علل ناکامی در برنامه های رژیم درمانی

شاید شما هم از زمره افراد چاقی باشید که بارها رژیم های مختلف درمانی را امتحان کرده ولی در حین دوره رژیم لاغری از ادامه آن صرف نظر کرده اید. بسیاری هم پس از کاهش وزن و با گذشت مدت زمانی کوتاه دوباره شروع به پرخوری کرده و به وزن قبلی و یا حتی به بیشتر از آن می رسند این مسأله باعث سرخوردگی شده و معمولاً تمایل به ادامه رعایت رژیم غذایی یا شروع مجدد آن از بین می رود. در مطلب زیر به بررسی علل شکست در رژیم های غذایی مختلف پرداخته می شود.
● انگیزه رسیدن به وضعیت سلامت جسمی و تناسب اندام
اولین و مهم ترین انگیزه لازم برای رعایت یک رژیم غذایی علمی و خوب این است که شما هدف خود را از کاهش وزن دقیقاً مشخص کرده و همیشه در طول دوره رژیم غذایی به آن فکر کنید. چاقی منشأ بسیاری از بیماری هاست. امروزه در هر مجله و کتاب و یا سایت اینترنتی که مطالعه می کنید به طور حتم در خصوص مضرات چاقی مطالب بسیاری را مشاهده می کنید. اگر ما می خواهیم از رژیم غذایی مناسب برای کاهش وزن استفاده کنیم بایستی بدانیم که از منشأ بسیاری از بیماری ها پیشگیری می کنیم.در نظر گرفتن این موارد انگیزه کافی برای رعایت رژیم غذایی جهت رسیدن به یک وزن مناسب همراه با تناسب اندام را می تواند در شخص ایجاد کند.
● تعجیل در کم کردن وزن
بسیاری از بیماران چاق که برای کاهش وزن مراجعه می کنند اولین خواسته شان این است که سریعاً وزن کم کنند. تبلیغات وسیعی هم در این زمینه صورت گرفته و این باعث شده تا بیماران از مسیر اصلی خود منحرف شوند اما باید گفت صرفاً «نخوردن» باعث تحقق آمال و آرزوها نخواهد بود بلکه فرد باید خود را تغییر دهد یعنی عادات غلط غذایی و فعالیت های تغذیه ای خود را عوض کنید و این ترک عادت مستلزم گذر زمان مناسبی است مطمئن باشید اگر در رفتارهای تغذیه ای خود تغییر ندهیم نمی توانید وزن خود را کم کرده و معده یک بافت عضلانی است و مثل همه عضلات دیگر بدن در صورت کار زیاد بزرگتر می شود. باید سعی کنید با رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییر در رفتارهای غلط تغذیه ای برای یک دوره زمانی کاملاً مشخص کار کمتری از معده خود بکشید و حجم معده خود را کوچک نمایید. نقطه آرمانی شما جایی است که روزی برسد نه اینکه غذایی را «نخواهید» بخورید بلکه اصلاً «نتوانید» آن را مصرف کنید بنابراین تعجیل در کم کردن وزن نه تنها راه موفقی نخواهد بود بلکه عوارض بسیاری از جمله سرگیجه، سردرد، عصبانیت و موارد دیگر را به دنبال خواهد داشت.
● رعایت رژیم های غذایی غیر استاندارد
امروزه کتب مختلفی در زمینه رژیم نوشته شده است در این کتب روش های آب درمانی، رژیم های گیاه خواری، رژیم های میوه خواری، رژیم بستنی و هزاران مورد دیگر توصیه شده است. علم تغذیه رژیم های تک خواری را نفی می کند و پیشنهادش این است که رژیم غذایی مفید و مؤثر رژیمی است که از هر پنج گروه مواد غذایی تشکیل شده باشد یعنی در ترکیبات آن پروتئین، کربو هیدرات (قند و شیرینی)، چربی، ویتامین ها و املاح به طور مشخص و دقیق لحاظ شده باشد. گروه های غذایی مختلف حاوی مواد موردنیاز برای بدن است که مکمل هم هستند همه چیز در یک نوع ماده غذایی وجود ندارد بنابراین عدم رعایت رژیم صحیح غذایی سبب کمبودهای جبران ناپذیری می شود که ممکن است عوارض مهلکی را به دنبال داشته باشد. افرادی که از رژیم های گیاه خواری استفاده می کنند باید بدانند که آهن موجود در گیاهانی مثل اسفناج از نوع غیر قابل جذب برای بدن است و درصد کمی از آن جذب می شود. آهن قابل جذب برای بدن آهنی است که منشأ پروتئینی داشته باشد (گوشت قرمز). بنابراین کمبودهای ناشی از رژیم های گیاه خواری مثل کمبود آهن عوارض خطرناکی چون کم خونی، ریزش مو و موارد دیگری را که مربوط به آهن بدن است به دنبال خواهد داشت که همین مسأله خود باعث ترس از رژیم به خاطر عوارض بد آن و بالاخره شکست در برنامه های مذکور می گردد.
● عدم پشتکار در رعایت رژیم غذایی
بسیاری از افراد چاق هستند که برای کاهش وزن به متخصص تغذیه مراجعه و رژیم غذایی دریافت می کنند این گروه در ابتدا انتظار دارند که رژیم ارائه شده معجزه ای ایجاد کرده و بتواند به راحتی وزن آنها را کم کند ولی این افراد یک یا دو سال بعد و با وزن بیشتر از وزن اولیه مراجعه و اظهار می کنند می خواهند دوباره شروع کنند.
آنها کسانی هستند که یک یا چند سال یک وعده غذایی را با خیال راحت نخورده اند چرا که دائماً این احساس را داشته اند که در رژیم هستند و یا اینکه غذای کمتری خورده اند. ولی از تنقلات نتوانسته اند چشم بپوشانند در صورتی که با رعایت رژیم غذایی مناسب می توانستند در عرض چند ماه به وزن ایده آل خود رسیده و بعد از آن با خیالی راحت تر غذا خورده و فقط در فکر ثابت نگه داشتن وزنشان باشند. توصیه می شود سعی کنید تمام عمر خود را در رژیم گرفتن صرف نکرده و خود را دائماً عذاب ندهید یک بار با جدیت و پشتکار فراوان شروع کرده، ادامه داده و به قول معروف تمامش کنید.
● آیا رژیم غذایی تنها راه حل است؟
طی تحقیقات به عمل آمده اگر روزانه ۱۱۰۰ کیلوکالری از میزان غذایی که می خورید کم کنید در عرض یک هفته یک کیلوگرم از وزن بدن شما کاسته خواهد شد. در تحقیق دیگری همین مقدار کالری کاسته شده است با این تفاوت که ۶۰۰ کیلوکالری از مواد غذایی روزانه کم شده و ۵۰۰ کیلوکالری فعالیت بدنی جهت به اصطلاح سوزاندن مواد غذایی و در حقیقت دفع انرژی مصرفی تجویز شده است ولی جالب است که در حالت دوم بیش از یک کیلوگرم در هفته کاهش وزن مشاهده شده است حال اگر ۷۰ کیلوگرم هستید حدود ۲۵۰۰ کیلوکالری نیاز روزانه شما به مواد غذایی است در حالت اول شما بایستی غذایتان را تقریباً نصف کنید چرا که بایستی ۱۱۰۰ کیلوکالری روزانه کمتر بخورید و بتوانید هفته ای یک کیلوگرم وزن کم کنید ولی در حالت دوم شما فقط یک چهارم غذای خود را کم می کنید و با افزودن فعالیت بدنی بیش از یک کیلوگرم در هفته کاهش وزن مشاهده می کنید در حقیقت در حالت دوم شما گرسنگی کمتری احساس خواهید کرد چرا که غذای بیشتری را مصرف می کنید بنابراین توصیه می شود رژیم غذایی را تنها راه حل برای کاهش وزن در نظر نگرفته و وزن خود را توأم با رژیم غذایی و فعالیت بدنی کم کنید.
● تکیه بر داروهای لاغری
اگر به دنبال میانبرهایی برای کم کردن وزن خود می گردید بدانید که داروهای لاغری میانبر صحیحی برای شما نیستند. استفاده از این گروه از داروها صرفاً در موارد خاصی کاربرد دارد که بایستی با تجویز پزشک و تحت نظر آن صورت گیرد. داروهای مورد تأیید کتب مرجع تغذیه انگشت شمار بوده که لازم است اطلاعاتی از آنها داشته باشید. گروهی از آنها باعث کاهش اشتها می شوند (مثل سیبوترامین) که با توجه به اینکه روی آزاد شدن هورمونهای خاصی مثل سروتونین و کاته کولامین ها اثر می کند عواض خطرناکی از جمله افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب، اضطراب، تعریق و عصبانیت است گروه دیگر روی جذب مواد غذایی چرب تأثیر کرده (مثل اورلی استات) که فقط ۳۰ درصد از چربی های خورده شده را دفع می کند و این در حالی است که روی جذب سایر مواد غذایی مثل شکلات و شیرینی هیچ تأثیری ندارند بنابراین تصور نکنید که با مصرف این داروها شما هر اندازه که دلتان بخواهد می توانید از مواد غذایی گوناگون استفاده کنید بدانید که این داروها از صد گرم چربی مصرف شده تا حدود سی گرم را دفع می کند و البته عوارضی چون اسهال چرب، کاهش ویتامین های محلول در چربی مثل A، D، E، K را شاهد خواهید بود.
● تکیه بر لیپوساکشن و جراحی های مختلف برای چاقی
لیپوساکشن و جراحی های شکم تحت عنوان ابدومینو پلاستی امروزه در گروه درمان های چاقی مطرح نبوده و صرفاً به عنوان یک عمل جراحی زیبایی محسوب می شوند اگر شما تصور می کنید که با انجام این روشها چاقی خود را می توانید درمان کنید سخت در اشتباه هستید چرا که همان گونه که قبلاً هم یادآوری شد عدم تغییر در شیوه زندگی باعث خواهد شد جای خالی چربی های برداشته شده سریعاً پر شود. از طرف دیگر عوارض بسیار خطرناک آن که ممکن است شما را حتی تا سر حد مرگ هم پیش ببرد قابل تأمل است. انگیزه لازم برای رژیم گرفتن را برای خود مشخص کرده و دائماً به فکر آن باشید رژیم غذایی مناسب دریافت کنید، از ورزش غافل نشوید در کارتان جدیت و پشتکار به خرج دهید. عادات غذایی بد خود را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهید. هیچ دارویی نیست که بتوانید با آن یک شبه ره صد ساله بپیمایید.

دکتر رضا عامری نیا

منبع : ایران مانیا