کودک شب‌ها خوب نمی‌خوابد

هنگامی که کودک به نحوه ای رفتار می‌کند که باعث نگرانی می‌گردد؛ مشکل والدین این است که مبادا این رفتار ادامه یابد. کودکان معمولاً همچنان‌که بزرگ می‌شوند، رفتارهای ناراحت‌کننده یاعیب خود را کنار می‌گذارند. اما بعضی از کودکان نیاز به التفات بیشتر والدین و یاری متخصصان دارند. مشاوره به موقع می‌تواند هم به کودک و هم به رفع نگرانی والدین کمک کند و مشخص سازد آیا درمان لازم است یا خیر.
کودکان تا ۵ سال معمولاً بیش‌تر از همه به مشکلات خواب دچار می‌شوند. هر چند برخی از کودکان در سنین بالاتر نیز ممکن است به این مشکلات دچار شوند. البته در بیشتر موارد، این اختلالات موقتی هستند، اما در گروه نادری علامت نگرانی و در موارد بسیار نادر، علامت مشکلات رفتاری کاملاً جدی هستند.
برخی اختلالات موقت خواب عبارتند از:
الف) شب بیداری:
بیشتر کودکان پس از رسیدن به سن یک سالگی، تقریباً تمام مدت شب را می‌خوابند. اگر کودکی در سنین بالاتر از یک سالگی، شب‌ها آرامش نداشته باشد یا هنگام شب بیدار شود (به جز برای شیر خوردن تا ۲سالگی در حد طبیعی) باید سعی نمود تا علت را بیاییم. علل ممکنه گاه عبارت است از:
▪ ثابت نبودن زمان خواب یا خیلی زود خواباندن کودک.
▪ ترس از تاریکی
▪ ناراحتی و اضطراب یا ترس حاصل از اتفاقات روز گذشته و امثال آن.
ترتیب دادن یک برنامه معقول و مناسب، و قاطع بودن در اجرای آن، می‌تواند کمک مناسبی برای کودک باشد تا شب‌ها آرامش داشته باشد. اگر کودک از تاریکی می‌ترسد، در یک عملکرد اولیه و ساده، چراغ شب‌خواب می‌تواند مفید واقع شود.
در ضمن کنترل کافی داشتن بر روی پیشامدهای روزانه‌ی کودک می‌تواند از حدوث و ایجاد شرایط مضطرب کننده ی اندوه‌زا بکاهد، تا کودک هنگام خواب، مشغله فکری ناخوشایند نداشته باشد.
در کنار کودک بودن والدین هنگام خواب نیز، می‌تواند آرامش نبستاً بالایی را به کودک هدیه کند و بر حس امنیت کودک بیافزاید.
اگر" شب بیداری " کودک به‌طور غیرقابل تحمل ادامه یافت، باید با پزشک مشورت کرد تا عوامل احتمالی دیگر بررسی شده و تحت کنترل در آیند که در این صورت معمولاً ظرف چند هفته، برنامه خواب منظمی بر قرار خواهد شد.
ب) کابوس:
خواب‌های ترسناک یا همان کابوس، بیشتر در کودکان ۶- ۵ سال رواج دارد. این خواب‌ها اغلب از وقایع ناخوشایند و ناراحت‌کننده؛ مثل دیدن فیلم‌های ترسناک یا با بارعاطفی بالا در کودک ناشی می‌شود.
گاهی نیز حاکی از اضطراب هستند که در هر دو صورت باید عوامل بوجود آورنده شناسایی شده و در شرایط مناسب حذف شوند تا معلول نیز کمرنگ شده و حل شود. نوع دیگری نیز از کابوس وجود دارد که به‌نظر می‌رسد کودکان ۴ تا ۷ سال بیشتر به آن دچارمی‌شوند که در وحشت شب، هم نامیده می‌شود. این کابوس معمولاً حدود ۲ساعت بعد از خوابیدن کودک رخ می ‌دهد. به‌صورتی که قبل از آغاز کابوس کودک به‌نحو فزاینده‌ای نا آرام می‌شود، در حین آن به‌نظر می‌رسد که کودک وحشت‌زده و بیدار است و هر لحظه ممکن است جیغ بکشد یا ناله کند. اما کودک بیدار نیست و گاه به آسانی نمی‌توان او را بیدار کرد و در بعضی موارد حتی آرام کردن کودک هم افاقه نمی‌کند. در مورد این نوع کابوس، اگر زمان وقوع احتمالی آن توسط والدین حدس زده می‌شود می‌توان در دوره ناآرامی یا قبل از آن و یا حدود ۱۵دقیقه قبل از آن، کودک را بیدار کرد و با همراهی و ارائه محبّت و آرامش، در خوابیدن مجدد او را یاری داد. اما در موقع بروز عارضه، غالباً چندان کار مفیدی نمی‌شود انجام داد، جز اینکه در کنارش حضور داشته باشیم و در صورت بیدار کردن یا بیدار شدن کودک به آرام کردن وی بپردازیم. اگر کابوس‌ها بیش از چند بار در هفته رخ دهند باید به پزشک مراجعه کرد. در مواردی این عارضه با بزرگ‌ترشدن کودک خاتمه می‌یابد.
ج) خوابگردی:
این مشکل بیشتر در کودکان ۶ تا ۱۱ ساله رخ می‌دهد. کودک از رختخواب خارج می‌شود و می‌گردد و اغلب پس از چند دقیقه به رختخواب برمی گردد. نیاز به انجام کار خاصی نیست، جز اینکه مراقب باشیم کودک آسیب و صدمه ای متحمل نشود. نباید سعی کرد کودک را بیدار نمود، بلکه در صورت لزوم باید با ملایمت تمام، او را به سمت رختخواب هدایت کرد.
این مورد هم به بتدریج که کودک بزرگ می‌شود و به سن بلوغ می‌رسد از بین می‌رود، اما تعداد اندکی هم در سراسر مدت عمر باقی می‌مانند. نباید فراموش کرد که برای چنین افرادی در نظر گرفتن محیط مناسب و ایمن برای خواب از اصول مهم به‌شمار می‌رود.
● اختلالات خواب کودکان درمان پذیر است!
شاید شما هم با کودکانی که شب ها درست نمی خوابند برخورد کرده باشید. این اختلالات که به ظاهر بسیار ساده هستند، می توانند مشکلات فراوانی را برای کودکان به دنبال داشته باشند، به همین خاطر والدین همواره در تلاشند تا با یافتن راه های جدید از بروز این اختلالات در فرزندان خود جلوگیری کنند. متخصصان بر این باورند که شناختن گونه های مختلف اختلالات خواب می تواند والدین را در بهبود این روند کمک کند.
● اختلالات ساده خواب
براساس بررسی هایی که تاکنون صورت گرفته، حدود یک چهارم کل کودکان دنیا از اختلالات شدید خواب رنج می برند. برخی از آنها از زمان کودکی و برخی دیگر در زمانی مشخص به این بیماری مبتلا می شوند و این در حالی است که به طور مثال نوجوانان پس از ابتلا به بیماری های مختلف در معرض ابتلا به این بیماری قرار می گیرند.
بسیاری از اطفال به منظور خوردن غذا در خواب راه می روند. اگر تمایل داشته باشید از این کار جلوگیری کنید، غذا دادن های شبانه به فرزندتان را قطع کنید. سعی کنید به جای غذا به هنگام شب شیر و یا آب به فرزندتان بدهید.
موارد زیر برخی از روش های ساده هستند که با کمک آنها می توان اختلالات معمول خواب را درمان کرد:
▪ زمانی مشخص و مناسب را برای خواب فرزندان انتخاب کنید. برای مثال غذا خوردن، حمام رفتن و خوابیدن.
▪ به اطفال خود اجازه دهید که آزادانه و تنها بخوابند. اگر آنها سروصدا کردند، سریعاً با آنها برخورد نکنید و البته در کنار این عمل آنها را تنها نگذارید.
▪ محیط اطراف را ساکت نگه دارید. این امر می تواند به کودک یاد دهد که شب با روز متفاوت است و او می تواند به هنگام شب استراحت کند.
▪ اجازه دهید صداهای طبیعی محیط خانه در جریان باشند. بعضی از بچه ها زمانی که صدای مادر خانه را می شوند و مطمئن می شوند که مادر در نزدیکی شان به سر می برد خوشحال تر می شوند.
▪ پیش از به خواب رفتن بچه، مطمئن شوید که او به خوبی و با آرامش کامل در رختخواب خود قرار گرفته است.
▪ اگر پس از آنکه فرزندتان را درون تختخواب قرار دادید او دوباره بلند شد، شما باید با مهربانی او را دوباره به محل خوابش بازگردانید. ممکن است این عمل زمان زیادی را به خود اختصاص دهد، اما فرزند شما در نهایت یاد می گیرد که به هنگام شب باید در جای خود بخوابد.
● بیدار شدن های زودهنگام
▪ برای آنکه اتاق فرزند خود را تاریک تر کنید بر روی چشمان وی چشم بند های مخصوص قرار دهید یا در اتاقش از پرده های ضخیم استفاده کنید. این امر موجب می شود که با روشن شدن هوا فرزند شما از خواب بیدار نشود.
▪ استفاده از رواندازی که کمی سنگین باشد خواب بچه را عمیق تر می کند.
▪ اسباب بازی های ساده ای را در نزدیکی فرزند خود قرار دهید تا به هنگام صبح با آنها بازی کند. او می تواند تا زمانی که صدای دیگر اعضای خانواده را بشنود و بلند شدن آنها را ببیند، با این وسایل بازی کند.
▪ اگر فرزند شما به صورت طبیعی سحرخیز است، او را همانطور که هست بپذیرید و صبور باشید. به طور معمول، زمانی که فرزند شما در دوران طفولیت یا سنین مدرسه به سر می برد میزان خواب او بیشتر می شود.
● بیدار شدن در نیمه شب
واقع بین باشید و به یاد داشته باشید که هر کس به خواب نیازمند است و خوابیدن در هر شخص از الگوهایی متفاوت پیروی می کند. بعضی افراد نیاز دارند که در طول شبانه روز ۸ ساعت یا بیشتر بخوابند و این در حالی است که عده دیگری با ۵ یا ۶ ساعت خوابیدن نیاز خود را برطرف کنند. این امر می تواند با آنچه که به گفته متخصصان «اختلالات خواب» نامیده می شود متفاوت باشد.
بسیاری از اطفال به منظور خوردن غذا در خواب راه می روند. اگر تمایل داشته باشید از این کار جلوگیری کنید، غذا دادن های شبانه به فرزندتان را قطع کنید. سعی کنید به جای غذا به هنگام شب شیر و یا آب به فرزندتان بدهید.
● زمانی که هیچ کدام از این روش ها مؤثر نیستند
اگر شما همه روش های یاد شده را امتحان کردید و برای درمان اختلالات خواب در فرزندتان ناامید شدید بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. این روش ها به همراه کنترل گریه های کودکان می تواند به میزان ۷۰ تا ۹۰ درصد اختلالات خواب را در فرزند شما از میان بردارد.

منبع : کلوب