جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا


مسجد کبود (گؤی مسجد) ، تبریز


مسجد جهانشاه یا مسجد كبود تبریز (گؤی مسجد) از آثار ابوالمظفر جهانشاه بن قره یوسف از سلسله تركمانان قره‌قویونلو است كه در 870 هجری بنای آن به همت و نظارت جان بیگ خاتون (زن جهانشاه بن قرا یوسف قره‌قویونلو) پایان یافت. این مسجد در قسمت شمالی خیابان امام خمینی روبروی كوچه صدر واقع شده است.
در كتاب‌های تاریخی، این بنای باشكوه را عمارت مظفریه خوانده‌اند كه مورد توجه ابوالمظفر یعقوب بهادرخان قرار گرفته بود. در آن روزگار تبریز دوران شكوه و رونق خود را می‌گذراند.
در زلزله وحشتناك 1192 هجری تبریز، تمام سقف مسجد فرو ریخت و تنها سر در آن باقی ماند كه از لحاظ معماری فوق‌العاده شایان توجه و شگفت‌انگیز است.
در مسجد كبود كتیبه‌های متعددی وجود دارد كه كتیبه اصلی عمارت، در بالای حاشیه‌های عریض طاقچه‌ها به عرض 60 سانتی‌متر جا داده شده است. قسمتی از كتیبه اصلی در طول زمان فرو ریخته و آنچه كه باقی مانده بسیار زیبا و عالی است. بالای این كتیبه نیز نوشته‌های كوتاهی با خطوط نسخ، ثلث و كوفی در طلب یاری از پروردگار و ذكر و ثنای او بین طرح‌های گوناگون گل و بوته و اسلیمی و اشكال مختلف هندسی جا داده شده است.
در هر دو پایه‌ اطاق در ورودی نیز كتیبه‌هایی وجود دارد. علاوه بر زیبایی‌های فوق در داخل مسجد نیز طرح‌هایی بر روی كاشی‌ها نقش بسته كه در نوع خود بی‌نظیر و قابل تحسین است. زیبایی و مظاهر هنری تزئینات این مسجد آن چنان قابل تحسین و شگفت‌آور است كه انسان بی‌اختیار بانیان آن را تحسین می‌كند.
این بنا در سال 1310 شمسی جزو آثار ملی به ثبت رسید و كم‌كم مورد توجه قرار گرفت. به طوری كه در سال‌های 1318 و 1319 تعمیراتی در طاق سردر شمالی آن به عمل آمد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی این مسجد نوسازی و بازسازی شد و بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفت.