۱۶ اسفند ـ ۷ مارس ـ رزم آرا جان خود را بر سر مخالفت باملی شدن نفت از دست داد

هفتم مارس ۱۹۵۱ ( ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ ) سپهبد حاجعلی رزم آرا نخست وزیر وقت كه برای شركت در یك مجلس نرحیم به مسجد شاه ( واقع در بازار تهران ) رفته بود با گلوله خلیل طهماسبی از اعضای جمعیت فدائیان اسلام كشته شد و دو روز بعد حسین علاء نخست وزیر شد و از اول فروردین ۱۳۳۰در تهران حكومت نظامی بر قرار كرد.
طهماسبی در بازجویی گفته بود كه چون رزم آرا خائن به ملت بود او را كشتم . چهار روز پیش از این رویداد ، جمعیت فدائیان اسلام در همان مسجد اجتماعی برپا كرده بود و از رزم آرا كه با ملی شدن نفت مخالفت می كرد شدیدا انتقاد كرده بود.
روز بعداز رویداد، آیهٔ الله كاشانی اقدام خلیل طهماسبی را در كشتن رزم آرا امری واجب اعلام داشت و از طهماسبی به عنوان نجات دهنده ملت یاد كرد.
یك روز پس از كشنه شدن رزم آرا، كمیسیون ویژه (نفت) مجلس به ریاست دكتر محمد مصدق، طرح ملی شدن نفت را كه رزم آرا با آن مخالفت می كرد به تصویب رساند. برغم اعتراض دولت انگلستان، مجلس شورای ملی ۲۴ اسفند و سنا چهار روز بعد بر این مصوبه صحه گذاردند كه روز ۲۹ اسفند به صورت قانون در آمد. از ۱۷ اسفند تا پایان سال ۱۲۲۹ تظاهرات و شادمانی ایرانیان یك لحظه قطع نشد.
اعضای كمیسیون ویژه نفت كه تشكیل آن محصول سالها تلاش ملت ایران برای ملی كردن صنعت نفت خود بود اول تیر ماه انتخاب شده بودند كه شاه چهار روز بعد به طور غیر منتظره (بدون استعلام قبلی تمایل مجلس) سپهبد حاجعلی رزم آرا رئیس ستاد ارتش را به نخست وزیری منصوب كرد . روز بعد از انتصاب، هنگام ورود رزم آرا به مجلس برای معرفی خود و وزیرانش، دكتر مصدق آن چنان با خشم به دیكتاتوری شاه اعتراض كرد كه ازحال رفت و بیهوش بر زمین افتاد. شاه پس از حادثه ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ كه در دانشگاه تهران به سوی او تیر اندازی شده بود دیكتاتوری پیشه كرده بود. به این ترتیب، دوران نخست وزیری هفت ماه و بیست روزه رزم آرا درگیری لاینقطع او و مجلس بود و مخالفت مردم كه او را مامور جلوگیری از استیفای حقوق خود می دانستند ونیز پاره ای ازنمایندگان مجلس و مطبوعات با وی ادامه داشت.
مجلس ماهها بعد ضمن تصویب طرحی خلیل طهماسبی را از مجازات معاف كرد و آزاد شد كه پس از رویداد ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دوباره دستگیر و بعدا اعدام شد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز