فیبرنوری به کمک اپراتورها می‌آید

محمدعلی عابدی پیش از آنکه با مدیرعاملی شرکت ارتباط مشترک شهر و داستان سایت شرینگ، نامش بر سر زبان‌ها بیفتد، سال‌ها در اداره کل مخابرات شهرداری تهران فعالیت کرده بود. او خود موسس این مرکز در سال ۱۳۷۰بوده و در تمام این سال‌ها مدیرکل آن نیز بوده است. عابدی ۴۸ ساله لیسانس برق و کارشناسی ارشد مخابرات دارد و در شهر آکسفورد درس خوانده است. او را می‌توان بازمانده نسل مدیران اصفهانی دوران غلامحسین کرباسچی دانست. مدیری که در تمام این سال‌ها در شهرداری بوده و تنها سه سال به هنگام شهرداری محمود احمدی‌نژاد به قشم رفته است.
▪ داستان سایت شرینگ به چه مرحله‌ای رسیده است؟
ـ کار پیچیده‌ای است. به دلیل مسائل حقوقی بین اپراتورها، مسائل مالی، نگهداری، تجاری و... مقوله ساده‌ای نیست. سه شریک تجاری را سر میز مذاکره آوردن و مسائل را مطرح کردن و به تفاهم رسیدن کار ساده‌ای نیست. این کار در سه چهار ماه گذشته انجام شده و آئین‌نامه استفاده از سایت شرینگ تهیه شده و به تصویب مجمعی که اپراتورها در آن حضور دارند، به نام شرکت ارتباط مشترک شهر رسیده و برای اپراتورها ارسال شده است. بنابراین برای توسعه سایت‌ها در تهران باید از فلسفه سایت شرینگ پیروی شود و اگر در محلی دو یا سه اپراتور بتوانند از یک سایت استفاده کنند و حتی اگر بشود فضایی را برای اپراتور سوم هم ذخیره کرد، قطعا در توسعه BTSها در شهر تهران این مسئله لحاظ می‌شود.
▪ بالاخره ترکیب سهام هر کدام از اپراتورها و شهرداری تهران در شرکت ارتباط مشترک شهر چگونه شد؟
ـ به پیشنهاد شهردار تهران و موافقت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، شرکتی به نام ارتباط مشترک شهر برای ساماندهی BTSها در شهر تهران، تشکیل شد. همراه اول، ایرانسل و تالیا هر کدام ۱۷ درصد سهام و شهرداری تهران ۴۹ درصد سهام را در اختیار دارند. این شرکت موافقت اصولی تاسیس را از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی گرفت و به ثبت رسید.
این شرکت چند هدف را دنبال می‌کند. یک بحث سایت شرینگ است. دو، بحث زیباسازی است که در هر محلی که نصب می‌شوند باید با مبلمان شهری و محیط همخوانی داشته باشند. اصلا فلسفه حضور شهرداری در این شرکت، همان زیباسازی و استحکام این دکل‌ها در برابر حوادث طبیعی است.
▪ بارها گفته شد که شهرداری در تشکیل این شرکت سهم‌خواهی می‌کند و مانع اصلی تشکیل آن است. آیا سهم‌خواهی در کار بود؟
ـ عملیات اجرایی این چند ماه شرکت نقیض این سخنان را ثابت می‌کند. ما در ۷-۶ ماه گذشته که این شرکت تاسیس شده، سعی کرده‌ایم مشکلات بین اپراتورها را حل کنیم و هیچ وقت بحث سهم‌خواهی نبود و هیچ‌جای این معادله هم سهمی برای شهرداری دیده نشده است. فقط بحث این است که ما وکیل مردم هستیم در املاک و اموال شهر و موکل این اجازه را به ما نمی‌دهد که این امکانات را هرطور که بخواهیم، استفاده کنیم. این زمینی را که اپراتور می‌خواهد یک استفاده اقتصادی از آن بکند باید استفاده بهینه شود. حداقل باید سازه‌اش مناسب باشد. چون اگر مشکلی برای شهروندان ایجاد کرد پاسخگو شهرداری تهران است که اجازه داده در املاک عمومی دکل زده شود. شما تصور کنید در وسط یک پارک که درختان زیادی هست یک BTS نصب شده. ضمن اینکه از نظر دیداری یک سازه بسیار ناهمگون با محیط پارک علم شده، تاسیسات این دکل در یک فضایی با فنس و سیم‌خاردار وسط پارک، خیلی زننده است. بنابراین وجود شهرداری در این تشکیلات فقط بحث‌‌های شهروندی بود که حقوق شهروندی رعایت شود.
قبل از این ۶ ماه، بازار تلفن‌همراه به‌خاطر عدم توسعه هنوز به این شکل نشده بود. ولی از روزی که این شرکت تاسیس شده و با قوانین جدید مجوز توسعه صادر کرده، شما می‌بینید که موبایل به روز رسیده است.
ضمن اینکه ما هیچ منفعتی نداشتیم. اجاره‌های معوقه اپراتورها بابت زمین‌های عمومی که از ما گرفته‌اند را هنوز نتوانسته‌ایم وصول کنیم. تالیا و همراه اول این اجاره‌ها را پرداخت نکرده‌اند. چه برسد به اینکه بخواهیم سهمی داشته باشیم.
پول در ترنزکشن است که مثلا همراه اول در یک روز به مناسبت عید مبعث ۱۶ میلیون پیامک ضرب در رقم زیادی پول، درآمدشان است که ما سهمی از آن نداریم. ما فقط در راستای اینکه شهر خراب نشود و در ضمن باید شهروند از تلفن‌همراه استفاده کند، وظیفه خودمان می‌دانستیم که مشارکت کنیم. تا پوشش کاملی برای شهروندی که پول می‌دهد ایجاد شود.
ما در ۶ ماه گذشته بسیار کمک کرده‌ایم به بحث روان شدن ارتباط بین این شرکت‌ها که بعضا این دو اپراتور و تالیا حاضر نیستند سر یک میز بنشینند. ما افتخار داریم که این‌ها را سر یک میز نشانده‌ایم و مشکلاتشان را حل کرده‌ایم.
شما نگاه کنید در اتوبان مدرس چندین نقطه دو BTS کنار هم قرار گرفته. این نشان می‌دهد دو اپراتور نتوانسته‌اند یک مذاکره ساده با هم داشته باشند که یک سازه بزنند و با هم استفاده کنند که ما به دنبال این هستیم همه این مشکلات را حل کنیم.
▪ بعد از راه‌اندازی سایت شرینگ هم اپراتورها باید بابت اجاره محل BTS به شهرداری مبلغی بدهند؟
ـ اپراتورها یک زمینی را متصرف می‌شوند. قرارداد اجاره‌ای با شهرداری دارند. مانند اماکن خصوصی که اجاره می‌کنند. این بحث اصلا ربطی به کار ما ندارد. این یک قراردادی است بین شهرداری تهران و اپراتور که بابت استفاده از یک ملک عمومی باید اجاره بدهد که بسیار هم بدهکار هستند.
نزدیک ۵ میلیارد تومان همراه اول به شهرداری بدهکار است و حدود ۱۰ میلیارد تومان بدهی‌های تالیا بوده که در حال رفع و رجوع است. یعنی ما حتی اجاره‌هایی که حق مسلم شهرداری تهران هست را هم هنوز نتوانسته‌ایم وصول کنیم.
▪ تا به حال شده به‌خاطر نپرداختن اجاره، سایتی جمع‌آوری شود؟
ـ نه خیر. من به ضرس قاطع به شما عرض می‌کنم. با وجود اینکه این مشکل را داشته‌اند در شش ماه گذشه ما بیش از ۳۰۰ مجوز نصب دکل برای این‌ها صادر کرده‌ایم و هیچ‌گونه تداخلی بین نپرداختن و نصب نیست، چون بحث را توسعه‌ای می‌بینیم.
