اصلاح واقعی

آیا كسانی كه با تقلب و حیله ، مكر و خدعه ، پشت هم اندازی و ریا كاری به كاری دست می زنند ، یا مسأله ی پوچ را با رنگ علمی به خورد مردم می دهند ، یا چهره ی واقعی خود را پنهان می دارند ، یا با گول زدن توده ی مردم میداندار زندگی آنان می شوند ، یا ملت ها را به مكتب های بی مایه ای كه به آن لعاب علم زده شده دعوت می كنند ، به خود و مسایلی كه به عرصه ی حیات بشر ریخته اند ، آگاهی ندارند ؟
به گفته ی قرآن مجید آگاهی دارند ، ولی اینان قومی هستند كه در طول تاریخ آب دریای حیات را با این امور گل آلود كردند تا بتوانند برای تغذیه ی امیال و شهوات خود ماهی بگیرند .
بی تردید فضای فرهنگ این دار و دسته ، فضای گمراهی و تاریكی است ، و حمیت و نخوت و غیرت آنان صد در صد جاهلی است .
اینان كه به تمام حقایق هستی و بخصوص به خداوند هستی آفرین كفر ورزیدند ، و به انكار آیات حق برخاستند باید دچار چنین فرهنگی شوند ، و مسایل سخیف و بی پایه ای در مغز آنان پدیدار شود ، آنگاه به عنوان مكتب و آیین به خورد دیگران دهند تا دیگران را هم مانند خود از خدا و حقایق جدا سازند !
اینان هدفی جز فساد در زمین ، و هلاك نسل و كشاورزی ، و آلوده كردن اقوام و ملل به انواع معاصی و گناهان ندارند .
وَإِذَا تَوَلَّی سَعَی فِی الاَْرْضِ لِیُفْسِدَ فِیهَا وَیُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللّهُ لاَ یُحِبُّ الْفَسَادَ
سردمداران صهیونیسم در كتاب پروتوكل های خود نوشته اند : ما پیروزی داروین و ماركس و نیچه را به وسیله ی آرای ایشان پایه گذاری كردیم ، و اثر مخرب اخلاقی كه علوم ایشان در فكر غیر یهودی پدید می آورد با كمال تأكید برای ما واضح است .
یهودیت جهانی توسط سه تن از دانشمندان خود : ماركس ، فروید و دركایم ، نظریه ی داروین و تئوری تطور را با زننده ترین صورتی كه در راه كوبیدن هر فضیلتی كه در جاهلیت اروپایی باقی مانده بود مورد استفاده قرار داد ، و این سه دانشمند مغرض بطور دایم دین را با تحقیر و سرزنش یاد می كردند ، و چهره ی آن را در نفوس و اذهان مردم زشت و آلوده نشان می دادند .
اینان همراه با نظریات دانشمندان وابسته به خود ، هیچ یك از جوانب تصور بشر را بدون فساد باقی نگذاشته اند ، زیرا كلیه ی تصورات و علایق انسان را ، از علاقه به خالق گرفته تا علاقه به جهان هستی ، و زندگی و علاقه به ابنا نوع ، همگی را فاسد و تباه ساخته و به یك سلسله از انحرافات تبدیل كرده است .
انحراف اصلی در تصور حقیقت الهی و علاقه ی انسان به خدا ، انحراف در تصور جهان هستی و علاقه ی آن به خدا ، و علاقه ی انسان به جهان و علاقه ی جهان به انسان .
انحراف در تصور حیات و پیوستگی ها و اهداف آن ، انحراف در تصور نفس بشری و روابط انسان با انسان و فرد با اجتماع و همسر با همسر ، و به طور خلاصه انحراف در كلیه ی شئون حیات .
در سایه ی شوم این انحراف ، شرایط زندگانی واقعی تحت تأثیر اهوا ، خضوع در برابر طاغوت و تسلیم در چنبر شهوات واقع می شود ، و دامنه ی فساد به طور روزافزون گسترش می گیرد ، و كار هلاك و دمار وقتی به پایان می رسد كه « خدا » آخرین و بی تأثیرترین معبود در زندگی مردم گردد ، و آلهه و معبودات باطل بر كلیه ی شئون حیات مسلط شوند.
اینان كار را با ژست علمی به خود گرفتن به جایی رساندند كه به باور اكثر مردم دنیا دادند كه جبر اقتصادی ، جبر اجتماعی و جبر تاریخی همگی در سرنوشت انسان حكومت و تأثیر دارند و به صورت قدر حتمی و قاطعی ، بدون مداخله ی اراده ی انسان ، زندگانی انسان را تحت سیطره و تسخیر قرار می دهند .
این جملات واهی و كلمات سخیف ، كار بسیاری از مردم جهان بخصوص اروپا و آمریكا ، و بخصوص نسل جوان بسیاری از جوامع را به جایی رساند كه گویی لا ینقطع این فریادها را از گلوی انسان می شنویم : « من از قید بندگی و طوق عبودیت رسته ام ، و برنامه ی زندگی خود را به میل و اراده ی خویش طرح و تنظیم می كنم ! من عقاید و سلوك خود را بر وفق عقل و نظر خود پایه گذاری و ترسیم می كنم . من زندگی كنونی و آینده ی خود را با استقلال ذاتی و بدون سرپرستی خدا می سازم ! »
در نتیجه ی همین ادعا ، خویش را از سنگر حمایت خدا بیرون رانده ، و به دام مكر و حیله ی شیطان درافكنده است .
