چالش‌های گردشگری مجازی در ایران

توانمندی فوق‌العاده‌ای که صنعت گردشگری در کنار فناوری اطلاعات، جهت ارتقای درآمد ملی (NI) و توسعه رشد ناخالص ملی(GNP) می‌تواند ایفا کند، در کمتر صنعتی می‌توان سراغ داشت.
پس بر دولت و مجلس کشور است که با درک نیازهای گسترش گردشگری در سرزمین پرپتانسیلی مانند ایران، ICT را برای توسعه گردشگری بسیج کنند. اکنون به عزم ملی برای کاهش شکاف‌های موجود در صنعت‌ آی‌تی و گردشگری نیازمندیم و این اهتمام، با کمک تمامی دستگاه‌ها و قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران، قابل وصول است.
فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) یکی از عناصر اساسی محیط بیرونی در صنعت گردشگری است که توسعه آن در سال‌های اخیر باعث نوآوری‌هایی در این صنعت شده است. واژه گردشگری الکترونیکی به معنای کاربرد کسب و کار الکترونیکی در مسافرت و گردشگری است و ۳ مجموعه متمایز مدیریت کسب و کار، نظام‌های اطلاعاتی و مدیریت و گردشگری را شامل می‌شود.
کاربرد ICT در گردشگری را می‌توان به سه حوزه شبکه‌های داخلی (Interanet)، شبکه‌های خارجی(Extranet) و اینترنت تفکیک کرد.
کاربرد ICT در شبکه‌های داخلی صنایع گردشگری موجب افزایش کارایی و اثربخشی می‌شود و در بخش‌های مختلف شرکت‌ها به‌کار می‌رود. از سوی دیگر، کاربرد ICT در شبکه‌های داخلی و اینترنت موجب همبستگی قوی بین فعالیت‌های متفاوت واحدهای فعال در گردشگری شده است، به گونه‌ای که از دهه ۱۹۸۰ به بعد کاربرد ابزارهای ICT به شکل CRS (نظام ذخیره جا)، GDS (نظام توزیع جهانی) و DMS (مدیریت مقصد) در صنایع حمل و نقل هوایی و هتل‌ها و خدمات مسافرتی از توسعه فراوانی برخوردار بوده است.
ابزار ICT منجر به تغییر روند گردشگری و ایجاد سازوکارهای جدید راهبردی و مدیریتی در این صنعت شده است. ازجمله مهم‌ترین استفاده‌های ICT در شرکت‌ها، تقویت یکپارچگی افقی و عمودی و کاهش عدم صرفه‌های مقیاس در شرکت‌های کوچک و متوسط گردشگری(SMTE) بوده است.
اما در این میان صنعت گردشگری ایران به دلیل گسیختگی فعالیت‌ها، تعداد کم گردشگران خارجی، عدم مدیریت راهبردی طی دهه‌های گذشته و معضلات تعامل با جهان خارج، درحال حاضر متشکل از تعدادی واحدهای خرد و کوچک است که برای نیل به اهداف بلند مدت برنامه چهارم و برنامه ۲۰ ساله نیاز به سازماندهی مجدد و تجدید ساختار دارند. ICT مهم‌ترین ابزاری است که می‌تواند یکپارچگی صنایع موجود گردشگری را تقویت و با ایجاد صرفه‌های مقیاس و افزایش کارایی و اثر بخشی به توسعه آن کمک کند.
در این حال، یکی از عالی‌ترین زمینه‌های اطلاع‌رسانی توان گردشگری یک کشور، استفاده از تارنماهای اینترنتی است.
وب‌سایت‌ها به دلیل ارزش اطلاع رسانی فوق‌العاده‌ای که در سرزمین دیجیتالی اینترنت با یک میلیارد کاربر با سواد دارند، فرصت خوبی ‌برای معرفی چندزبانه و چند رسانه‌ای قابلیت‌های گردشگری یک کشور است. در بین سایت‌های اطلاع‌رسانی مربوط به گردشگری یک کشور در وب، سایت‌های رسمی (دولتی) یک کشور، از اهمیت خاصی برخوردار است. سایت‌های رسمی، سخنگوهای دیجیتالی یک کشور در اینترنت هستند و هر چقدر این پایگاه‌ها قوی‌تر و با به روزرسانی گسترده و چند زبانه همراه باشند، مخاطب‌پذیری آنها افزایش می‌یابد.
با چنین ظرفیت‌هایی که در اینترنت سراغ داریم می‌توانیم به خوبی ‌از این پتانسیل استفاده کرده و وجهه مناسب و بدون سانسوری از کشور در دنیای وب ارائه کنیم. با وجود راه اندازی قریب به ۱۰۰۰ سایت اینترنتی دولتی وابسته به سازمان‌ها و نهادهای دولتی کشور که روند راه اندازی آنها در چند سال اخیر سیر صعودی داشته است، لکن در تطبیق روند فعالیت این پایگاه‌های دولتی با پایگاه‌های دولتی کشورهای آسیایی، ملاحظه می‌کنیم که معضلاتی در این سایت‌ها قابل مشاهده است که امکان اطلاع رسانی صحیح سازمان به مخاطبان داخلی و خارجی در راستای نیل به دولت الکترونیک را سلب می‌کند. بر همین اساس و به جهت ایجاد بستری اکتیو و هدفمند جهت اطلاع‌رسانی به موقع و ارائه فرمت‌های الکترونیکی اطلاعات قابل انتشار نهادهای دولتی به مخاطبان وب، مناسب است تا مرکز مدیریت سایت‌های دولتی ایران توسط یکی از نهادهای فعال در زمینه فناوری اطلاعات کشور مثل شورای عالی فناوری اطلاعات ایران تاسیس گردد.
بنابراین، پایگاه‌های رسمی معرفی کننده توانمندی‌های گردشگری ایران در وب، باید توسط یک مرکز مدیریت سایت‌های ملی گردشگری ایران در وب، هدایت و سازماندهی شوند. نباید در سایت رسمی سازمان ایرانگردی www.iranmiras.com چارت سازمانی یا فرمی برای ارتباط با بخش‌های مختلف سازمان، دراختیار نداشت. باید در تمامی سایت‌های دولتی ایران در وب، سایت‌های رسمی و ملی گردشگری ایران در وب، مثل سایت‌های موزه‌ها، سفارتخانه‌ها، مراکز دولتی مربوط به این صنعت، معرفی و تبلیغ شود. پیشنهاد می‌کنیم تا مرکز مدیریت سایت‌های گردشگری ایران در وب توسط سازمان ایرانگردی، طراحی و راه‌اندازی شود.
همچنین، طراحی و استقرار یک طرح جامع ICT در گردشگری، یکی از الزامات مهم در توسعه زیرساخت‌های گردشگری کشور با استفاده از فناوری اطلاعاتی روز است. این طرح می‌تواند با تعیین چشم‌اندازی مشخص، ماموریت مراکز مختلف کشور را برای گسترش بهینه توانمندی‌های گردشگری کشور با قابلیت‌ای تی فراهم کند. باید پذیرفت که با فقدان یک طرح جامع و عدم وحدت فرماندهی (unity of command) در صنعت گردشگری، نمی‌توان آینده‌ای خوب برای آن تصور داشت. اکنون طرح جامع ‌ای‌تی در سازمان گردشگری درحال انجام است و شورای عالی اطلاع‌رسانی نیز از طریق طرح توسعه و کاربرد فناوری اطلاعات کشور (تکفا) www.takfa.ir کمک های شایانی به این مجموعه کرده است که امید می‌رود نتایج برنامه‌های آن در آینده نزدیک نمودار شود.

علی‌محمد آقازمانی

منبع : روزنامه تهران امروز