▪ این ۳۰۰ مجوزی که داده‌اید، به صورت اشتراکی برای هر سه اپراتور بوده یا نه، باز هم هر کدام جداگانه سایت می‌زنند؟
ـ کار شرکت را ما در سه فاز تعریف کردیم. فاز اول مربوط به نقاط حساسی بود که در یکی دو سال گذشته در نقطه کور اپراتورها بود و نصب BTS در آن‌جا اجتناب ناپذیر بود. اول سعی کردیم نقاط کور داده شود.
در فاز دوم برای طراحی‌‌های جدید و توسعه قطعا باید از فلسفه سایت شرینگ استفاده کنند. ما تمام اطلاعات سایت‌ها را از دو اپراتور و تالیا جمع‌آوری کردیم و در اختیار هر سه گذاشتیم که در طرح‌های توسعه‌شان اول از این اماکن استفاده کنند و اگر نشد به سراغ سایت مستقل بروند.
در فاز سوم هم چیزی بیش از ۳هزار BTS در شهر تهران هست که قطعا به دنبال تک تک این‌ها خواهیم رفت و آن‌جاهایی که روی چندسازه است را یکی می‌کنیم و بحث زیباسازی‌اش را انجام می‌دهیم و این‌ها را مطابق آن محیطی که هستند همگون می‌کنیم. مثلا اگر در وسط یک پارک است، باید به شکل یک درخت مصنوعی شود و امکانت جانبی‌اش هم به صورت تپه خاکی یا سنگ مصنوعی درآید که شبیه محیط باشد.
▪ این سه فاز چه زمانی آغاز می‌شوند و به پایان می‌رسند؟
ـ ما سه فاز را با هم شروع کردیم. ما هفته پیش بازدیدی از تاسیسات آفریقای جنوبی داشتیم که MTN که شریک ایرانسل است در شهر ژوهانسبورگ زیباسازی کرده بود و یک کارخانه‌ای را آن‌جا دیدیم که این دکل‌ها را تولید می‌کرد.
چون مثلا اگر یک درخت مصنوعی بخواهد کار BTS را انجام بدهد، نباید هیچ مانعی در مقابلش باشد. حالا اگر درخت برگ دارد، این برگ باید از ترکیب خاصی باشد که جلوی تشعشع امواج را نگیرد. از آن‌ها خواستیم که در اسرع وقت یک نمونه برای ما بفرستند تا به صورت پایلوت جایی نصب کنیم و درآینده خواهیم خواست که این سازه‌های همگون را در ایران هم تولید کنند. یعنی ما فاز ۳ را هم از همین الان شروع کرده‌ایم. در فاز دو آئین‌نامه مصوب شده و فاز یک را هم با مجوزها شروع کرده‌ایم.
▪ این کارخانه تولید BTS که قرار است فعالیت کند، متعلق به سهامداران سایت شرینگ است؟
ـ این با پول خود اپراتورها و شهرداری اتفاق می‌افتد و سود و زیانش برای همه است.
▪ در آئین‌نامه‌ای که به تصویب رسیده، وضعیت تعرفه‌های استفاده از سایت‌های مشترک چگونه است؟
ـ آئین‌نامه تدوین شده و برای سازمان تنظیم مقررات ارسال شده که نظراتشان را بدهند اما تعرفه‌اش هنوز مشخص نشده است. یک مشاور خبره از کارشناسان شرکت مخابرات ایران که کار تعرفه می‌کرده و الان بازنشسته شده، جزئیات را بررسی می‌کند. الان کلیات اینکه سه اپراتور چطور می‌توانند از سایت‌های یکدیگر استفاده کنند، مشخص شده است.
یعنی هنوز به عدد نرسیده‌اید.
برای درآوردن عددها دو مشاور وجود دارد. یکی مشاور حقوقی که به سازمان تنظیم مقررات مشاوره می‌دهد و یکی هم که گفتم به ما، هر دو دارند آن جزئیات را در می‌آورند.
▪ قبلا گفته بودید می‌خواهید یک مشاور خارجی برای شرکت بگیرید. این موضوع به کجا رسید؟
ـ در فراخوانش تا حدودی با بحث تحریم‌ها مواجه شدیم. از هرکدام از اپراتورها هم خواستیم که از طرف‌های خارجی‌شان بخواهند با ما همکاری کنند، خیلی استقبال نکردند. بنابراین ما این را بومی‌سازی کردیم. یعنی خودمان با تفاهم بین اپراتورها یک آئین‌نامه‌ای تنظیم کردیم و خودمان به صورت داخلی برای اینکه کار خیلی معطل نشود کار را انجام دادیم. برای اینکه ممکن است گرفتن مشاور خارجی زمان ببرد. ممکن است اگر در طول عملیات به مشکل بخوریم، مجبور شویم مشاور خارجی هم انتخاب کنیم.
▪ مدیران وزارت ارتباطات می‌گویند اپراتور سوم تلفن‌همراه و اپراتورهای Wimax نیز می‌توانند از سایت شرینگ استفاده کنند. این موضوع تا چه حد صحت دارد؟
ـ هر کدام از اپراتورها پهنای باند خاصی را می‌خواهند. مثلا همراه اول هم از باند ۸۰۰- ۹۰۰ استفاده می‌کند و هم باند ۱۸۰۰. جای قرار گرفتن هرکدام از این آنتن‌ها روی BTS هم فرق می‌کند. پس یک دکل در ارتفاعات مختلف می‌تواند به هرکدام از این اپراتورها خدمات بدهد.
خدمات ۳G چون بحث انتقال دیتا است، پوشش بسیار زیادی در فضای کمی می‌خواهد. پس در جای خاصی از دکل باید خدمات اپراتور سوم بدهیم. Wimax هم همین‌طور. چون فلسفه‌اش انتقال Voice نیست و انتقال دیتا است، در جای خاصی قرار می‌گیرد. چون همه این‌ها در یک نقطه نصب نمی‌شوند، می‌توانند همه خدمات رادیویی را بدهند.
تنها مشکلی که وجود دارد، هندور کردن مشترک بین دو دکل است که باید توسط لینک ماکروویو انجام شود.
بنابراین آنتن‌ها می‌توانند در ارتفاع پائینی از دکل قرار گیرند، اما برای لینک کردن دو آنتن با هم به لینک ماکروویو احتیاج داریم که برای این‌هم در تلاش هستیم راهکاری پیدا کنیم و این راهکارش این است که از شرکت زیرساخت و سازمان کنترل ترافیک کمک بگیریم و از مجموعه فیبرهایی که در شهر تهران موجود است و چهارراه‌ها را به هم متصل کرده برای کنترل ترافیک، استفاده کنیم. اگر بتوانیم مشکلات قانونی‌اش را حل کنیم، می‌توانیم بین BTSها از فیبر استفاده کنیم. این بالاترین آرزوی اپراتورها است که مشکل اساسی‌شان هندور کردن است.
اگر ما بتوانیم این‌ها را توسط فیبر به هم وصل کنیم هم مشکل پهنای باندشان حل می‌شود و هم سرعت عمل بالا می‌رود و دیگر نیازی نیست دکل‌ها خیلی بلند باشند تا توسط آنتن ماکروویو به هم لینک شوند. این موضوع اگر اتفاق بیفتد به Wimax و ۳G بسیار کمک خواهد کرد.
پس آن مسئولان درست گفته‌اند و اگر اهداف ما درست در این شرکت پیاده شود، می‌توانیم خدمات صوت و دیتا را در حد استانداردهای جهانی به مردم ارائه کنیم.
▪ اپراتور سوم و اپراتورهای Wimax از سایت شرینگ خدمات می‌گیرند یا سهامدار آن می‌شوند؟
ـ این در اساسنامه دیده شده. اساسنامه می‌گوید باید به شرکت‌های جدید خدمات داده شود. اما نحوه تصمیم‌گیری بستگی به سهامداران دارد که خدمات بدهند یا سهامداران را اضافه کنند.
مهم این است که الان در تهران بیش از ۳ هزار BTS وجود دارد و هیچ ساختاری موجود نبود و این اتفاق میمون که با درایت شهردار تهران اتفاق افتاد، بستری را به وجود آورد که ما حتی الامکان اجازه بدهیم ۳G و Wimax از سازه‌های موجود استفاده کنند و تا آن‌جا که مطلع هستم، شرکت‌کنندگان در مزایده می‌دانند باید از امکانات سایت شرینگ استفاده کنند و اگر جایی را پیدا کردند که تحت پوشش نیست آن‌وقت سایت مستقل بزنند.
این اتفاق مبارکی بود برای اپراتور سوم که با تشکیلاتی مواجه است که اطلاعات را می‌دهد و می‌تواند طراحی‌اش را براساس سایت‌های موجود انجام بدهد و چه‌بسا کارش را خیلی سریع عملیاتی کند. این کار را در اصل باید سازمان تنظیم مقررات انجام بدهد و ما داریم به آنها کمک می‌کنیم.
▪ این طرح برای تهران است یا در همه شهرهای کشور اجرا می‌شود؟
ـ دامنه فعالیت این شرکت، کل کشور است و حتی برون مرزی هم اگر احیانا بخواهند، می‌توانند این دانش را منتقل کنند و درآمدی داشته باشند. منتها در تهران به صورت پایلوت این اتفاق می‌افتد و تصمیم داریم در شورای عالی کلان‌شهرها که در آبان یا آذر در شیراز است، این طرح را برای شهرداری کلان‌شهرها توضیح بدهیم و شعبی با کمک شهرداری‌ها آنجا بزنیم و کم کم این خدمات را با مشارکت شهرداری شهرهای بزرگ به آن‌جا هم منتقل کنیم.
▪ یعنی سایت شرینگ در شهرهای دیگر هم شعبه می‌زند؟
ـ با مشارکت شهرداری آن شهرها. یعنی بخشی از سهمی که ما داریم، می‌تواند منتقل شود به آنجا. چون اپراتورها که ثابت هستند. حالا این شهرداری تغییر می‌کند و ما اطلاعات‌مان را منتقل می‌کنیم.
▪ شما مدیرکل اداره مخابرات شهرداری هم هستید. وظایف این اداره چیست؟
ـ شهر یک موجود زنده است و اداره کل مخابرات یک تشکیلات مخابراتی ۲۴ ساعته خدمات‌رسانی شهروندان و درون سازمانی است. یعنی ما مراکز پیام بی‌سیم داریم و یک شبکه ۳ هزار شماره‌ای پیشرفته به نام شبکه ترانک که کلیه مراکز پیام ما را در ۲۲ منطقه شهری به هم متصل می‌کند و این‌ها ۲۴ ساعته فعالیت می‌کنند. یعنی بعد از ساعت اداری، این مرکز به‌عنوان مرکزی که تمام هماهنگی‌ها خدمات شهری را انجام می‌دهد فعال است. به خصوص در مسائلی مانند بحران‌ها و حوادث، این مرکز کل خدمات شهرداری تهران را بین مسئولان هماهنگ می‌کند. ما شاید خودمان چیزی حدود ۴۰۰ دکل در شهر تهران داریم که در بحث سایت شرینگ، اطلاعات این سایت‌ها را هم در اختیار اپراتورها قرار دادیم.
▪ یعنی شهرداری تهران یک شبکه مستقل مخابراتی دارد؟
بـ ه غیر از بحث تلفن که از تلفن شهری استفاده می‌کند، یک شبکه داخلی خاص خودش را دارد که ۲۲ منطقه و سازمان‌هایش از طریق شماره‌های داخلی به هم لینک هستند.
▪ این شبکه مخابراتی زیر نظر شهرداری است یا شرکت مخابرات؟
ـ نه خیر. ما بعضا بین شهرداری‌های مناطق و مراکز تلفن، لیزلاین گرفته‌ایم. یعنی کابل‌های ۱۰۰ زوجی و ۵۰ زوجی از مخابرات اجاره‌ کرده‌ایم و از آن کابل‌ها، شبکه داخلی خودمان را داریم.
▪ مرکز ۱۳۷ هم زیر نظر شما است؟
ـ فقط خدمات مخابراتی‌اش با ما است.

منبع : آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایستنا