تصادف - CRASH

سال تولید : ۲۰۰۵
کشور تولیدکننده : آلمان و آمریکا
محصول : باب یاری، کتی شولمن، مارک ر. هریس، دَن چیدل و پل هیگیس
کارگردان : هیگیس
فیلمنامه‌نویس : رابرت مورسکو و هیگیس، برمبنای داستانی نوشتهٔ هیگیس
فیلمبردار : جیمز مارو
آهنگساز(موسیقی متن) : مارک ایشم
هنرپیشگان : چیدل، جنیفر اسپوزیتو، برندان فریزر، ساندرا بولاک، کریس بریجز، ترنس هوارد، تندی نیوتن، مت دیلن ،رایان فیلیپ، مایکل پنا، شون توب و ویلیام فیشتنر
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۵ دقیقه


̎گراهام̎ (چیدل)، کارآگاه پلیس، برادری بزهکار دارد و ناراحت است از این‌که مادرش بیش از او، به برادر بی‌عارش توجه دارد. هم‌کار ̎گراهام̎، ̎ریا̎ (اسپوزیتو) که ضمناً نامزدش هم هست، تازگی به خاطر بی‌توجهی‌های ̎گراهام̎ و اشاره‌هایش به این‌که خودش آفریقائی ـ آمریکائی است و او ریشهٔ آمریکای جنوبی دارد، با ̎گراهام̎ مشکل پیدا کرده است. ̎ریک̎ (فریزر) وکیلی لس‌آنجلسی است که همسرش، ̎جین̎ (بولاک)، خشم و بیزاری خود را از آدم‌هائی که شبیه او نیستند، علناً ابراز می‌دارد. ذهنیت غلطِ ̎جین̎ نسبت به آدم‌های تیره‌پوست وقتی تأیید می‌شود که اتوموبیل بزرگشان را دو جوان آفریقائی ـ آمریکائی می‌دزدند. ̎کامرون̎ (هوارد) تهیه‌کنندهٔ آفریقائی ـ آمریکائی مرفه برنامه‌های تلویزیونی، همسری به نام ̎کریستین̎ (نیوتن) دارد. اتوموبیلِ ̎کامرون̎ و ̎کریستین̎، شبی موقع بازگشت از یک مهمانی، توسط ̎رایان̎ (دیلن)، افسر پلیس، متوقف می‌شود. ̎رایان̎ رفتاری تحقیرآمیز با آن دو دارد و به طرز بی‌ادبانه‌ای ̎کریستین̎ را می‌گردد ـ و این همه در حالی است که هم‌کار جوان ̎رایان̎، ̎هنسن̎ (فیلیپ) که پلیسی تازه‌کار است، کناری می‌ایستد و فقط تماشا می‌کند. ̎دانیل̎ (پنا) قفل‌ساز سخت‌کوش و پدری فداکار، متوجه می‌شود که سر و شکل و رنگ پوستش، باعث می‌شود خیلی از مشتری‌هایش به او اعتماد نکنند. و ̎فرهاد̎ (توب) صاحب فروشگاهی ایرانی است که پس از حادثهٔ یازده سپتامبر چنان احساس خطر می‌کند که پی می‌برد حتماً برای دفاع از خود و خانواده‌اش به اسلحه نیاز دارد.
● این محصول مستقل شش میلیون دلاری با داستانی اخلاقی در باب رستگاری در کلان‌شهر پُرهیاهوی لس‌آنجلس می‌توانست به فهرست بلندبالای فیلم‌های مستقل دیده نشدهٔ این سال‌ها اضافه شود. اما داستان‌ها و شخصیت‌های پُرتعداد و شکل روایت نه‌چندان بدیعش به شکل عجیبی هم‌زمان به دل سینماروهای امروز و منتقدان و اعضاء آکادمی اسکار نشست. فیلم به جمع آثار صد میلیونی وارد شد، تحسین منتقدان سراسر دنیا را برانگیخت و یکی از رکوردداران نامزدی دریافت اسکار و برندهٔ اسکار بهترین فیلم سال شد. تصادف حکایت از برخوردهای آدم‌هائی با ملیت‌ها و نژادهای مختلف ـ طی دو روز زندگی عادی در لس‌آنجلس ـ است که آینده و تقدیر و مرگ و زندگی‌شان براثر عادی‌ترین حوادث روزمره به هم پیوند می‌خورد و هرکدام اسباب رستگاری یا گناهکاری دیگری می‌شوند. این طرح کوتاه در عین حال یکی از خطرناک‌ترین داستان‌ەای سینما هم هست که می‌تواند فیلم را در دام انسان‌گرائی و اخلاقیات کلیشه‌ای و غیرقابل باوری گرفتار کند. هیگیس ـ با سابقهٔ کارگردانی تلویزیون و کارنامهٔ فیلم‌نامه‌نویسی مفصل که معروف‌ترین‌شان دختر میلیون دلاری (کلینت ایست‌وود، ۲۰۰۴) است ـ با این داستان اخلاقی با مایه‌های پُررنگ تبعیض نژادی جوری برخورد می‌کند که هم تأثیر عاطفی و انسانی‌شان حفظ می‌شود و هم از ورطهٔ سطحی‌نگری به سلامت عبور می‌کند. کلید دنیای تصادف، جابه‌جائی شخصیت‌های منفی و مثبت کلاسیک سینماست؛ جائی‌که تماشاگر در انتها با دنیائی طرف می‌شود که همهٔ پیش‌فرض‌هایش دربارهٔ قضاوت به هم می‌خورد و جای خوب و بد و منفی و مثبت با یک اتفاق کوچک و عادی و ظاهراً بی‌اهمیت چنان به هم می‌ریزد که فیلم را لایق همهٔ آن تعریف و تحسین‌ها و تحویل گرفتن‌هائی می‌کند که در طول سال با آن مواجه شد. سرچشمهٔ الهام هیگیس برای ساخت فیلم، ماجرائی واقعی است که برای او و همسرش پیش آمد و در تصادف در قالب داستان بولاک و همسرش دیده می‌شود؛ شاید برای همین است که لوکیشن منزل این زوج هم خانهٔ واقعی خود هیگیس است.