواده در این فصل دگرگونی با صبر، وفاداری و مهربانی می تواند این ارزشهای مشترك را در مناسبت های مختلف تقویت نماید.
ج _ گسترش عشق و محبت در اعضای خانواده
خانواده سیستمی است كه براساس ارتباط متقابل اعضا به ثبات می رسد. در این سیستم وجود علاقه، محبت وعشق عامل رشد عاطفی و اجتماعی است. مشاركت های جمعی خانواده با هدف مشخص می تواند ایجاد عشق و علاقه را در بین اعضای خانواده تقویت نماید. اعضای خانواده به مناسبت های مختلف برای یكدیگر وقت می گذارند، ارزش قائلند و نسبت به اشتباهات یكدیگر گذشت می كنند و نهایتاً شنونده خوبی برای یكدیگر می باشند. مدیریت این ارتباطات فردی و اجتماعی به مناسبت های مختلف از جمله نوروزگران سنگ برعهده پدر و مادر است و با توجه به جایگاه زن در خانواده مسؤولیت این مهم بیش از پدر بر عهده مادر به عنوان یك الگوی همیشه حاضر در منزل است. هنگامی كه مادر خانواده انرژی خود را به صورت مؤثر و مثبت در این ایام به كار گیرد طبیعتاً خود الگویی است برای دیگر اعضای خانواده كه بتوانند در رهگذر فصل بهار و نوروز زیبا تبلور عشق و محبت را دگربار تجربه و احیا نمایند.

مریم رامشت - روانشناس

منبع : روزنامه ایران