مفهوم عدالت در اندیشه جان استوارت میل

نویسنده : تاجیک‌نشاطیه، نرگس
شماره کنگره : ۲ت۴ع/۱۶۰۸ B
شابک : ۹۶۴-۸۱۶۸-۵۸-X
رده دیویی : ۱۹۲
تاریخ نشر : ۸۵۰۷۱۰
تعداد صفحه : ۱۴۴
نوبت چاپ : ۱

كتاب حاضر كه پايان‌نامه‌ي كارشناسي ارشد نگارنده در رشته‌ي علوم سياسي (آذرماه 1380 دانشگاه تربيت مدرس) بوده به بررسي مفهوم عدالت از ديدگاه جان استوارت ميل ـ فيلسوف انگليسي قرن 19 ـ اختصاص يافته است. در اين بررسي، واژه‌ي عدالت بر عدالت سياسي اطلاق شده و فرضيه‌ي نگارنده نيز بر اين اصل استوار است كه: ميل عدالت را بر، حق استوار ساخته، اما در تحليل نهايي، منفعت را نيز در نظريه‌ي خود وارد كرده است. به تصريح وي: جان استوارت ميل، فيلسوف سياسي قرن نوزدهم انگلستان، كسي بود كه در مكتب اصالت سود پرورش يافت، اما از ليبراليسم سياسي غافل نشد. او سعي كرد با توجه به اصول مكاتب ليبراليسم (عقل‌گرايي، خردگرايي و اصل آزادي) و اصالت سود (اصل بزرگ‌ترين خوشي) و ايجاد تركيبي از ويژگي‌هاي رفتار عقلاني، توانايي گزينش و احساس لذت و درد، فضايي گسترده براي عدالت رسم كند. بنابراين در حالي كه به دليل ناسازگاري‌هاي انسان‌شناسانه ليبراليسم و سودگرايي انتظار مي‌رفت، مفهوم عدالت يا محتواي ليبرالي پيدا كند و بر مبناي حقوق و آزادي‌هاي فردي شكل گيرد يا محتواي سودگرايانه داشته باشد و سود را برتر بداند. ميل استادانه در كنار معنا بخشيدن به عدالت، با تعلق حقوق و آزادي‌هايي به تك تك افراد و رعايت آن‌ها، نسبتي ميان عدالت و سود برقرار كرد و اصول عدالت را به سوي منفعت سوق داد.