چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا


فقر آموزش‌ و بهداشت مانع‌ توانمند سازی‌ زنان‌


فقر آموزش‌ و بهداشت مانع‌ توانمند سازی‌ زنان‌
در سده‌ اخیر بویژه‌ در نیمه‌ قرن‌ بیستم‌ ، بحث‌ زنان‌ و رسیدگی‌ به‌ امور آنان‌ از درجه‌ اهمیتی‌ بالا در میان‌ جوامع‌ برخوردار شده‌ است‌ بسیاری‌ بر آن‌ شده‌اند تا خویشتن‌ را مسئول‌ دفاع‌ از حقوق‌ زنان‌ بدانند. اما آنچه‌ در این‌ تلاش‌هایی‌ که‌ بیشتر به‌ فمینیسم‌ و جنبش‌ زنان‌ معروف‌ شده‌ است‌، وجود دارد و نمود پیدا می‌کند، تعریف‌ و تمجیدهای‌ غلوآمیز نسبت‌ به‌ جایگاه‌ زنان‌ و برتری‌ آنان‌ در برابر مردان‌، ابراز گلایه‌ و شکایت‌ از ظلم‌هایی‌ که‌ جامعه‌ ذکور بر نسوان‌ متحمل‌ می‌کنند و مواردی‌ از این‌ قبیل‌ است‌ . متاسفانه‌ به‌ آنچه‌ که‌ اهمیت‌ بیشتر و اساسی‌تری‌ در تعیین‌ جایگاه‌ کنونی‌ این‌ بخش‌ از جامعه‌ دارد و کمتر یا گاهی‌ اصلا پرداخته‌ نمی‌شود، «آگاهی‌ بخشی‌» است‌؛ زیرا ریشه‌ اصلی‌ بسیاری‌ از خشونت‌ها و بدرفتاری‌ها علیه‌ زنان‌، عدم‌ اطلاع‌ ایشان‌ از حق‌ خویش‌ است‌ که‌ در نهایت‌ به‌ عدم‌ استیفای‌ حقوق‌ حقه‌ و خدادادی‌ می‌انجامد . البته‌ بایستی‌ این‌ تبصره‌ را نیز متذکر شد که‌ اکثریت‌ این‌گونه‌ کج‌رفتاری‌ها، در جوامع‌ کم‌ رشد یافته‌ و درحال‌ توسعه‌ رخ‌ می‌دهد و عمق‌ فاجعه‌ تا آنجا پیش‌ می‌رود که‌ وضعیت‌ بهداشت‌ باروری‌ در سطح‌ جهانی‌ عامل‌ اصلی‌ در مرگ‌ و میر زنان‌ ۱۵ تا ۴۵ سال‌ می‌شود و با وجود قابل‌ پیشگیری‌ بودن‌، ۹۹ درصد مرگ‌ و میر مادران‌ در کشورهای‌ درحال‌ توسعه‌ روی‌ می‌دهد. به‌ شکلی‌ که‌ هر دقیقه‌ یک‌ زن‌ بر اثر علل‌ مرتبط‌ با بارداری‌ می‌میرد که‌ این‌ رقم‌ سالانه‌ به‌ نیم‌ میلیون‌ نفر می‌رسد و حکایت‌ از اهمیت‌ پایینی‌ است‌ که‌ به‌ زندگی‌ زنان‌ در اینگونه‌ جوامع‌ داده‌ می‌شود.
علاوه‌ بر این‌، بیش‌ از هشت‌ میلیون‌ زن‌ نیز از بیماری‌های‌ مزمن‌ و عواقب‌ بهداشتی‌ ناشی‌ از پیچیدگی‌های‌ بارداری‌ رنج‌ می‌برند، این‌ درحالی‌ است‌ که‌ مرگ‌ و میر مادران‌ خطر مرگ‌ و میر کودکان‌ را هم‌ افزایش‌ می‌دهد، به‌ گونه‌یی‌ که‌ میزان‌ مرگ‌ و میر زودهنگام‌ این‌ نوزدان‌ تا ۸۰ برابر بیش‌ از نوزادانی‌ است‌ که‌ مادرانشان‌ هنگام‌ زایمان‌ زنده‌ می‌مانند.براین‌ اساس‌ است‌ که‌ شاید دیگر نتوان‌ خواست‌ تمام‌ زنان‌ زمین‌ را محدود به‌ شعارهای‌ فمینیستی‌ و آرمان‌گرایانه‌ کرد، زیرا هنوز بسیاری‌ از زنان‌ بر روی‌ این‌ کره‌ هستند و زندگی‌ می‌ کنند که‌ حتی‌ از نعمت‌ مرگی‌ طبیعی‌ در سنی‌ طبیعی‌ نیز به‌ علت‌ کمبود امکانات‌ بهداشتی‌ و فقر آموزشی‌، محروم‌اند. در این‌ میان‌، گسترش‌ امکانات‌ آموزشی‌ و تسهیل‌ در خدمات‌ درمانی‌، می‌تواند در ارتقای‌ جایگاه‌ زنان‌ بویژه‌ زنان‌ ایرانی‌ در کشورمان‌ موثر باشد.
یکی‌ از بهترین‌ روش‌های‌ تجربه‌ شده‌ در این‌ زمینه‌، گسترش‌ دفاتر خدمات‌ دهنده‌ آموزشی‌ و کاربردی‌ در مناطق‌ مسکونی‌ شهری‌، روستایی‌ و عشایری‌ است‌. از این‌ رو باید نهادهای‌ خدمات‌دهنده‌ شهری‌ و کشوری‌ در ارایه‌ این‌ قبیل‌ امکانات‌ به‌ مردم‌ تلاش‌ بیشتری‌ کنند. هرچند که‌ بنابر اخبار اعلام‌ شده‌، قرار است‌ شهرداری‌ تهران‌، هر ماه‌ یک‌ کتابخانه‌ را راه‌اندازی‌ کند. به‌ گزارش‌ روابط‌ عمومی‌ شهرداری‌ تهران‌، مدیر امور کتابخانه‌های‌ سازمان‌ فرهنگی‌ و هنری‌ شهرداری‌ تهران‌ گفته‌ است‌: سیاست‌ اصلی‌ ما، گسترش‌ کمی‌ کتابخانه‌ها تا رسیدن‌ به‌ نقطه‌یی‌ است‌ که‌ هر محله‌، صاحب‌ یک‌ کتابخانه‌ شود. در کنار این‌ مساله‌ با افزودن‌ برنامه‌های‌ جانبی‌ مثل‌ مسابقات‌ کتابخوانی‌ و قصه‌نویسی‌ و اعطای‌ هدایا به‌ اعضای‌ فعال‌، ارتقای‌ فرهنگ‌ عمومی‌ کتابخوانی‌ را نیز مدنظر داریم‌.
چه‌ بسا که‌ در طول‌ سالیان‌ کتابخانه‌های‌ متعددی‌ نیز در مناطق‌ مختلف‌ شهری‌ ساخته‌ شده‌ است‌ ولی‌ از آنجایی‌ که‌ این‌ کارها به‌ صرف‌ ساخت‌ و ساز و بالا بردن‌ آمار و شاخاهای‌ مورد نظر مسوولان‌ ذی‌ربط‌ بنا شده‌اند و در آنها معیارهای‌ کیفی‌، علایق‌ و سلایق‌ استفاده‌کنندگان‌ ونیازهای‌ حال‌ و آتی‌ گروه‌ رجوع‌کننده‌ که‌ در بحث‌ حاضر زنان‌ و دختران‌ هستند، لحاظ‌ نمی‌شود، نه‌ تنها تاثیر مثبتی‌ نخواهد داشت‌ بلکه‌ به‌ جهت‌ به‌وجود آوردن‌ چهره‌یی‌ منفی‌ از اماکن‌ فرهنگی‌ در ذهن‌ دختران‌ و زنان‌، آنان‌ را در روی‌ آوردن‌ به‌ جایگزین‌های‌ کم‌اهمیت‌تر آموزشی‌ و در مواردی‌ دارای‌ بار منفی‌ سلامتی‌، بیشتر ترغیب‌ می‌کند. شاید در نظر اول‌، بتوان‌ براحتی‌ از کنار این‌ خبر که‌ «حتی‌ روزی‌ ۲ ساعت‌ تلویزیون‌ دیدن‌ خطرناک‌ است‌» گذشت‌ ولی‌ هنگامی‌ که‌ به‌ جامعه‌ پیرامون‌ خود کمی‌ دقیق‌تر می‌نگریم‌ و بضاعت‌ها و کمبودهای‌ جبران‌کننده‌ اوقات‌ زنان‌ خانه‌دار و دختران‌ در طول‌ یک‌ روز را بررسی‌ می‌کنیم‌، بخوبی‌ در می‌یابیم‌ که‌ بسیاری‌ از افراد این‌ بخش‌ از جامعه‌ ، مقادیر زیادی‌ از اوقات‌ خویش‌ را صرف‌ تماشای‌ محصولات‌ تصویری‌ اعم‌ از تلویزیون‌ و شبکه‌های‌ رسانه‌یی‌ گوناگون‌ می‌کنند. اینجاست‌ که‌ بایستی‌ از یافته‌ها و تجربیات‌ سایر کشورها استفاده‌ کرد
و صرفا به‌ شعارهای‌ ایده‌آلیستی‌ بسنده‌ نکرد.
در پی‌ اعلام‌ نتایج‌ یافته‌های‌ اخیر محققان‌ انگلیسی‌ در مورد آثار تلویزیون‌ موج‌ جدیدی‌ از حمله‌ به‌ تلویزیون‌ و هشدار به‌ افراد برای‌ کاهش‌ ساعت‌ تماشای‌ آن‌ آغاز شده‌ است‌.
به‌ گزارش‌ پایگاه‌ اینترنتی‌ NZPA روانشناسان‌ بریتانیایی‌ در تحقیقات‌ اخیر خود دریافتند که‌ آثار منفی‌ تماشای‌ تلویزیون‌ صرفا به‌ افرادی‌ که‌ ساعات‌ زیادی‌ را مشغول‌ تلویزیون‌ دیدن‌ هستند محدود نمی‌شود. یافته‌های‌ دکتر آریگ‌ سیگمان‌ که‌ یک‌ روانشناس‌ انگلیسی‌ است‌ نشان‌ می‌دهد که‌ تماشای‌ تلویزیون‌ برای‌ کودکان‌ منجربه‌ اخلال‌ در رشد مغزی‌ آنها و کاهش‌ توانایی‌ یادگیری‌ ایشان‌ می‌شود. سیگمان‌ معتقد است‌ که‌ این‌ اثر ناشی‌ از برهم‌ خوردن‌ متابولیسم‌ بدن‌ در زمان‌ تماشای‌ تلویزیون‌ است‌.
یافته‌های‌ تحقیقاتی‌ این‌ روانشناس‌ برجسته‌ نشان‌ می‌دهد که‌ تماشای‌ تلویزیون‌ برای‌ بزرگسالان‌ نیز به‌ برهم‌ خوردن‌ خواب‌ و راحتی‌ روان‌ آنها و تغییرات‌ هورمونی‌ در بدن‌ منجر می‌شود.
سیگمان‌ اذعان‌ دارد: این‌ آثار حتی‌ بر کسانی‌ که‌ روزانه‌ ۲ ساعت‌ یا حتی‌ یک‌ ساعت‌ تلویزیون‌ می‌بینند تاثیر می‌گذارد. بنا بر آمار و تحقیقات‌، زنان‌ خانه‌ دار و دخترانی‌ که‌ بیرون‌ از منزل‌ مکان‌ مناسبی‌ برای‌ روی‌ آوردن‌ به‌ فعالیت‌ های‌ مورد علاقه‌ خویش‌ را ندارند یا آنان‌ که‌ بخاطر پاره‌یی‌ از محدودیت‌ هامحرومند، بیش‌ از همه‌ در معرض‌ چنین‌ امواج‌ مخربی‌ هستند.از سوی‌ دیگر، آخرین‌ آمارها حاکی‌ از وجود ۸ میلیون‌ بی‌سواد در کشور است‌، که‌ این‌ نیز به‌ نوبه‌ خود گویای‌ یکی‌ دیگر از معضلات‌ و چالش‌های‌ فراروی‌ توانمندسازی‌ زنان‌ است‌. زیرا امروزه‌ بسیاری‌ از مفاهیم‌، آموزش‌ها و حتی‌ هشدارهای‌ سلامتی‌ و اجتماعی‌ از طریق‌ رسانه‌های‌ گروهی‌ و مراکز اطلاع‌ رسانی‌ اعلام‌ می‌شود که‌ داشتن‌ حداقل‌ سواد برای‌ دستیابی‌ به‌ محتویات‌ آنها ضروری‌ است‌. همچنین‌ نباید فراموش‌ کرد که‌ در چشم‌انداز ۲۰ ساله‌ کشور نیز پیش‌بینی‌ شده‌ است‌ تا ظرف‌ مدت‌ ۲۰ سال‌ ایران‌ به‌ قدرت‌ اول‌ علمی‌ در منطقه‌ تبدیل‌ شود پس‌ داشتن‌ جامعه‌یی‌ باسواد و عاری‌ از بی‌سواد اعم‌ از خواندن‌ و نوشتن‌ یا بر اساس‌ تعریف‌ سازمان‌ علمی‌، فرهنگی‌ و آموزشی‌ ملل‌ متحد در آستانه‌ هزاره‌ سوم‌ میلادی‌ «امکان‌ کاربری‌ از رایانه‌» امری‌ حایز اهمیت‌ است‌.چنین‌ است‌ که‌ می‌گویند برگزاری‌ کارگاه‌های‌ آموزشی‌ برای‌ توانمند سازی‌ زنان‌ و جلوگیری‌ از آسیب‌ های‌ متداول‌ ، بسیار مهم‌ و موثر است‌ .
منبع : روزنامه اعتماد