پنجشنبه, ۲۷ دی, ۱۴۰۳ / 16 January, 2025
مجله ویستا
روندها و چشم‌انداز قوطی‌سازی در ایران
● كیفیت هر یك از مواد مصرفی اعم از تولید داخلی و یا وارداتی
به طور كلی در صنعت قوطی سازی چندین نوع ورق از جمله ورق قلع‌اندود، ورق بدون قلع و ورق آلومینیوم مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اینكه مصرف سالیانه ورق قلع اندود و بدون قلع در كشورمان بیش از ۲۵۰۰۰۰ تن در سال است و تولید شركت فولاد مباركه (تنها تولیدكننده این نوع ورق) كمتر از ۱۰۰۰۰۰ تن در سال می‌باشد، سالیانه بیش از ۱۵۰۰۰۰ تن از این ورق در ضخامت‌های مختلف وارد كشورمان میشود.
بخشی از ورقهای وارداتی از كشورهای اروپایی و ژاپن و بخش دیگری نیز از كشورهای روسیه و آسیای میانه وارد كشورمان میشود كه متاسفانه كیفیت ورق قلع‌اندود وارداتی از كشورهای روسیه و آسیای میانه بسیار پایین است و مصرف آن ضایعات زیادی به بار می‌آورد. تولید ورق قلع اندود در شركت فولاد مباركه چندی است كه به صورت انبوه آغاز شده كه كیفیت آن نسبت به انواع ورقهای قلع اندود وارداتی از كشورهای روسیه و آسیای میانه بهتر است.
از آنجایی كه شركت فولاد مباركه این نوع ورق را فقط در یك و یا دو گرید تولید میكند، بنابراین مصرف آنها در خطوط تولید پیشرفته قوطی سازی امكان پذیر نیست. سایر مواد اولیه مصرفی از جمله لاك‌های غذایی و غیر غذایی برای تولید قوطی‌های سه تكه مناسبند، ولی برای بعضی از محصولات (از جمله انواع درب ایزی اپن، انواع درب پیل اف، درب شیشه، قوطی‌های كششی ویا قوطی‌های تخصصی) قابل مصرف نیستند. انواع مركب چاپ نیز در داخل كشور تولید میشوند، ولی برای مصارف قوطی سازی هنوز به صورت یقین قابل مصرف نیستند و باید در این زمینه تحقیقات بیشتری انجام شود. سایر مواد اولیه مصرفی بخشی مانند (سیم مسی، مایع لاستیك، انواع تینر و غیره ) در كشور تولید میشوند و قسمتی نیز وارداتی هستند مانند پودر درزجوش، انواع مركب چاپ، انواع مواد كمكی چاپ و غیره. به طور كلی می‌توان گفت كه صنایع تولید كننده مواد اولیه، لوازم و تجهیزات قوطی سازی پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند، ولی با توجه به تحولات تكنولوژیك در سطح بین‌المللی در كوتاه مدت، نیاز است كه صنعت بسته‌بندی فلزی و چاپ روی فلز پا به پای این صنایع پیشرفت كند. در غیر این‌صورت تامین كلیه مواد و لوازم مصرفی فقط با واردات امكان پذیر خواهد بود. همچنین با توجه به تنوع تولید محصولات از جمله قوطی فلزی، درب ایزی‌اپن، درب شیشه و غیره كه می‌بایست مواد اولیه متفاوتی جهت تولید آنها به كار گرفته شود، تهیه و خرید این نوع مواد بسیار دشوار خواهد بود. چرا كه قسمتی از آنها - كه شامل حقوق و عوارض گمركی ورودی بسیار بالا هستند- وارداتی و جزو كالاهای تخصصی محسوب میشوند. اغلب مواد مذكور دارای عمر مصرف كوتاه بوده و غیر قابل نگهداری به صورت طولانی مدت هستند. بدیهی است كه بیش از ۷۰% مواد اولیه مصرفی صنعت بسته‌بندی فلزی (قوطی سازی ) وارداتی است، بنابراین حجم عظیمی از نقدینگی جهت تولید مستمر و ارایه محصولات با كیفیت ممتاز مورد نیاز خواهد بود. در این میان كمك مالی بانك‌ها بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
● وضعیت صنعت چاپ روی فلز
اصولا نوع و كیفیت بسته‌بندی هر كالا نشانگر هویت آن كالا می‌باشد. در این میان چاپ هر نوع بسته‌بندی اهمیت ویژه‌ای دارد كه چاپ انواع قوطی‌های فلزی غذایی و غیره هویت و ارزش كالا را به خریدار ارایه می‌دهد، چرا كه خریدار هر كالا بیشتر تحت تاثیر كیفیت بسته‌بندی و چاپ آن قرار می‌گیرد و بعد از حصول اطمینان از هویت كالا و درك ارزش آن، اقدام به خرید میكند.
با توجه به اینكه صنعت قوطی سازی جزو صنایع قدیمی كشورمان به شمار می‌رود، بیش از ۷۰% ماشین آلات و تجهیزات كارخانجات قوطی سازی و چاپ مربوط به ۲۵ الی ۳۵ سال پیش می‌باشد كه در همین راستا واردات ماشین آلات مستعمل در سالهای گذشته روند پیر بودن تجهیزات این صنعت را تشدید نموده است. ولی با توجه به اینكه پتانسیل صنایع فرآوری محصولات كشاورزی و صنایع تبدیلی كشورمان بسیار نامحدود است و اكثر محصولات غذایی كنسرو شده، آب میوه و نوشابه و غیره، قابل صادرات به سایر كشورها هستند بنابراین ایجاد ظرفیت‌های جدید قوطی‌سازی و چاپ روی فلز امری ضروری است كه در این راستا چندین واحد قوطی سازی برای تهیه و خرید آخرین تكنولوژی موجود صنعت قوطی سازی و چاپ روی فلز جهت نوسازی هر دو صنعت اقدام كرده‌اند. حجم این نوع سرمایه‌گذاری‌ها قابل توجه بوده و نیاز به حمایت‌های دولتی و بانكی دارد، چرا كه ریسك پذیری این نوع پروژه‌ها بیش از حد متعارف است. با ایجاد ظرفیت‌های جدید در صنعت قوطی سازی، تولید و ارایه محصولات مذكور با كیفیت بهتر، ظرفیت بیشتر، قیمت كمتر و امكان رقابت در بازارهای بین‌المللی را امكان‌پذیر می‌سازد. همچنین با ایجاد ظرفیت‌های جدید در صنعت چاپ روی فلز به لحاظ پیچیده بودن فرآیند تولید، استمرار كیفیت چاپ با استفاده از سیستم‌های پیشرفته نمونه‌گیری و كنترل كیفیت تحقق یافته است. به همین علت نیز مصرف‌كنندگان انواع قوطی فلزی تمایل بیشتری نسبت به مصرف قوطی‌های چاپدار به لحاظ كیفیت ممتاز آن و حفظ هویت كالا و عدم امكان تقلب در تولید محصول نشان می‌‌دهند.
● روندهای جدید در صنعت قوطی سازی
با توجه به اینكه قوطی فلزی غذایی از نظر حفظ كیفیت محتوای خود از جمله ویتامین‌ها، پروتیین‌ها، و سایر مواد جزو بهترین نوع بسته‌بندی به شمار می‌آید و امكان نگهداری محصول با بیش از دو سال تاریخ مصرف وجود دارد و قابل بازیافت به صورت مستقیم و غیر مستقیم می‌باشد، بنابراین تاكنون هیچ نوع بسته‌بندی دیگری نتوانسته است جایگزین قوطی فلزی شود. به همین علت تحولات صنعت بسته‌بندی فلزی از جمله قوطی سازی روند صعودی داشته و از نظر تكنولوژیك پیشرفت‌های قابل ملاحظه ای را تجربه كرده است. در كشورمان نیز همین روند از بدو ایجاد و تولید انواع قوطی‌های فلزی مشاهده شده است. به نحوی كه در گذشته از قوطی‌های فلزی با حجم بیشتر و با سیستم درز لحیمی استفاده می‌شد، ولی از چندین سال قبل تاكنون از قوطی‌های فلزی با حجم كمتر و با سیستم درزجوش استفاده میشود. علت تغییر درز لحیمی به درزجوش، تغییر تكنولوژی تولید در ۲۵ سال اخیر بوده و علت كاهش حجم قوطی‌ها، كاهش توان خرید مصرف كننده نهایی و همچنین روند صنعتی شدن جامعه است.
● اساسی‌ترین نیاز صنعت قوطی (تولید و چاپ ) در كشور ما چیست ؟
اساسی‌ترین نیازهای صنعت قوطی فلزی و صنعت چاپ روی فلز، كنترل دقیق تولید مواد اولیه داخلی این صنعت و كنترل واردات مواد اولیه طبق استاندارد‌های معتبر بین‌المللی، ملزم كردن كلیه تولیدكنندگان مواد غذایی به بسته‌بندی محصولات خود در بسته‌بندی‌های استاندارد و حذف ارایه محصولات غذایی به صورت فله در مكان‌های توزیع آنها است. جلوگیری از تولید و ارایه محصولات غذایی به صورت فله و الزام به بسته‌بندی این نوع محصولات باعث حفظ بهداشت مواد غذایی، ایجاد امنیت غذایی مصرف كننده، كاهش خطرات جانی مواد غذایی آلوده و به تبع آن كاهش هزینه‌های بهداشتی و درمانی جامعه است. در این میان جا دارد از كلیه مسوولان وزارت بهداشت و درمان، اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی و سایر ارگان‌های ذیربط تقاضا كنیم كه اقدامات جدی در خصوص كنترل مواد غذایی غیر بسته‌بندی شده انجام دهند.
● پیشرفت‌های بخش خصوصی و مهمترین پروژه‌های در دست اقدام
بخش خصوصی اقدامات و سرمایه‌گذاری‌های بسیاری در زمینه ارتقای كیفیت انواع قوطی‌های فلزی در سالهای گذشته كرده، ولی با توجه به اینكه صنعت قوطی فلزی و صنعت چاپ از تنوع قابل ملاحظه‌ای برخوردار است، هنوز نیاز به ایجاد ظرفیت‌های فوق تخصصی در هر دو صنعت احساس میشود. در این میان می‌توان به ایجاد ظرفیت‌های جدید در بخش تولید انواع قوطی‌های فلزی آب میوه، انواع قوطی‌های شیرخشك نوزادان ، درب ایزی اپن، درب پیل اف، درب شیشه و غیره اشاره كرد كه این پروژه‌ها در سالهای آینده به صورت گسترده به بهره برداری خواهند رسید.
● چشم انداز تولید قوطی نوشابه در ایران
قوطی نوشابه به صورت سه تكه در كشورمان و از جمله شركت صنایع قوطی تبریز تولید میشود. هم اكنون بیش از ۸۵% از انواع نوشابه‌ها و آب‌میوه‌های گازدار در سایر كشورهای جهان در قوطی‌های كششی آلومینیومی و یا استیل تولید و عرضه میشود. مصرف قوطی كششی آلومینیومی و یا استیل چند دلیل عمده دارد:
۱) بازار مصرف این نوع قوطی‌ها (با نیاز بیش از ۷۵۰ میلیون عدد قوطی در سال).
۲) افزایش امنیت بهداشتی انواع نوشابه و آب میوه برای مصرف كننده در مقایسه با بطری شیشه‌ای و بطری PET
۳) مناسب بودن قیمت تمام شده قوطی كششی آلومینیومی و یا استیل در مقایسه با هزینه‌های احتمالی مصرف بطری شیشه‌ای به لحاظ تولید، پخش، جمع آوری مجدد، شستشو و تضمین بهداشت آنها.
۴) امكان بازیافت قوطی كششی آلومینیومی و یا استیل امكان پذیر است، ولی بازیافت بطری PETمسیر نمی باشد و فقط قوطی فلزی با محیط زیست سازگاری دارد.
۵) قوطی كششی آلومینیومی و یا استیل قابل تولید در هر محل و قابل حمل و نقل و پخش در هر نقطه از كشور است. در حالی كه بطری شیشه‌ای یا بطری PETبه راحتی قابل حمل و نقل و نگهداری نیست.
۶) مدت زمان نگهداری محصول در قوطی‌های كششی آلومینیومی و یا استیل بیش از یك سال است كه این امر در بطری‌های شیشه ای و یا بطری PETكمتر از ۶ ماه است.
● یك سرمایه‌گذاری توجیه‌پذیر
به هر حال تولید قوطی كششی آلومینیومی و یا استیل با پیش‌بینی بازار مصرف ۷۵۰ میلیون عدد قوطی در سال، توجیه‌پذیر است. میزان سرمایه‌گذاری چنین طرحی بیش از ۴۵ میلیون دلار جهت ماشین آلات، تاسیسات، تجهیزات و غیره برآورد میشود و حداقل ۴۰ میلیون دلار منابع مالی جهت تامین سرمایه در گردش آن مورد نیاز است. بنابر توضیحات ارایه شده در این مقاله، كشورمان دارای پتانسیل مناسبی جهت پذیرش این نوع بسته‌بندی جدید است، هر چند كه سرمایه گذاری و تولید قوطی كششی آلومینیومی و یا استیل ظرف ۵ سال آینده توجیه بیشتری نسبت به زمان حال دارد.
نویسنده : مهدی اکرامی
منبع : مجله صنعت چاپ
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست