چرا جنین سقط می‌شود؟

بیان این نکته که زنان زیادی سقط خود‌به‌خودی را تجربه می‌کنند، دلیل بر ساده ‌انگاشتن این اتفاق تلخ نیست. وقتی بارداری بدون تولد نوزاد خاتمه یابد، ا‌نگار کوه آرزوهایت فرو ریخته و‌دنیا بر سرت خراب می‌شود. پاسخ به این سوال که: <چرا این اتفاق رخ داد؟> نمی‌تواند از درد آن بکاهد اما می‌تواند کمک کند تا درک کنی چرا پزشکت اصرار می‌کند مراقبت‌های خاصی را انجام دهی تا قدمی هر چند کوچک در مسیر آرزوهایت برداری.
● وقتی بچه می افتد
سقط یعنی قطع بارداری پیش از هفته بیستم حاملگی و اصطلاح سقط خودبه‌خودی را پزشکان در مورد حاملگی‌هایی بکار می‌برند که به علل طبیعی پایان می‌یابند. حدود ۰۱ تا ۰۲ درصد حاملگی‌ها به سقط خودبه‌خودی می‌انجامد. علایم سقط عبارتند از:
▪ لکه‌بینی یا خونریزی از مهبل
▪ درد یا انقباضات دردناک شکمی و یا کمری
▪ خروج بافت یا مایع از مهبل
البته تا ۰۴ درصد زنان حامله در زمانی از حاملگی خونریزی را تجربه می‌کنند، اما تنها نصف این موارد به سقط می‌انجامد.
● چرا و به چه علت؟
ورزش سبک، مقاربت جنسی، کار کردن یا حمل وسایل سنگین موجب سقط نمی‌شود. تهوع و استفراغ اوایل بارداری حتی اگر بسیار شدید باشد، موجب سقط نمی‌شود و هیچ شواهدی موجود نیست که افتادن یا ضربه یا یک هراس ناگهانی بتواند موجب سقط شود.
اما در اغلب موارد سقط، می‌توان ردپای نقایص ژنتیکی را یافت. خیلی به ندرت ممکن است نقصی در سلامت مادر به عنوان علت زمینه‌ای وجود داشته باشد.
▪ علل ژنتیکی:
تقریبا نیمی از سقط‌های اولیه به‌دلیل مشکلات ژنتیکی و کروموزومی جنین اتفاق می‌افتد. به‌طور مشخص، این مشکلات از والدین به بچه‌ ارث نرسیده، بلکه در نتیجه خطایی بوده که به‌طور شانسی در زمان تقسیم‌ سلولی و نمو جنین رخ داده است.
▪ علل محیطی:
در این حالت سقط خودبه‌خود دیرتر به‌وقوع می‌پیوندد، مثلا حتی در سه ماهه دوم بارداری. این علل عبارتند از:
۱) افزایش شدید فشار خون مادر
۲) مرض قند‌کنترل نشده مادر و سایر اختلالات‌ هورمونی (هیپوتیروئید)
۳) مشکلات سیستم ایمنی و بیماری‌های خود ایمنی
۴) وجود استعداد لخته شدن خون
۵) مشکلات رحمی یا گردن رحم
۶) عفونت‌ها مانند هرپس دستگاه تناسلی مادر.
● سقط در نگاه پزشک
اگر شما به‌دلیل خونریزی از مهبل به پزشکتان مراجعه کنید، او ابتدا یک معاینه لگنی انجام می‌دهد که ببیند آیا دهانه رحم باز شده است یا نه. احتمالا یک سونوگرافی جهت بررسی وضعیت حاملگی شما انجام خواهد داد. بدین ترتیب او می‌تواند از وجود جنین و ضربان قلب او مطمئن شود و اینکه آیا جنین طبق جدول رشد کافی داشته و اندازه او نسبت به کیسه زرده و کیسه آمنیون (که دور جنین را گرفته) تناسب کافی دارد یا نه؟
● انواع سقط
یک تقسیم بندی قدیمی می‌گوید سقط ۵ نوع است:
۱) تهدید به سقط:
زمانی که شما خونریزی دارید اما دهانه رحمتان هنوز باز نشده است، شما تهدید به سقط شده‌اید. این بدین معنی نیست که حتما شما جنین را سقط خواهید کرد. اغلب این نوع حاملگی‌ها بدون مشکلات بیشتری ادامه می‌یابد.
۲) سقط اجتناب‌ناپذیر:
وقتی شما خونریزی دارید و رحمتان منقبض شده و دهانه‌اش باز شده است، یک سقط اجتناب‌ناپذیر در حال روی دادن است. در این حالت نمی‌توان جلوی سقط را گرفت.
۳) سقط کامل:
اگر شما سقط جنین کردید و هیچ چیزی از بافت حاملگی در رحم شما باقی نمانده در این حالت سقط کامل بوده است که معمولا سقط‌های قبل از هفته دوازدهم، کامل هستند.
۴) سقط ناقص:
اگر شما اغلب بافت حاملگی را دفع کرده‌اید اما کمی از آن هنوز در رحم باقی مانده است، شما یک سقط ناقص داشته‌اید.
۵) سقط فراموش شده:
پزشکان به حالتی این اصطلاح را اطلاق می‌کنند که سونوگرافی جنین را مرده نشان دهد یا جنین اصلا تشکیل نشده باشد، اما مادر هیچگونه علایم سقط نداشته باشد. معمولا در این موارد هیچگونه اقدام درمانی به جز حمایت‌های روحی لازم نیست. البته اگر شما خونریزی شدید، انقباضات شدید دردناک یا خطر عفونت داشته باشید، حتما اقدام درمانی توصیه می‌شود.
● چه باید کرد؟
اگر شما با تهدید به سقط روبرو شوید، پزشک به شما خواهد گفت که باید استراحت کنید تا خونریزی یا درد شما فروکش کند. اگر چه نامعقول نیست اما هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر اینکه استراحت بتواند تغییری در پیامد حاملگی ایجاد کند، موجود نیست. مهم‌ترین اثر آن این است که به شما اطمینان می‌دهد که در صورت تهدید به سقط، دسترسی به مراقبت‌های پزشکی دارید.
درصورت سقط ناکامل یا اجتناب‌ناپذیر، درمان جراحی در زمانی که دهانه رحم باز شده و شما خونریزی و درد دارید بهترین درمان است. به‌دلیل استفاده از سونوگرافی، اغلب زنان بسیار پیش از اینکه علایم سقط شروع شود، متوجه آن می‌شوند. در این صورت شما چند گزینه انتخابی خواهید داشت. اول اینکه می‌توانید هیچ اقدامی صورت ندهید تا روند سقط به طور طبیعی پیش برود، دوم اینکه می‌توانید با دارو این روند را تسریع کنید.
▪ مدیریت بارداری:
این روش به شما اجازه می‌دهد منتظر بمانید تا بدن بافت حاملگی را به‌طور طبیعی به بیرون براند. معمولا این اتفاق در طی ۱ تا ۳ هفته بعد از مرگ جنین رخ می‌دهد. اگر وضع شما پایدار است، علایم عفونت ندارید و نمی‌خواهید هیچ مداخله پزشکی صورت بگیرد، این گزینه بهترین است. با این وجود از نظر روانی خیلی سخت است که صبر کنی، وقتی می‌دانی که بارداری پیشرفت نمی‌کند!
▪ درمان دارویی:
داروهای مشخصی می‌توانند موجب شوند که بدن شما بافت‌ حاملگی را به بیرون براند. شما می‌توانید از داروهای خوراکی یا آنهایی که از طریق مهبل تجویز می‌شوند، استفاده کنید.
▪ درمان جراحی:
در یک عمل کوچک جراحی که به آن دی- اند- سی یا کورتاژ می‌گویند، گردن رحم باز شده و محتویات (ساک‌حاملگی) به آرامی به خارج رحم مکیده می‌شود. گاهی این وسیله بلند با یک حلقه در سر آن (کورت) بعد از مکش مورد استفاده قرار می‌گیرد تا دیواره‌های رحم تراشیده شود و بدین وسیله از تخلیه آن اطمینان خاطر پیدا شود.
● خانم‌ها مواظب باشید!
۱) هر چه سن شما بیشتر باشد به‌خصوص اگر بالای ۵۳ سال داشته باشید، بیشتر مستعد سقط هستید.
۲) زنانی که دو بار یا بیشتر حامله شده‌اند بیشتر در معرض خطرند.
۳) اگر قبلا سه بار یا بیشتر سقط جنین داشته‌اید، احتمال سقط در شما بیشتر است.
۴) زنان سیگاری در معرض بروز سقط بیشتری هستند.
۵) آنهایی که در بارداری الکل مصرف می‌کنند دو برابر زنانی که مصرف نمی‌کنند، دچار سقط می‌شوند.
۶) طبق شواهد مصرف روزانه کافئین موجب سقط می‌شود. (طبق بعضی مطالعات مصرف ۴ تا ۵ فنجان قهوه با افزایش خطر سقط همراه است.)
۷) زنانی که بیماری‌های جسمی مانند دیابت و مشکلات تیروئید و عفونت‌های لگنی و رحمی دارند بیشتر در معرض خطر هستند.
● ختم کلام
شما از نظر بدنی خیلی زود بعد از سقط به حالت طبیعی بازمی‌گردید. اما بهبودی روحی- روانی ممکن است بیشتر طول بکشد. ممکن است بلافاصله بعد از دوره ماهانه بعدی، حامله شوید، اما عاقلانه این است که چند دوره ماهانه صبر کنید تا هم از نظر بدنی و هم از نظر روحی برای یک بارداری جدید آماده شوید.
اگر یک بار سقط داشته‌اید، شانس موفقیت حاملگی‌ بعدی شما مانند کسی است که اصلا سقط نداشته است. اگر شما سه بار پی‌درپی دچار سقط خود به ‌خودی شده‌اید، برای بررسی علل قابل درمان آن به متخصص مراجعه کنید.

دکتر مهشید چایچی

منبع : تارنمای ایرانیان استرالیا