استانداردهای بسته‌بندی ایران

ویژگی‌های ظروف فلزی غیرقابل نفوذ برای نگهداری موادغذائی - مقررات عمومی (تجدیدنظر)
شماره استاندارد (۱۸۸۱)
۱. هدف
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌های ظروف فلزی غیرقابل نفوذ برای موادغذائی است که مناسب برای استریل کردن باشد.
۲. دامنه کاربرد
این استاندارد شامل انواع ظروف فلزی است که جهت بسته‌بندی موادغذائی پاستوریزه یا استریل نجاری شده به‌منظور مصرف داخلی و برای صدور به خارج از کشور از آن استفاده می‌شود.
۳. اصطلاحات و تعاریف
اصطلاحات و تعاریفی که در ساخت قوطی‌های فلزی به‌کار می‌روند به قرار زیر می‌باشد.
۱.۳. حلب ورق - فولاد نرم کم کربن که با قلع به یکی از روش‌های الکترولیز یا فرو بردن در قلع مذاب پوشانیده شده است. ضخامت این ورق‌ها کمتر از ۵% میلی‌متر می‌باشد.
۱.۱.۳. فرو بردن در قلع مذاب - قلع اندود کردن ورق فولاد به طریقه فرو بردن در قلع مذاب را گویند.
۲.۱.۳. قلع اندود کردن به روش الکترولیز - در این روش قلع به طریقه الکترولیز روی سطح ورق فولاد قرار می‌گیرد.
۲.۳. وق فولاد - (ورق آهن سیاه) فولاد نرم کم کربن که فاقد اندود فلع و یا اندود دیگری باشد.
۳.۳. ورق قلع اندود نشده - فولاد نرم کم کربن که با روش سرد نورد شده است.
امروزه در تهیه این نوع ورق از پوشش کرم و اکسیدهای آنکه به طریقه الکترولیز اندود شده است استفاده می‌شود.
۴.۳. ورق‌های فولاد سرد دوباره نورد شده - ورق‌های فولاد نرم‌کن کربن که دو بار نورد شده است.
۵.۳. تمپر - مجموعه‌ای از خواص مکانیکی مربوط به‌هم که هیچ آزمون مکانیکی به تنهائی نمی‌تواند کلیه عوامل گوناگونی را که منسوب به مشخصات ساخت جنس موردنظر باشد اندازه‌گیری کند. در هر صورت استفاده از روش آزمون راکول با درجه T٭۲ بهترین آزمونی است که در دسترس بوده و به‌عنوان راهنما جهت تعیین خواص مکانیکی ورق مورد استفاده قرار می‌گیرد و این آزمون پایه و اساس سیستم درجه‌بندی تمپر ورق می‌باشد.
۶.۳. راکول - روش آزمونی است به‌منظور تعیین خواص مکانیکی و سختی ورق
۷.۳. حلب ورق درجه یک - به ورق‌هائی اطلاق می‌شود که عاری از هرگونه نواقص قابل رؤیت با چشم غیرمسطح بوده و همه سطوح آن قابل استفاده باشد.
۸.۳. حلب ورق درجه دو - به ورق‌هائی اطلاق می‌شود که یک درجه پائین‌تر از ورق‌های درجه یک باشد. ممکن است مختصراً و یا قسمتی از آن قابل استفاده می‌باشد.
۹.۳. قوطی‌های سه‌تکه - به قوطی‌هائی اطلاق می‌شود که از سه جزء به‌هم متصل شده درب، کف و بدنه ساخته شده‌اند.
۱۰.۳. قوطی‌های دوتکه - به قوطی‌های اطلاق می‌شود که از دو جزء به‌هم متصل شده ساخته شده‌اند. در این قوطی‌ها کف و بدنه به طریقه کششی بوده و بدون اتصال می‌باشد. لذا این قوطی‌ها برخلاف قوطی‌های سه تکه فاقد درز بدنه می‌باشد.
۱۱.۳. درب‌های راحت بازشو - درب‌هائی هستند که به‌وسیله زائده‌ای که روی آن نصب شده است با دست به‌راحتی قابل باز شدن هستند و احتیاج به‌وسیله دیگری ندارد.
۱۲.۳. درب‌های کلیددار
به درب‌هائی اطلاق می‌شود که به‌وسیله کلید مخصوص قابل باز شدن می‌باشد.
۱۳.۳. درب‌های اهرمی - به درب‌هائی اطلاق می‌شود که قابل باز و بسته شدن مجدد بوده و برای باز کردن آن از وسیله‌ای با روش اهرمی استفاده می‌گردد.
۱۴.۳. دربندی: اتصال درب یا کف قوطی به بدنه را دربندی گویند.
۱۵.۳. ارتفاع دوخت - عبارت است از ارتفاع خارجی دوخت درب یا کف با بدنه قوطی
۱۶.۳. عمق دوخت - عبارت است از فاصله سطح فوقانی دوخت درب با کف با بدنه قوطی تا سطح درب یا کف یا ارتفاع داخلی دوخت.
۱۷.۳. ضخامت دوخت - عبارت است از مجموعه ضخامت دو لایه بدنه و سه لایه درب یا کف و حجم مایع لاستیک قرار گرفته بین لایه‌ها و نیز فضای آزاد بین لایه‌ها
۱۸.۳. قلاب درب یا کف - مقدار خم‌شده لبه درب یا کف قوطی که به‌صورت قلاب درآمده و با لبه خم‌شده بدنه قوطی درگیر می‌شود.
۱۹.۳. قلاب بدنه - مقدار خم‌شده لبه بدنه قوطی که به‌صورت قلاب درآمده و با لبه خم‌شده درب با کف قوطی درگیر می‌شود.
۲۰.۳. درگیر - میزان اتصال قلاب بدنه با قلاب درب یا کف را در یکدیگر درگیری نامند.
۲۱.۳. فضای آزاد بین لایه‌های دوخت. عبارت است از مقدار فضای موجود بین خم‌های جدار بدنه با درب یا کف قوطی که با یکدیگر درگیر شده و دربندی را به‌وجود می‌آورند.
۲۲.۳. درزبندی - محل به‌هم رسیدن دو سر ورق فلز بریده شده جهت ساخت بدنه قوطی‌های سه تکه در قوطی ساخته شده در جهت طولی و طی نمایان می‌‌باشد را درزبندی گویند که به طریق زیر انجام می‌گیرد.
۱.۲۲.۳. دوخت مضاعف - چنانچه دو لبه بدنه روی هم قرار گرفته و به‌وسیله لحیم یا جوش و یا چسب‌های مخصوص به‌هم متصل شوند دوخت روی هم را تشکیل می‌دهند.
۲.۲۲.۳. دوخت روی هم - چنانچه دو لبه بدنه به طریقه چفت و بست در یکدیگر درگیر شوند دوخت مضاعف را تشکیل می‌دهند.
۲۳.۳. قطر اسمی - فاصله داخلی دو نقطه مقابل یکدیگر دوخت درب یا کف قوطی می‌باشد که به نزدیکترین عدد صحیح رونده شده است. (قطر داخلی سر یا کف پس از دربندی)
۲۴.۳. مایع لاستیک - عبارت است از ترکیب خاص شیمیائی که برای عمل دربندی مناسب درب و کف قوطی به بدنه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۲۵.۳. لاک - پوششی از ترکیبات شیمیائی است که بر روی حلب ورق قرار می‌گیرد و منظور جلوگیری از فعل و انفعالات شیمیائی ناخواسته بین قوطی و غذا می‌باشد.
۴. ویژگی‌های حلب ورق برای ساخت قوطی
حلب ورق‌های مصرفی برای ساخت قوطی‌های موادغذائی و نوشابه‌ها دارای ضخامت کمتر از ۵۰% میلی‌متر می‌باشد.
۱.۴. ترکیبات شیمیائی ورق‌های فولادی
مقدار درصد فلزات موجود در فولادی که برای ساخت قوطی به‌کار می‌رود نباید از مقداری که در ذیل آمده تجاوز کند در صورتی‌که بین خریدار و تولیدکننده موافقت به‌عمل آید از مقادیر دیگری که در اینجا نیامده می‌توان استفاده نمود ولی خواص مکانیکی و کاربرد فلز نباید کاهش یابد.
ماده نوع L نوع MS نوع MR نوع ۶ـ۵ MC-T
منگنز ۶۰/۰ ۲۵۰۰۰/۰ ۶۰/۰ ۲۵۰۰۰/۰ ۶۰/۰ ۲۵۰۰۰/۰ ۶/۰ ـ ۲۵/۰
کربن حداکثر ۱۲/۰ حداکثر ۱۲/۰ حداکثر ۱۲/۰ حداکثر ۱۲/۰
فسفر حداکثر ۰۱۵/۰ حداکثر ۰۱۵/۰ حداکثر ۰۲/۰ ۱۱/۰ ـ ۰۷/۰
گوگرد حداکثر ۰۵/۰ حداکثر ۰۵/۰ حداکثر ۰۵/۰ حداکثر ۰۵/۰
سیلیکون حداکثر ۰۱/۰ حداکثر ۰۱/۰ حداکثر ۰۱/۰ حداکثر ۰۱/۰
مس حداکثر ۰۶/۰ ۲۰/۰ - ۱۰/۰ حداکثر ۲۰/۰ حداکثر ۲۰/۰
نیکل حداکثر ۰۴/۰ حداکثر ۰۴/۰ حدی مشخص نشده
کرم حداکثر ۰۶/۰ حداکثر ۰۶/۰ حدی مشخص نشده
مولییدن حداکثر ۰۵/۰ حداکثر ۰۵/۰ حدی مشخص نشده
ارسنیک حداکثر ۰۲/۰ حداکثر ۰۲/۰ حدی مشخص نشده
۱.۱.۴. حلب ورق نوع N: این نوع حلب ورق که به‌نام حلب ورق نیتروژنه شده نیز معروف است ترکیبات پایه شیمیائیآن مشابه نوع L یا MR مشروح در فوق می‌باشد لاکن این ورق‌ها همچنین شامل ۰۰۷/۰ تا ۰۲/۰ درصد ازت اضافه شده می‌باشد که به‌منظور افزایش استحکام فولاد بد آن افزوده شده است.
از این نوع حلب ورق برای محصولاتی که در بسته‌بندی آن استحکام و سختی زیاد موردنظر می‌باشد نظیر درب قوطی نوشابه‌های گازدار استفاده می‌شود.۲.۴. موارد استعمال حلب ورق‌های فوق براساس خاصیت خورندگی موادغذائی مختلف حلب ورق‌های مشروح به‌شرح زیر طبقه‌بندی می‌گردد.
۱.۲.۴. موادغذائی با خاصیت خورندگی شدید
موادغذائی که در این گروه طبقه‌بند یمی‌شوند دارای اسیدیته بالا یا متوسط می‌باشند از این جمله می‌توان محصولاتی از قبیل میوه‌جات رنگی و ترشی‌ها و شورها و نیز گریپ‌فروت با توجه به خورندگی زیاد آن را نام برد. برای بسته‌بندی این نوع محصولات ترجیحاً از حلب ورق‌های نوع L استفاده شود.
۲.۲.۴. موادغذائی با خاصیت خورندگی متوسط
موادغذائی که در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند دارای اسید متوسط می‌باشد. از این جمله می‌توان محصولاتی نظیر زردآلو، انجیر، و هلو را نام برد. برای بسته‌بندی این نوع محصولات ترجیحاً از حلب ورق‌های نوع MR استفاده می‌شود.
۳.۲.۴. موادغذائی با خاصیت خورندگی کم.
موادغذائی که در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند دارای اسیدیته کم می‌باشد. از این جمله می‌توان محصولاتی نظیر نخود سبز، لوبیا سبز، ذرت، گوشت ماهی را نام برد. برای بسته‌بندی این نوع محصولات معمولاً از حلب ورق‌های نوع MR یا MC می‌توان استفاده کرد.
۴.۲.۴. موادغذائی که دارای خاصیت خورندگی نیستند.
موادغذائی که در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند اغلب از موادغذائی خشک و موادغذائی به‌عمل نیامده می‌باشند. از این جمله می‌توان سوپ‌های خشک (پودر) موادغذائی یخ‌زده، روغن‌های نباتی و خشکبار را نام برد. برای بسته‌بندی این نوع محصولات معمولاً از نوع حلب ورق‌های MR یا MC می‌توان استفاده کرد.
۳.۴. خواص مکانیکی فلز
۱.۳.۴. سختی - سختی فولادهائی که برای تهیه ظروف به‌کار می‌رود در زیر آمده است:
علائم اختصاری سختی و مشخصات مربوط به آن که در آمریکا به‌کار برده می‌شود.
علائم اختصاری راکول مقاومت در برابر کشش ـ کیلوگرم بر میلی‌مترمربع
۱ ۵۲ـ۴۶ ۳۳
۲ ۵۶ـ۵۰ ۲/۳۵
۱/۲ ۲ ۵۸ـ۵۲ ۶/۵۳
۳ ۶۰ـ۵۴ ۶/۳۸
۴ ۶۴ـ۵۸ ۷/۴۱
۵ ۶۸ـ۶۲ ۴۵
۶ ۷۳ـ۶۷ ۷/۵۲
۸ ـ ۵۶
۹ ـ ۶۷
▪راکول: مقیاس اندازه‌گیری جهت تعیین میزان سختی فلز Rock well
علائم اختصاری سختی و مشخصات مربوط به آن که در اروپا به‌کار برده می‌شود.
حدود سختی راکول HR۳۰T علائم اختصاری
۵۶ـ۴۸ A
۶۱ـ۵۴ B
۶۵ـ۵۷ C
۷۳ـ۶۶ D
(با توجه به بند ۲.۵.۴. اعداد حد متوسط مقدار قلع دو برابر شده وزن پوشش واقعی می‌باشند.)
۴.۴. کاربرد حلب ورق
حلب ورق مورد استفاده در ساخت قوطی‌های موادغذائی باید به‌نحوی انتخاب شود که برای سوراخ کردن، کشیدن و خم کردن در درزبندی برای دوخت روی هم، دوخت مضاعف جوش دادن و لحیم‌کاری مناسب باشد.
۵.۴. پوشش قلع
سطح ورق‌های فولادی جهت ساخت قوطی فلزی برای نگهداری موادغذائی باید با پوششی از قلع پوشانیده شود. قلعی که برای اندود کردن ورق‌های فولادی در ظروف فلزی موادغذائی به‌کار می‌رود نباید بیش از ۵/۰ در هزار سرب و بیش از ۲/۰ در هزار آرسنیک داشته باشد برای اینکه فلز نسبت به خورندگی مقاومت زیادتری داشته باشد. باید مقدار گوگرد آن کم و حداکثر حدود ۰۵/۰ در هزار و مقدار مس آن دو برابر مقدار گوگرد باشد. عمل قلع اندود کردن به دو صورت زیر انجام‌پذیر است.
۱.۵.۴. فرو بردن ورق در قلع مذاب
برای اینکه سطوح ورق را با قلع بپوشاند این ورق‌ها را دوباره گرم کرده و در مسیر حرکت که دور محور خود می‌چرخند از حمام قلع مذاب عبور می‌دهند.
ضخامت قلع روی فلز بستگی به مقدار فشاری دارد که این استوانه‌ها روی فلز وارد می‌کنند. در این حالت سطح نازکی از آلیاژ آهن و قلع (FeSn۲) بین دو سطح ورق فولادی و قلع به‌وجود می‌آید که اهمیت بسیاری برای نگهداری قلع روی فلز، برای لحیم‌کاری و همچنین برای جلوگیری از خورندگی فلز دارد.
۲.۵.۴. قلع اندود کردن ورق فولاد با روش الکترولیز
در این حالت قلع اندود کردن ورق‌های فولادی به طریقه الکترولیز انجام می‌گردد.
در این روش می‌توان مقدار مشخص موردنظر را بر روی ورق‌های فولادی اندود کرد. از دیگر خواص این روش پوشاندن دو سطح فلز با دو اندود مختلف قلع می‌باشد. ذکر مقدار اندود قلع در کشورهای اروپائی با دو برابر کردن وزن اندود قلع به گرم در مترمربع هر سطح فلز و در کشورهای آمریکائی به (IB/bb)
pound per Basebox مطابق ذیل بیان می‌شود.
پوشش قلع به طریقه الکترولیز برای ورق‌های فولاد که دو سطح آن دارای پوشش قلعی مساوی می‌باشد به این شرح می‌باشد:
وزن پوشش قلع به گرم حد متوسط مقدار قلع حداقل مقدار قلع Ib/bb
به گرم در مترمربع به گرم در مترمربع
۲/۸/۲/۸ Electroliticـ ۶/۵ ۶/۴ ۲۵/۰
۵/۶/۵/۶ Electroliticـ ۲/۱۱ ۵/۱۰ ۵۰/۰
۸/۴/۸/۴ Electroliticـ ۸/۱۶ ۷/۱۵ ۷۵/۰
۱۱/۲/۱۱/۲ Electroliticـ ۴/۲۲ ۲/۲۰ ۰۰/۱
(با توجه به بند ۲.۵.۴. اعداد حد متوسط مقدار قلع دو برابر شده وزن پوشش واقعی می‌باشند.)پوشش قلع به طریقه الکترولیز برای ورق‌های فولادی که دو سطح آن دارای اندود قلع متفاوت می‌باشد به این شرح می‌باشد:
وزن پوشش قلع بر مترمربع حد متوسط مقدار قلع به گرم حداقل مقدار قلع Ib/bb
در مترمربع فلز برای هر سطح به گرم در مترمربع
۵/۶/۲/۸ Differential ـ ۶/۵ ـ ۲/۱۱ ۵/۴ ـ ۵/۹ ۲۵/۰ / ۵۰/۰
۸/۴/۲/۸ Differential ـ ۶/۵ ـ ۸/۱۶ ۵/۴ ـ ۷/۱۵ ۲۵/۰ / ۷۵/۰
۱۱/۲/۲/۸ Differential ـ ۶/۵ ـ ۴/۲۲ ۵/۴ ـ ۲/۲۰ ۲۵/۰ / ۰۰/۱
۸/۴/۵/۶ Differential ـ ۲/۱۱ ـ ۸/۱۶ ۵/۹ ـ ۷/۱۵ ۵۰/۰ / ۷۵/۰
۱۱/۲/۵/۶ Differential ـ ۲/۱۱ ـ ۴/۲۲ ۵/۹ ـ ۲/۲۰ ۵۰/۰ / ۰۰/۱
۱۵/۱/۵/۶ Differential ـ ۵/۹ ـ ۲۷ ــ
(با توجه به بند ۲.۵.۴. اعداد حد متوسط مقدار قلع دو برابر شده وزن پوشش واقعی می‌باشند.)
۵. ویژگی‌های قوطی فلزی
قوطی‌های فلزی غیرقابل نفوذ برای نگهداری موادغذائی معمولاً از ورق فولاد قلع ادود شده تهیه می‌گردد ولی اخیراً فلز آلومینیوم در ساخت قوی از رونق زیادی برخوردار است و این به علت سبک وزن بودن آنکه باعث صرفه‌جوئی در هزینه حمل‌ونقل می‌شود و همچنین دارای قابلیت دوباره‌سازی می‌باشد. دیگر اینکه احتیاج به اندودی نداشته فقط بالاک پوشانیده می‌شود و مقاوم به رنگ در برابر عوامل جوی می‌باشد این ظروف معمولاً دو تکه (کششی) ساخته می‌شوند. از دیگر ورق‌های فلزی که در ساخت قوطی مورد مصرف قرار می‌گیرد فولاد قلع اندود نشده می‌باشد. سطح این ورق‌ها به‌جای قلع از پوشش کرم و اکسید کرم پوشانیده شده‌اند.
در صورت استفاده از این ورق‌ها برای ساخت قوطی باید حتماً لاک‌دار باشند.
۱.۵. شکل ظاهری قوطی
در استاندارد ملی شماره ۲۲۳۴ ظروف فلزی غیرقابل نفوذ برای موادغذائی ویژگی‌ها اشکال مختلف قوطی به‌طور کامل شرح داده شده است.
۲.۵. دوخت دوز بدنه
دو سر بریده شده ورق جهت دوخت درز بدنه در قوطی‌های سه تکه می‌تواند به طریق زیر به‌هم متصل گردد.
۱.۲.۵. دوخت مضاعف
۲.۲.۵. به طریقه قرار گرفتن دو لبه روی یکدیگر
الف ـ اتصال به‌وسیله چسب‌های مخصوص
ب ـ اتصال به‌وسیله لحیم
پ ـ اتصال به‌وسیله جوش الکتریکی
۳.۵. دوخت سر و کف (دربندی)
اتصال سر و کف (دربندی)
اتصال درب یا کف قوطی را به بدنه دربندی می‌گویند. دوانتهاء قوطی باید به طریقه دربندی مضاعف به درب و کف متصل گردد فاکتورهای اصلی برای کنترل دربندی میزان درگیری دوخت و فضای آزاد بین لایه‌های دوخت می‌باشد که روش محاسبه آن در استاندارد ملی شماره ۲۳۲۷ روش آزمون قوطی‌های فلزی غیرقابل نفوذ برای موادغذائی و نوشابه‌ها آمده است.
۴.۵. لاک قوطی
برای بسته‌بندی بعضی از محصولات تنها پوشش قلعی حلب ورق برای جلوگیری از واکنش‌های بین محصول و قوطی کافی نیست و باید سطح داخلی قوطی با پوشش ثانوی دیگر پوشانیده شود برای این منظور از لاک با رزین‌های مختلف استفاده می‌گردد که بعد از پخته شدن مقاومت و چسبندگی کافی را به‌دست می‌آورند. باید توجه داشت که سطح لاک خورده قابل لحیم‌کاری نیست به این جهت سطوحی که لحیم‌کاری می‌شوند باید عاری از لاک باشد. لاک‌های مصرفی باید در مقابل حرارت تا ۱۳۰ درجه سانتی‌گراد در شرایط استریل کردن محصول ثابت بوده و هیچ‌گونه تغییرات فیزیکی و شیمیائی در آن رخ ندهد. به‌طور کلی لاک‌ها باید با توجه به نوع محصول موردنظر انتخاب گردند تا واکنش‌های شیمیائی و فیزیکی مؤثری بین محصول و لاک داشته باشد. لاک باید در موقع ساخت قوطی در مقابل عوامل و لاک داشته باشد. لاک باید در موقع ساخت قوطی در مقابل عوامل مکانیکی مقاوم بوده و هیچ‌گونه تأثیری از لحاظ بو، طعم، مزه و رنگ روی محصول نداشته باشد. به‌طور کلی لاک‌ها براساس رزین تشکیل‌دهنده آن به چهار گروه اصلی تقسیم می‌گردند:
۱.۴.۵. فتولیک‌ها
که بیشتر برای غذاهای دریائی و بعضی از غذاهای گوشتی استفاده می‌شود. غیرقابل نفوذتر از گروه دوم بودن و از نظر شیمیائی مقاوم‌تر می‌باشند.
لاک‌ها این گروه دارای قابلیت انعطاف کم بوده و به بعضی از غذاها طعم خارجی می‌دهند.
۲.۴.۵. اولئورزین‌ها
لاک‌های این گروه بیشتر از سایر گروه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و در حفاظت رنگ طبیعی میوه‌جات بسیار مؤثر می‌باشد.۳.۴.۵. اپوکسی‌ها
این نوع لاک‌ها دارای قابلیت انعطاف‌ بالا و مقاومت حرارتی زیادی می‌باشند، بعد از تغییراتی و با استفاده از رزین‌های فتولیک برای بعضی از میوه‌جات و غذاهای پرچربی قابل استفاده می‌باشند.
۴.۴.۵. وینیل‌ها
معمولاً برای غذاهائی با خورندگی زیاد و با استفاده از اولئورزین‌ها و یا لاک‌های فئولیک مورد استفاده قرار می‌گیرند (پوشش دوبل) کلاک‌های وینیل خیلی سخت بوده ولی در مقابل بخار زیاد چندان مقاوم نمی‌باشند و معمولاً برای محصولاتی که زیر ۹۴ درجه سانتی‌گراد فرآیند می‌شوند مناسب می‌باشد.
به‌طور کلی قوطی‌ها را از نظر لاک می‌توان به چهار گروه تقسیم کرد.
الف ـ قوطی‌هائی که تمامی آن بدون لاک می‌باشند.
ب ـ قوطی‌هائی که بدنه آنها بدون لاک و سر و کف لاک زده شده است.
پ ـ قوطی‌هائی که تمامی آن لاک زده شده است.
ت ـ قوطی‌هائی که بعد از ساخته شدن تمامی آن و یا فقط درز بدنه لاک زده می‌شود.
یادآوری - در مورد قوطی‌هائی که درزبندی آنها با جوش الکتریکی انجام گرفته است باید سطح داخلی درز بدنه پس از درزبندی لاک زده شود.
۶. معایب قوطی
در این بخش معایب قوطی‌ها به دو قسمت معایب درجه یک و درجه دو تقسیم شده است که عیوب در نظر گرفته شد به‌عنوان درجه یک مشخصه مردود بودن این قوطی‌ها از نظر مصرف می‌باشد. دسته‌ دوم که کم‌اهمیت‌تر تلقی می‌شود مبین قابل مصرف بودن قوطی‌ها براساس نکات مندرجه می‌باشد ولیکن به‌طور کلی این قوطی‌ها معیوب تلقی می‌شوند.
۱.۶. معایب درجه یک
وجود منفذ ترک، سایر عیوب مکانیکی حاصل از درزبندی و درزبندی قوطی که منجر به نشت کردن قوطی شود، زنگ‌زدگی، عدم یکنواختی لحیم‌کاری درز بدنه قوطی، نفوذ لحیم از جدار درز بدنه به داخل درب با لایه لاستیکی معیوب و سطح داخلی لاک‌نخورده قوطی با توجه به میزان حد گذشت آن برای قوطی‌های مختلف به‌شرح زیر:
برای قوطی‌های نمره ۵/۲ (۱۹٭۱۱۳) و کمتر سطح لاک‌ نخورده نباید در مجموع بیش از ۲۵ میلی‌متر مربع و برای قوطی‌های تا ۵ کیلوگرم (۲۴۴٭۱۵۷) این رقم نباید بیش از ۳۵ میلی‌متر مربع باشد. در یک سطح لاک نخورده این اندازه نباید از ۱۷ میلی‌متر مربع و برای قوطی‌های تا ۵ کیلوگرم (۲۴۴٭۱۵۷) این رقم نباید بیش از ۳۵ میلی‌متر مربع باشد. در یک سطح لاک‌نخورده این اندازه نباید از ۱۷ میلی‌متر مربع برای قوطی‌های تا نمره ۵/۲ و ۱۵ میلی‌متر مربع برای قوطی‌های نمره ۱ (۱۰۲٭۶۸) و ۱۰ میلی‌متر مربع برای قوطی‌های کوچک‌تر تجاوز نماید.
۲.۶. معایب درجه دو
خراش، سوراخ‌های ریز در پوشش قلع، دربندی فشرده، تغییر شکل قوطی به هر صورت، خراش در سطح داخل قوطی، حباب در سطح لاک که احتمال پاره شدن آن می‌رود، لاک سوخته‌شده در خط درز قوطی که به سادگی برداشته شود و ذرات لحیم پاشیده شده در سطح داخل قوطی که به سادگی با دست و بدون استفاده از هرگونه وسیله‌ای قابل برداشت باشد.
۷. نشانه‌گذاری
۱.۷. علائمی که باید از طرف کارخانه سازنده قوطی در نظر گرفته شود.
۱.۱.۷. علامت مشخص‌کننده کارخانه سازنده قوطی باید روی قوطی نمایان باشد.
۲.۱.۷. نوع لاک
۳.۱.۷. نوع پوشش لاک قوطی باید روی کارتن با هر واحد بسته‌بندی قوطی نمایان باشد.
۴.۱.۷. علامت مشخص‌کننده نوع فولاد به‌کار رفته قوطی باید بر روی هر واحد بسته‌بندی قوطی ذکر شود و فقط برای فولادهای نوع MR ذکر این علامت اجباری نیست.
۲.۷.
علامات زیر باید به‌صورت واضح و خوانا و به‌طور دائمی از طرف کارخانه پرکننده بر روی ظروف منعکس (چاپ، برچسب یا حک) شود.
۱.۲.۷. ساخت ایران
۲.۲.۷. نام کارخانه و نشان آن
۳.۲.۷. علامت محتوی داخل ظرف یا نام محتوی یا هر دو
۴.۲.۷. وزن خالص برحسب گرم
۵.۲.۷. وزن آبکش‌شده برای محصولاتی که از دو فاز تشکیل شده‌اند.
۶.۲.۷. تاریخ تولید (که روی قوطی باید مشخص‌کننده تاریخ تولید برای دستگاه‌های کنترل‌کننده باشد)
۷.۲.۷. اجزاء متشکله محتوی قوطی
۸.۲.۷. شماره سری هر نوبت تولید حداکثر روزانه باید مشخص گردد.
۹.۲.۷. شماره پروانه ساخت وزارت بهداری و شماره ثبت
یادآوری - حک علامات بر روی قوطی در صورتی‌که باعث زنگ‌زدگی در جدار داخلی و یا خارجی قوطی شود ممنوع باشد.
یادآوری - به‌طور کلی برای نشانه‌گذاری محصولات محتوی قوطی باید مشخصات داده شده در استاندارد ملی شماره ۲۱۳۵ ویژگی‌های عمومی برچسب بسته اولیه موادغذائی کاملاً رعایت گردد.

منبع : ماهنامه فناوری و توسعه صنعت بسته بندی