کاترینا به کاخ سفید رسید

شهر سنت گابریل با ۵۵۰۰ نفر جمعیت در جنوب لوئیزیانا و در ۶۰ مایلی غرب شهر آب گرفته نیواورلئان واقع شده است. اكثر جمعیت این شهر از آمریكایی های سیاهپوست و فقیر هستند. اكنون این شهر به مرده خانه سواحل خلیج جنوبی آمریكا تبدیل شده است.كامیون های یخچال دار كنار جاده های این شهر صف كشیده اند و هر لحظه بر تعدادشان افزوده می شود. بار آنها چیست؟ مردگان نیواورلئان. بسیاری از این مردگان از محله های فقیر شرقی شهر هستند كه اجسادشان بعد از روزها شناور ماندن در آب های سمی ناشی از توفان تجزیه شده اند. بسیاری از این اجساد چنان فرو پاشیده اند كه حتی شناسایی رنگ پوستشان هم دشوار است. در این مرده خانه تجهیزات زیادی وجود دارد از دستگاههای تهویه تازه مستقر شده گرفته تا وسایل نمونه برداری و تشخیص هویت. نمونه برداران، متخصصان دندان و كارشناسان اثر انگشت كار دشواری پیش رو دارند و باید هویت این مردگان بی نام و نشان را معلوم كنند.مقامات آمریكایی تخمین زده اند كه شمار مردگان به هزاران نفر می رسد، اما با گذشت دو هفته از وقوع این فاجعه هنوز آمار دقیقی ارائه نشده است.مقامات مسئول در اداره مدیریت بحران ۲۵ هزار كیسه مخصوص مردگان به لوئیزیانا فرستاده اند. شهردار شهر سنت گابریل نگران آن است كه شاید تعداد مردگان از تعداد زندگان شهر بیشتر بشود.مردگان از نظرها دور نگه داشته می شوند و دولت آمریكا تصویربرداری از اجساد در این منطقه فاجعه زده را ممنوع كرده است. به جای آن توصیه می كند كه تصاویر تخلیه سیلاب از شهر و عملیات نجات و امداد و فعالیت امدادگران داوطلب برای آمریكایی ها و دیگر نقاط جهان به تصویر كشیده شود. هدف از این كار مقابله با فضای حزن و اندوهی است كه سراسر جنوب آمریكا را فرا گرفته است. جورج بوش ابراز امیدواری كرده است كه: «حتی در سیاه ترین تاریكی ها می توان نور امید را دید و ما خلیج را آسیب ناپذیر تر از همیشه می كنیم.»
كلمات او هر چقدر هم كه صمیمانه باشد، اما تصاویر این منطقه و تلاش برای كمك به نجات یافتگان كه با انتقادات بسیاری همراه بوده، این ماجرا را به مهماتی سیاسی برای نبرد تبدیل كرده است. در واشنگتن نزاع شدیدی در گرفته است كه محور آن این موضوع است كه آیا جمهوری خواهان می توانند به عنوان حاكمان بلامنازع كشور همچنان به حكومت ادامه دهند. دموكرات ها امیدوارند كه ضربه سیاسی ناشی از این توفان چنان كاری باشد كه به راحتی بازسازی مناطق مصیبت زده نیواورلئان مرمت پذیر نباشد.این دعای دموكرات ها گویی در حال نتیجه دادن است. ادعای بوش مبنی بر این كه یك چرچیل آمریكایی است كه به كشورش در بازیافتن روحیه آسیب دیده آن كمك كرده و هموطنان خود را برای جنگ ابدی با ترور مسلح و تجهیز كرده است، در سیلاب های توفان كاترینا محو شد.در جریان تبلیغات انتخاباتی سال ۲۰۰۴ بوش مرتباً به آمریكاییها اطمینان می داد كه جنگ در عراق و میلیاردها دلاری كه برای امنیت داخلی سرمایه گذاری شده كشور را امن تر كرده است. اكثر آمریكایی ها پیش از این فاجعه هم اعتقاد خود را به بخش اول این پیام از دست داده بودند. هضم نیمه دوم آن هم اكنون به دشواری صورت می گیرد.
