در مسابقه با خودت برنده باش

برخی دیگر با ناراحتی یا از سر بی تفاوتی آنها را قبول می کنند و گروهی دیگر از یادگیری هر چیزی که به آنها پیشنهاد کنید، خودداری می کنند. بله ، دانش آموزانی هستند که حتی اگر از آنها بخواهید شماره های تلفن دفترچه تلفن را از ابتدا تا انتها بخوانند و حفظ کنند، چنین خواهند کرد. چون می خواهند رضایت شما را جلب کنند و در پی آن هستند که در هر درسی ، از ورزش گرفته تا شیمی ، از همه برتر باشند. گروهی هم هستند که سعی می کنند با استفاده از روشهای نادرست در امتحانات خود را از دست آن خلاص کنند. فقط می خواهند قبول شوند.
نه بیشتر و نه کمتر... بی میلی و نداشتن انگیزه یکی از مهمترین دلایلی است که کودکان و نوجوانان مطلبی را به خوبی یاد نمی گیرند. وقتی انگیزه برای یادگرفتن وجود داشته باشد، فرد در راه انجام آن کوشش می کند. انگیزش عبارت از آن چیزی است که ما را از ملالت به سوی علاقه حرکت می دهد، همان چیزی که به ما انرژی می دهد و فعالیت های ما را هدایت می کند. اما گاه این انرژی رو به تحلیل می رود ، انگیزه ها کمرنگ می شود ، بی میلی و کسالت بر شور و هیجان غلبه می کند و دیگر علاقه ای برای یادگیری در فرد دیده نمی شود. در اینجاست که باید شرایطی فراهم کرد که دانش آموز نقش فعال و سازنده در جریان یادگیری داشته باشد. فرض کنید می خواهید دانش آموز در زمینه خاصیت آهن ربایی مطالبی را یاد بگیرد. بهتر است موقعیتی را فراهم کنید تا تجربیاتی عملی با آهن ربا کسب نماید. به این صورت که آهن ربا را در دست بگیرد و با آن قطعات آهن را جذب کند. خاصیت دفع دو قطب همنام (دو قطب مثبت یا دو قطب منفی) و جذب ۲ قطب غیرهمنام (منفی و مثبت) را تجربه کند. گاهی می توانید موقعیتی را فراهم کنید تا دانش آموز آنچه را آموخته به دیگران ، اغلب به همسالان و یا حتی به کوچک ترها بیاموزد.
بی میلی و نداشتن انگیزه یکی ازمهمترین دلایلی است که کودکان ونوجوانان مطلبی رابه خوبی یاد نمی گیرند
این کار علاوه بر این که علاقه و انگیزه برای یادگیری ایجاد می کند، باعث مرور مطالب می شود و تکرار مطالب خود در یادگیری مفید و موثر است. تعلیم به دیگران نیز باعث می شود که دانش آموز همکاری و رهبری را هم تجربه کند. از جمله راههای دیگر مفید و موثر در ایجاد انگیزش ، می توان به تشویق دانش آموز به اجرای نقش و نمایش در برخی دروس چون تاریخ و ادبیات و دینی و... اشاره کرد. همچنین طرح پرسشهای جالب در مورد موضوع قدری هم می تواند انگیزه دانش آموز را برای یادگیری افزایش دهد. اما گاه با وجود این تدابیر، انگیزه ایجاد شده ، پایدار نیست. بعد از مدتی کمرنگ می شود و یا حتی به کلی از بین می رود. توجه به این نکته بسیار مهم است که بدانیم علایق کودکان با هم متفاوت است. فرض کنیم دانش آموزی به خواندن کتاب علاقه نشان نمی دهد. اما به قطار، اتومبیل ، گلها و سنگها، ورزش و کامپیوتر و... علاقه مند است.
در این صورت معلم می تواند کتابی در مورد یکی از موضوعات مورد علاقه دانش آموز، در اختیارش قرار دهد تا به این ترتیب او در ابتدا به علت علاقه به چیزی غیر از خواندن مطالب کتاب درسی ، به مطالعه وادارد تا تدریجا به عمل خواندن نیز علاقه پیدا کند. پیشنهاد می کنم در چنین موقعیت هایی که احساس می کنید دانش آموز علاقه و انگیزه کمتری از خود نشان می دهد ، او را از پیشرفت کارش مطلع کنید. اگر او بلافاصله بعد از انجام هر مرحله از کار و فعالیت ، از نتیجه آن اطلاع پیدا کند و بداند که عمل درست یا نادرست انجام داده ، انگیزه هایش قوی تر می شود و یادگیری بهتر و سریع تر رخ خواهد داد.
تلاش کنید تا به دانش آموز کاری بدهید تا از طریق انجام آن توانایی و مهارت خود را نشان دهد. در عین حال همواره توجه داشته باشید که کاری که برای او انتخاب می کنید ، باید از نظر سهولت و دشواری ، بااستعداد و توانایی و امکانات اجرایی او تناسب داشته باشد. اگر کار خیلی ساده باشد، دانش آموز بر اجرای آن برانگیخته نمی شود و اگر کار بسیار مشکل باشد به طوری که دانش آموز آن را از توان و امکانات اجرایی خود بیرون ببیند ، ممکن است به انجام آن اقدام نکند و در نهایت یکی دیگر از راههای مفید برانگیختن علاقه و انگیزه و حفظ آن این است که دانش آموز را تشویق کنید تا هر بار کار خود را بهتر از دفعه قبل انجام دهد و به این طریق در بهبود و تکامل تدریجی خود تلاش کند. این عمل در واقع «مسابقه با خود» می باشد که به مراتب بیش از مسابقه با دیگران اثرات سازنده دارد. زیرا از معایب مسابقه با دیگران و شکست در اثر مساوی نبودن استعدادها، توانایی ها و تجربیات نیز برکنار است.