امیراسدالله علم

امیراسدالله علم فرزند محمدابراهیم خان علم (شوکت‌الملک) امیر قائنات در ۱۲۹۸ش در بیرجند متولد شد. تحصیلات خود را در بیرجند و تهران انجام داد و از دانشکده کشاورزی کرج فارغ‌التحصیل شد. علم پس از فوت پدر حکمران سیستان و بلوچستان شد. او در دولت محمد ساعد به وزارت کشور رسید و در ترمیم همین کابینه به وزارت کشاورزی منصوب شد. علم در دولت رجبعلی منصور نیز همان سمت را داشت و در دولت رزم‌آرا به وزارت کار منصوب شد.
در جریان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علم نقش فعالی ایفا کرد و پس از کودتا نیز به گفته ارتشبد فردوست «سهم اساسی در برکناری سپهبد زاهدی از مسند نخست‌وزیری داشت». او با روی کار آمدن حسین علاء به وزارت کشور رسید و در ۱۳۳۶ به عنوان دبیرکل حزب مردم انتخاب شد و تا مهر ۱۳۳۲ در این حزب بود و یک سال بعد به مدیرعاملی بنیاد پهلوی منصوب شد. او از ۲۸ تیر ۱۳۴۱ تا ۱۷ اسفند ۱۳۴۲ نخست‌وزیر بود.
مهمترین وقایع دوران نخست‌وزیری او تصویب طرح لایحه انجمن ایالتی و ولایتی، اعتراض روحانیون و لغو این لایحه، رفراندوم ششم بهمن و همچنین سرکوب قیام پانزدهم خرداد ۱۳۴۲ و تبعید امام خمینی بود. علاوه بر وقایع فوق انتخابات دوره بیست و یکم مجلس شورای ملی و دوره چهارم مجلس سنا را پس از دو سال فترت انجام داد. اسدالله علم پس از استعفا از نخست‌وزیری، ریاست دانشگاه پهلوی شیراز را برعهده گرفت و در آبان ۱۳۴۵ به وزارت دربار منصوب شد. تاجگذاری محمدرضا پهلوی و جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی در دوران وزارت دربار او انجام شد.
علم به علت بیماری سرطان خون و ترک کشور جهت معالجه از سوی شاه کنار گذاشته شد و به جای او امیرعباس هویدا به وزارت دربار منصوب شد. علم در ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ درگذشت. او از دوستان بسیار نزدیک و محرم اسرار محمدرضا پهلوی بود که از خود یادداشتهای محرمانه‌ای به جا گذاشته است. این یادداشتها به عنوان گزارشی دقیق از وضعیت دربار پهلوی و شخص شاه اعتبار زیادی دارد.

آسیه آل احمد

منبع : موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران