دارالفنون از دیروز تا امروز

ساخت مدرسه دارالفنون یادگار جاودانه امیر کبیر در سال ۱۲۶۶ ه. ق مطابق با سال ۱۲۳۱ ه.ش به دستور وی در شمال شرقی ارک سلطنتی آغاز شد و در روز یکشنبه ۲۵ ربیع الاول سال ۱۲۶۸ قمری مطابق با نهم دی ماه سال ۱۲۳۳ شمسی مدرسه دارالفنون در ست سیزده روز قبل از قتل امیر در کاشان افتتاح شد. تاسف بار آن که بانی فرهنگ جدید ایران، امیرکبیر، سیزده روز پس از آغاز کار دارالفنون در حمام فین کاشان، به وسیله مرتجعان قدرت طلب دربار به قتل رسید. در هر حال نام امیرکبیر در دارالفنون و با دارالفنون، تاریخ علوم جدید را در کشور ایران رقم زد.
یاد و وجود امیر زنده ماند و به تبع دارلفنون در سال های بعد و از دل مدرسه دارالفنون آموزشگاه های متوسطه و دانشگاه ها بیرون آمدند.
این مدرسه تا انقلاب مشروطه به منزله خانه دانشی بود که در آن همه دانش ها را می آموختند: طب، نقاشی، نظام، فیزیک، شیمی، داروسازی، حقوق، سیاست و... در فاصله سال های ۱۳۰۸ -۱۳۱۰ شمسی بنای دارالفنون پس از ۸۰ سال به وسیله نیکلای نیویچ مارکف، مهندس روسی، بازسازی شد. دارالفنون به مدت ۱۲۶ سال خانه دانش، صنعت، هنر، اندیشه، سیاست و آگاهی بود.
پس از انقلاب به مرکز تربیت معلم تبدیل شد، مدتی هم مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان وزارت آموزش و پرورش بود.
در تاریخ ۱۳۶۷/۴/۲۵ این بنای تاریخی به شماره ۱۷۴۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.در زمان وزارت حسین مظفر، بهره وری از دارالفنون با عنوان گنجینه و مرکز اسناد و مدارک وزارت آموزش و پرورش مطرح شد و به دنبال آن شورای معاونان وزارتخانه، مسئولیت پیگیری را به عهده پژوهشگاه آموزش و پرورش گذاشتند.
اکنون دارالفنون با عنوان: گنجینه و مرکز اسناد دارالفنون که زیرمجموعه پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش است در بستری دیگر در دو قسمت الف) فرهنگی، پژوهشی ب) بازسازی و مرمت فعالیت های فرهنگی خود را آغاز کرده است.
گنجینه و مرکز اسناد دارالفنون، موزه آموزش و پرورش را تشکیل می دهد و در آن تمامی اسناد و مدارک و کتب مختلف درسی جمع آوری شده مربوط به ۱۵۴ سال آموزش رسمی کشور نگهداری می شود تا علاقه مندان و محققانی که بخواهند تاریخ آموزش و پرورش رسمی ایران را مطالعه کنند در اختیارشان قرار گیرد. به منظور تحقق این اهداف فعالیت گسترده ای از قبیل جمع آوری مدارک و اسناد زندگی و اقدامات امیرکبیر، تهیه فهرست مقالات دارالفنون ، تالیف و چاپ کتاب آشنایی با دارالفنون ، تالیف کتاب مشاهیر دارالفنون و برگزاری همایش های متعدد مرتبط با دارالفنون آغاز شده است.طرح تحقیق سیر تاریخ آموزشگاه های دختران در ایران در یکصد سال اخیر از دیگر فعالیت هایی است که در این مرکز در حال انجام است . اگرچه فعالیت های فرهنگی و پژوهشی دارالفنون از اهداف اصلی مرکز گنجینه اسناد دارالفنون است، اما از آنجایی که بنای تاریخی و فرهنگی دارالفنون با عمری ۱۵۴ ساله باید به گونه ای مرمت و بازسازی شود که بتواند هم ما را با فرهنگ معماری و دانش و هنر این بنای بسیار ارجمند آشنا کند و هم به گونه ای مورد استفاده قرار گیرد که بتواند زبان گویای فرهنگ، هنر و اندیشه ایرانیان مسلمان و آگاه باشد، بنابراین در قسمت بازسازی و مرمت دقت لازم به عمل آمده است که فهرست وار به آن اشاره می شود.نتیجه کار کمیته مرمت و راه اندازی گنجینه دارالفنون را می توان در بازدید از بنای دارالفنون دید. بازسازی و مرمت شیروانی ها، آمفی تئاتر، تالار سخنرانی، سقف کلاس ها، نمای داخلی حیاط، بندکشی، تعویض سنگ های الحاقی، دیوارها ، کاشی های کتیبه ها وتعویض پنجره های آهنی و اقدام به ساخت و نصب پنجره های چوبی مطابق طرح اولیه ،آجرفرش کف حیاط مرکزی مدرسه و مرمت حوض دارالفنون از آن جمله است.

منبع : روزنامه ابتکار