پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
آیا "تئاتر برای همه" محقق می شود؟
اینها سووالاتی است که ذهن بسیاری از هنرمندان و علاقه مندان تئاتر را همچنان به خود معطوف کرده است.
در پایتخت دوازده میلیونی حداکثر ده – دوازده تالار اجرای نمایش وجود دارد و می تواند پاسخگوی چهل تا پنجاه نمایش تا پایان سال باشد. بنابراین کارگردانان و نویسندگان کمتری می توانند فرصت نشان دادن و آثار خود و ارتباط با مخاطبان خویش را پیدا کنند. به نوعی سهم کارگردانان با این محدودیت های اجرایی در تئاتر شهر و تالارهای مرکز هنرهای نمایشی خیلی کم است و بقیه کارگردانان و نویسندگان همچنان بایستی منتظر بمانند تا سالهای بعد نمایش خود را در معرض دید علاقه مندان تئاتر قرار دهند. هر چند نباید از نظر دور داشت که تعدادی از همین کارگردانان چند سالی است در صف اجرای تئاتر در مجموعه تئاتر شهر قرار دارند. به این ترتیب اگر کارگردانی حتی در نوبت اجرا در تئاتر شهر و سایر تالارهای نمایش قرار گیرد، معلوم نیست که بتواند در سالهای آینده حتما مجوز و امکان اجرای نمایش خود را به دست آورد. برای آنکه آثار سفارشی و هنرمندان سفارش شده مزید بر این تعویق های اجرایی می شود.
اما باید برای پاسخگویی به متقاضیان، مسئولین مرکز هنرهای نمایشی برنامه هایی را تعریف و اجرا کنند و با برنامه ریزی های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، امکانی برای فعالیت همه هنرمندان تئاتر فراهم آورند. جدا از این برنامه، با هماهنگی با دیگر متولیان و مسئولان تئاتر در خارج از مرکز هنرهای نمایشی همچون حوزه هنری، سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران و دانشکده های تئاتری، از ظرفیت ها و توانایی های اجرایی آن مراکز می توان استفاده کرد و امکانات اجرایی را برای متقاضیان کارگردانی و گروه های اجرایی فراهم ساخت. مشخص شدن وضعیت و تکلیف تالارهای موزه آزادی، محراب و... بهره گیری از تالارهای بدون استفاده دیگر در مراکزی غیر از مرکز هنرهای نمایشی می تواند از حجم ترافیک اجرای نمایش در تئاتر شهر بکاهد.
پاسخگویی دقیق و مستدل به متقاضیان اجرای تئاتر از سوی مسئولان مرکز هنرهای نمایشی می تواند یاس ها را به امید تبدیل کند و به خصوص مانع از تضعیف خلاقیت های نمایشنامه نویسان و کارگردانانی شود که یا داعیه این کار را دارند یا اولین تجربه حرفه ای خویش را می خواهند در معرض دید مخاطبان قرار دهند. هر چند مجاب کردن این تعداد از هنرمندان تئاتر کار مشکلی است اما قطعا با درایت و ذکاوت در حل مشکلات به روی صحنه آمدن نمایش ها می توان به نتایج مطلوبی دست یافت؛ نتایجی که امکان عملی کردن شعار تئاتر برای همه را می تواند به تحقق برساند که چند سالی است مسوولان تئاتر در هنگام برگزاری جشنواره تئاتر فجر شعارش را می دهند و با این شعار برآنند که تئاتر را برای همه افراد و آحاد جامعه به عنوان هنری مردمی و نه صرفا برای قشر و مخاطب خاص، معرفی کنند و در دسترس همگان قرار دهند.
در کنار این البته میزان تقاضای مخاطبان را نیز باید در نظر داشت که آیا به نسبت عرضه نمایش از سوی مسوولان و هنرمندان، تماشاگران همه خواستار اجرای نمایش در مناطق مختلف شهر هستند یا خیر؟ آنچه که در برخورد با کارگردانان می شنویم، می بینیم که این تقاضا وجود دارد و اغلب اذعان می دارند که وقتی در فرهنگسرایی در منطقه خاص از شهر نمایشی اجرا می شود، تماشاگران نیز به طور نسبی از آن اثر استقبال می کنند. این مساله یعنی تقاضای اجرای نمایش در شهرهای دیگر بیشتر دیده می شود. زیرا که در برخورد با هنرمندان تئاتر در جشنواره های تئاتر ، آنان اغلب اذعان می دارند که شهروندان و تماشاگران شهرشان از نبود اجرای مستمر تئاتر گلایه دارند و همیشه این سئوال برایشان به ذهنشان متبادر می شود و که چرا هر ساله فقط شعار توجه به تئاتر شهرستان داده می شود، اما هیچ توجهی به صورت عملی و مستمر صورت نمی گیرد.
بهره گیری از تالارهای موجود در شهرستانها و تجهیز و بازسازی آنها قطعا می تواند به بخشی از این نیازها در کوتاه مدت پاسخ گوید و این مشکلات را مرتفع سازد و باز به همان شعار تئاتر برای همه رسید که تئاتر را تنها برای مخاطبان تهرانی و پایتخت نشین نمی خواهد بلکه این تئاتر به همه مناطق و شهرهای ایران تعلق دارد و هر ایرانی با توجه به سلایق مختلف می تواند از این هنر بهره مند شود. در اینجا مساله میزان استفاده از سرگرمی های فرهنگی- هنری برای شهروندان سایر شهرها پیش می آید که متاسفانه تا کنون به آن توجه لازم نشده و همه شهروندان از این سرگرمی ها در نسبت برابری قرار ندارند، مساله ای که در جوامع پیشرفته بر اساس نیاز ایکس تعداد شهروندان، یک تالار تئاتر با ظرفیت ۲۰۰ تا ۵۰۰ صندلی تعریف شده است.
بهزاد صدیقی
منبع : تئاتر مقاومت