جورج بوش فقط هشت ماه در قدرت بود كه حملات ۱۱ سپتامبر آمریكا را دچار بهت كرد و بوش كوچك را از یك رهبر آسان گیر به رئیس جمهور دوران جنگ تبدیل كرد. این حملات فرصت نامحدودی به او داد تا آمریكا را آن طور كه خودش مناسب می داند تغییر بدهد. چهار سال بعد كاترینا كه بوش آن را «توفانی با قدرت بی سابقه خواند» كشور را تكان داد و جذبه رهبری را از او سلب كرد. اكنون او در تقلای نجات خود و ریاست جمهوری اش است.پیامدهای توفان كاترینا آن قدر جدی هست كه برنامه بلندپروازانه بوش را برای سه سال باقی مانده قدرت نابود كند. به گفته روزنامه وال استریت كه از طرفداران بوش است، عواقب كاترینا برای سال های باقی مانده از دوره دوم مسئولیت رئیس جمهور تهدید آمیز است. همانطور كه ماجراجویی در عراق آزادی عمل آمریكا در سیاست خارجی را محدود كرده كاترینا هم می تواند برنامه های داخلی را تحت تأثیر خود قرار دهد. هفته گذشته كنگره ۸/۵۱ میلیارد دلار دیگر كمك به مناطق فاجعه زده را تصویب كرد، اما این مقدار پول فقط برای پنج هفته كفایت می كند. براساس جدیدترین آمار و تخمین ها بازسازی مناطق توفان زده برای دولت فدرال ۲۰۰ میلیارد دلار هزینه دیگر دارد.حضور نظامی آمریكا در عراق هم هر ماه۸/۵ میلیارد دلار هزینه دیگر دارد.بوش هفته گذشته اولین پیامدهای سیاسی كاترینا را به طور ملموسی احساس كرد. برنامه دولت او برای كاهش مالیات بر ارث برای ثروتمندان در واكنش به اعتراض هیلاری كلینتون سناتور نیویورك، به تعویق افتاد.همچنین تصویب قانون كاهش مزایای بیمه درمانی دولت هم به تعویق افتاده است. جان كری كاندیدای انتخابات اخیر ریاست جمهوری امضاهایی را در اعتراض به كاهش بیشتر مالیات جمع آوری كرده است. عنوان این اعتراض نامه این است: «چطور جرأت می كنی!»همچنین طرح بزرگ بوش برای خصوصی سازی تأمین اجتماعی نیز به نظر می رسد كه با این سیل از بین رفته باشد.اما اینها در مقابل تلاش بوش برای به دست آوردن نقش رهبری اش مسائل چندان مهمی نیستند. در اولین روزهای بعد از این فاجعه از ابزاری كه نماد قدرت آمریكا در تمام دوران ریاست جمهوری او به حساب می آید یعنی ارتش، هیچ كجا اثری دیده نمی شد. آمریكایی ها این روزها می پرسند، نیروهای نظامی كجا بودند؛ كاخ سفید مجبور شده به این اتهام پاسخ بگوید كه جنگ غیرضروری در عراق توان نیروهای نظامی این كشور را محدود كرده است. تصمیم پنتاگون برای عقب كشیدن بعضی از نیروهای گارد ملی قبل از پایان یافتن دوران مأموریتشان در عراق هم نوعی پذیرش این تقصیر است. با این اتفاق معلوم شد كه به نیرو های آمریكا در داخل كشور نیاز جدی وجود دارد.البته بوش به تنهایی مسئول این كوتاهی در عملیات نجات نیست. شهردار غرغرو شهر نیواورلئان و فرماندار گریان لوئیزیانا هم به اندازه رئیس جمهور مقصر هستند چون تهدید حقیقی توفان را در روزهای پیش از فاجعه دست كم گرفتند. فرمانداری شهر به جای تخلیه شهروندانی كه خودشان قادر به ترك شهر نبودند، ناوگان اتوبوسرانی شهر را رها كرد تا زیر آب غرق شود.
مدیریت بحران كاخ سفید چنان فاجعه بار بود كه حتی جمهوری خواهان هم با نادیده گرفتن خواسته بوش برای این كه صبر كنند و آن قدر زود سرزنش كردن را شروع نكنند، دولت را به كوتاهی متهم كردند. نخستین جلسه تحقیق درباره این فاجعه هفته گذشته پشت درهای بسته تشكیل شد. دشواری های بوش نمایندگان جمهوری خواه را هم هوشیار كرد. انتخابات دوباره ای برای تعیین رئیس جمهور تشكیل نمی شود، اما انتخابات كنگره سال آینده در راه است و جمهوری خواهان قصد دارند اكثریت خود را در مجلس نمایندگان و سنا حفظ كنند.میزان محبوبیت او پیش از این نیز به پایین تر حد رسیده بود.بوش ۱۶ سپتامبر را روز عزای عمومی اعلام كرد و از هموطنان خود خواست برای قربانیان كاترینا دعا كنند. اما شدید ترین تلاش ها برای دلجویی از خانواده های قربانیان مانع از آن نمی شود كه ناكارآمدی بوش در این بحران ملی از یاد آمریكایی ها برود.حتی دشمنان آمریكا هم تصور نمی كردند این ابرقدرت تا این اندازه منفعل باشد. این ناكامی حقایقی را به آمریكایی ها نشان داد كه بسیاری از آن آگاه بودند اما مدتها آن را نادیده می گرفتند.این حقیقت، نابرابری حیرت آور میان دارا و ندارها و شكاف عمیق میان سیاه ها و سفید ها است. روشن شد كه آمریكا نیازمندان را به حال خود رها كرد تا خودشان از پس این مشكل برآیند و معلوم شد كه بسیاری از این نیازمندان با توسل به خشونت انتقام خود را گرفتند. جان لوویس از اعضای كنگره و از فعالان سابق حقوق مدنی در این باره گفته است: «این یك بی آبرویی ملی بود.»
بوش چهار روز بعد از شروع بحران از مناطق بحران زده دیدار كرد. در این بازدید او می خندید و درباره چیزهایی جوك می گفت كه اصلاً خنده دار نبود. او به بعضی از آوارگان پیشنهاد كرد كه برای اسكان به محل «ارتش نجات» بروند. اما یكی از اطرافیان به او گفت كه كاترینا ساختمان این مركز را هم ویران كرده است.پرچم آمریكا بر فراز كاخ سفید تا چند روز بعد از توفان نیمه افراشته نشد و وقتی به این حالت درآمد كه ویلیام رنكوئیست قاضی دیوان عالی درگذشت.
حتی ویلیام كریستول از نویسندگان مطبوعاتی محافظه كار آمریكا كه معمولاً از حامیان وفادار بوش است هم اعتراف كرد كه «دولت كلینتون كارش را بهتر انجام می داد.»البته حالا معلوم شده است كه بوش نسبت به دیگر اعضای دولتش از تواناترین ها بوده است. دیك چنی معاون بوش كه به عنوان رئیس عملیات امداد و نجات منصوب شد، مدتی بعد از بازگشت بوش از بازدید مناطق بحران زده به كاخ سفید، تازه وارد عملیات شد. كاندولیزا رایس وزیر خارجه هم بعد از انتقادات شدید، از خرید سالانه در نیویورك برای هماهنگ كردن كمك های خارجی به واشنگتن بازگشت. او برای جبران این كوتاهی چندین عكس از خودش هنگام ارائه كمك منتشر كرد. وقتی كمك های خارجی برای مردم مناطق بحران زده از طریق هواپیما پرتاب می شد، مردم این ثروتمندترین كشور دنیا با حیرت نظاره می كردند. گرهارد شرودر صدراعظم آلمان كه درگیر تبلیغات انتخاباتی است به همراه این كمك پیامی فرستاد با این مضمون كه: «آنها كه به كمك نیاز دارند باید یك دولت قوی را شاهد باشند.»خبرنگاران حاضر در محل بارها برای تسریع در كار امداد رسانی مسئولان را مورد عتاب قرار می دادند. رسانه های محلی كه بعد از زیر آب رفتن تأسیسات و ساختمان هایشان از طریق اینترنت به كار خود ادامه می دادند خواستار بركناری مسئولان می شدند. اما این برای بسیاری از نجات یافتگان و خانواده های قربانیان فاجعه كافی نبود و آنها خواستار اعدام مسئولین بودند.
بوش كار تحقیق درباره مسئولان بی كفایت را شروع كرده و اولین قربانی هم مایكل براون رئیس اداره بحران آمریكا بود. او در سخنرانی گفت: «باید اطمینان حاصل كنیم كه می توانیم در شرایط بحرانی دیگر مثل وقوع حملات با سلاح كشتار جمعی یا توفان شدید دیگر، به خوبی واكنش نشان دهیم.»گرهارد شرودر صدراعظم آلمان كه درگیر تبلیغات انتخاباتی است به همراه كمك ارسالی آلمان به توفان زدگان پیامی فرستاد با این مضمون كه: «آنها كه به كمك نیاز دارند باید یك دولت قوی را شاهد باشند.»این شیوه انتقاد از خود در واقع تلاشی است برای اجتناب از مشكلات بزرگتر. هیلاری كلینتون كه كاندیدای بالقوه دموكرات ها در انتخابات بعدی است خواستار تشكیل یك كمیته تحقیق مستقل مانند آنچه برای ۱۱ سپتامبر انجام شد، شده است. گزارش نهایی كمیته تحقیق ۱۱ سپتامبر تا مدت ها در فهرست پرفروش ترین اسناد در آمریكا بود. گزارش مشابهی با موضوع كاترینا هم می تواند همین اندازه فروش داشته باشد.شرایط برای مایكل چرتوف رئیس سازمان امنیت داخلی آمریكا هم به همین اندازه شرم آور است. وقتی او به این سمت منصوب شد همه مانند كلانتر جدید شهر از او استقبال كردند و او وعده داد هرج و مرج و آشوب كنونی را سر و سامان دهد. مبارزه با تروریسم اولویت اول او و ۱۸۰ هزار كارمند سازمانش بود، اما حفاظت از ملت در برابر بلایای طبیعی در رده دوم قرار داشت.
چهار سال از حملات به نیویورك و واشنگتن می گذرد و چون جنگ با تروریسم اولویت اول همه واشنگتنی ها بوده، حتی مقامات محلی هم از بودجه ساخت و ساز داخلی كاسته و به سیاست های حفاظتی در برابر حملات اتمی، بیولوژیك و شیمیایی روی آورده اند.همین سه هفته پیش هیأتی از كارشناسان امنیت داخلی به چرتوف درباره پیامدهای تمركز بیش از اندازه بر تروریسم هشدار دادند.اما حتی فاجعه نیواورلئان هم این تمركز بیش از حد بر تروریسم را از بین نبرده است. هفته گذشته در فرودگاه لوویس آرمسترانگ در نیواورلئان مسئولان اداره امنیت داخلی از تخلیه یكی از هواپیماها خودداری كردند چون حس گرهای مخصوص شناسایی فلزات كار نمی كرد تا بار را بازرسی كند و محافظان هوایی برای همراهی هواپیما حاضر نبودند. اكنون دموكرات ها تا ماهها حرف برای گفتن دارند. گزارش های اولیه ای كه از مشاهدات كارشناسان تهیه شده و در كنگره دست به دست گشته است شامل حرف های اعضایی از ارتش است كه به صراحت این فاجعه را به جنگ عراق ربط داده اند. مثلاً از سخنگوی گارد ملی لوئیزیانا نقل شده كه ماهها پیش به نیروهایش هشدار داده است، تجهیزات مستقر در عراق در صورت وقوع یك فاجعه طبیعی در داخل كشور مورد نیاز خواهد بود. همچنین از فرماندهان گروهان چهارم بخش دهم كوهستان مستقر در لوئیزیانا نقل شده است كه آنها از ارائه كمك های فوری بعد از توفان منع شده اند چون واحد آنها برای مستقر شدن در افغانستان آماده می شد.نزدیك به ۲۰۰ هزار تن از آوارگان مناطق خلیج جنوبی اكنون به مكان های اسكان موقت در سراسر كشور منتقل شده اند. این مقدار آواره در طول تاریخ آمریكا كم سابقه بوده است. كارشناسان بین المللی برای تخلیه آب های سمی نیواورلئان به آمریكا رفته اند.۱۴۰ تا ۱۶۰ هزار خانه در این شهر غیرقابل تعمیر شناخته شده است. خانه های قابل تعمیر هم تا مدت ها سكنه ای به خود نخواهد دید.
اشپیگل ‎/ ترجمه: اردلان متین

منبع : روزنامه همشهری