یوگا و سردرد

یکی از شایع‌ترین ناراحتی‌های جامعه امروزی سردرد است. بررسی‌های پزشکی نشان می‌دهد که اکثریت بیماران مبتلا به سردرد بانوان هستند و دو سوم بیماران میگرنی را زنان تشکیل می‌دهند. در این مورد که سردرد مستقیماً مربوط به تغییرات تعادل شیمیائی بدن است تردید وجود دارد، البته به نظر می‌رسد که تغییرات هورمونی در زنان آنها را نسبت به استرس فیزیکی و عاطفی حساس می‌کند. هم‌چنین مشخص شده است که مشکلات روحی مهم‌ترین عامل برانگیزاننده انوع سردردهاست.
● سردردهای تنشی: استرس و یا تنش، عامل اصلی این سردرد است. گذشته از عوامل فیزیکی که باعث سردرد می‌شود ناراحتی‌های روانی و احساسی نیز منشأ اغلب سردردها می‌باشد. فشارهای مزمن و انباشته شده و ناخشنودی‌ها یکی از مهم‌ترین علل سردردهای تنشی است. این گروه از افراد نیازمند منبع جدیدی برای به وجود آمدن خشنودی در زندگی خود هستند که یوگا می‌تواند در این خصوص به آنان کمک نماید.
● سردردهای میگرنی: میگرن یکی از شدیدترین انواع سردرد است که به علت کشش و پهن شدن عروق در سر ایجاد می‌گردد. این واکنش توسط سیستم عصبی خودکار کنترل می‌شود. نوسانات ایجاد شده در عروق خونی به خاطر سعی و کوشش سیستم عصبی برای جبران تنش‌های عاطفی و احساسی است. سردردهای میگرنی معمولاً در یک طرف سر و اغلب با تهوع و استفراغ همراه است و بعد از چند روز قطع می‌شود. تمرین‌های تعادلی، سلام بر خورشید، کبری، کمان، ایستادن روی سر در حالت نشسته و ایستادن روی شانه برای این افراد توصیه می‌گردد.
● سردردهای سینوسی: زمانی‌که مجاری بینی بسته شود و یا آبریزش بینی آغاز می‌گردد، معمولاً سنگینی خاصی در سر احساس می‌شود، علت این احساس التهاب مجاری سینوسی است که سرفه، عطسه و حرکت خم شدن به جلو درد را تشدید می‌کند.
مهم‌ترین درمان در این مواقع شست‌وشوی بینی با محلول آب نمک می‌باشد. شست‌وشوی بینی باید همراه با وضعیت‌های یوگا و حرکات تنفسی طی یک برنامه منظم و مناسب انجام شود. چند دور تمرین سلام بر خورشید در باز کردن سوراخ‌های بینی مؤثر است. در این مواقع باید از انجام وضعیت معکوس خودداری کرد.
● سردردهای ناشی از دستگاه گوارش: سردردهائی که حدود یک ساعت بعد از صرف غذا ایجاد می‌شود، با دستگاه گوارش در ارتباط می‌باشد، معمولاً این سردردها با احساس ناراحتی و سنگینی شکم، تورم صورت و زیر پلک و یبوست همراه است. برای این اشخاص از شست‌وشوی معده و روده استفاده می‌شود که یک روز در میان به مدت دو هفته انجام می‌شود. در خلال این مدت از تمرینات یوگا که بر روی دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارند استفاده می‌شود.
● فشار چشم: اگر در ناحیه چشم و یا در سر احساس درد کردید به چشم پزشک مراجعه کنید، علاوه بر آن به‌طور مرتب شست‌وشوی بینی و تمرین‌های چشم را همراه با تنفس خورشیدی انجام دهید. تمرین تراتاکا Trataka به خاطر تمرکز روی یک نقطه یا شمع موجب آرامش و تقویت چشم می‌گردد.
● عوامل هیجانی: گزارش‌های دیگر حاکی است که بعضی افراد رویکردشان به زندگی تا حدی وسواسی بوده، سخت‌گیر هستند و تحمل چیزی را نداشته، به‌طور مرتب دچار ترس و نگرانی شده یا احساس سستی می‌کنند، این افراد می‌توانند از آرامشی که در تمرین یوگانیدرا حاصل می‌گردد استفاده نمایند، تمرین یوگانیدرا تنش‌ها را قبل از آن‌که منجر به سردرد شود، از بین می‌برد.
● رژیم غذائی: بعضی از افراد به‌طور ذاتی به پاره‌ای از غذاها و داروها حساسیت دارند که ممکن است این حساسیت‌ها منجر به نوعی سردرد حساسیتی شود. پرهیز از غذاهائی که تولید حساسیت می‌کنند برای این افراد ضروری است.
غذاهای حساسیت‌زا عبارتند از: شکلات، کاکائو، تخم‌مرغ، الکل، بعضی از غذاهای سرخ کرده و ...
در یوگا برای این افراد رژیم غذائی ساده که ترکیبی از مواد گیاهی، میوه، حبوبات و سبزیجات است توصیه می‌شود.

گردآوری و تألیف: اشرف جلالی
منبع: کتاب توان روحی زن/ ”سوامی سایتاناندا ساراسواتی“/ ترجمه: جلال موسوی‌نسب

منبع : مجله دانش یوگا