در نتیجه ی همین ادعاست كه اهریمن شر و فتنه فرصت یافته و تسلط و نفوذ خود را در سراسر زمین گسترش داده است .
در نیتجه ی همین ادعا و غرور است كه ظلم و بیداد ، اكناف جهان را فرا گرفته و انواع عبودیت ، همگی اقوام بشری را زیر یوغ ذلت كشیده و گروهی را به عبودیت سرمایه ، و گروهی را به عبودیت دولت ، و گروهی را به عبودیت دیكتاتور ، و گروهی را به عبودیت شهوات خانمانسوز گرفتار ساخته است .
در نتیجه ی همین ادعا و غرور است كه فسق و فجور در سراسر جهان گسترش یافته و همگی پسران و دختران را در معرض آلودگی و فساد قرار داده است .
در نتیجه ی همین ادعا و انحراف است كه از یك سو جنون و اختلال مشاعر ، تیمارستانهای كشورهای متمدن را بر دیوانگان تنگ ساخته ، و از دیگر سو وسوسه ی مدپرستی و فیلم ها و ستاره های سینما و تلویزیون و سایر شهوات ، مردم را از توجه به حقیقت خویش باز داشته ، و سراسر عمرشان را در غفلت و تباهی گذاشته است .
نتیجه ی این زندگی نكبت بار كه تمام شئون ظاهر و باطنش غرق آلودگی و انحراف ، و فسق و فجور است این است كه بسیاری از مردم جهان را سرخورده كرده ، و ابر سیاه و تاریك یأس و ناامیدی را در فضای جانشان جای داده ، و در عین اینكه زیر ضربات تازیانه ی وجدان و فشار فطرت دست و پا می زنند می گویند : راه اصلاح به روی انسان بسته است یا اگر هم باز باشد انسان قدرت حركت در آن را ندارد و در نهایت برای اینكه خود را تا اندازه ای آرام كند می گوید : انسان نسبت به همه ی امورش محكوم قضا و قدر و جبر است .
ولی این جملات هم محصول حكومت همان فرهنگ شیطانی ، و فضای جاهلی است ، و چیزی جز نشخوار همین آلودگان و تبهكاران نیست .
فرهنگ پاك اسلام ناب كه تبلور قطعی در مذهب شیعه ی دوازده امامی دارد با تكیه بر آیات قرآن و معارف امامان معصوم ، همراه با دلیل و حكمت و منطق و برهان اعلام می دارد كه راه اصلاح هرگز به روی بشر بسته نیست ، و تا روز برپا بودن جهان بسته نخواهد شد ، و حركت انسان در راه صلاح و سداد ، در امكان تمام افراد انسان ، گرچه به انواع گناهان آلوده باشند هست ، و عقاید و اعمال و اخلاق آدمی به هیچ وجه جبری و محكوم قضا و قدر نیست .
شایسته است به گوشه ای از معارف الهیه ، و فرامین ملكوتیه كه هدایت كننده ی انسان به سوی صلاح و سداد ، پاكی و پاكدامنی و نسخه ی نجات دهنده ی انسان از آلودگی و معاصی است اشاره شود. امام صادق (علیه السلام) به مردی فرمودند : اِنَّكَ قَد جُعِلْتَ طَبیبَ نَفْسِكَ ، وَبُیِّنَ لَكَ الدّاءُ ، وَعُرِّفْتَ آیَهَٔ الصِّحَّهِٔ ، وَدُلِلْتَ عَلی الدَّواءِ ، فَانْظُرْ كَیْفَ قِیامُكَ عَلی نَفْسِكَ..
همانا تو را طبیب خودت قرار داده اند ، و درد را برایت بیان كرده اند ، و نشانه ی صحت را به تو شناسانده اند ، و به دارویت راهنمایی كرده اند ، در نتیجه اندیشه كن كه چگونه در اصلاح وضع خود به پا می خیزی .
آری انسان آگاه به موقعیت و وضع و شأن خویش طبیب خود است ، درد او عقاید باطله ، اخلاق شیطانی و اعمال ناهنجار است كه مفصلا در قرآن و روایات برای او بیان شده . ایمان مستقیم ، سلامت اخلاق ، آرامش درون ، عمل پاك ، همه و همه نشانه و علامت سلامت است . توبه و استغفار ، تقوا و عفت و مبارزه با گناه داروی تمام دردهاست ، این انسان است كه با كمك گیری از این حقایق باید به اصلاح خود اقدام نماید .
امام باقر (علیه السلام) از پدرانش روایت می كنند كه پیامبر در وصیتش به امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) فرمودند : یا عَلِیُّ ! اَفْضَلُ الْجِهادِ مَنْ اَصْبَحَ لاَ یَهُمُّ بِظُلْمِ اَحَد.
یا علی ! برترین جهاد این است كه شخص صبح كند در حالی كه نیت ستم به احدی را نداشته باشد .
انسان اگر هر روزش را بدین صورت قرار دهد كه از خانه خارج شود در حالی كه نیتش نسبت به تمام انسانها حتی به دشمنانش خیر باشد ، و قصدی جز خدمت به مردم نداشته باشد ، ادامه ی این حالت ، باطن را غرق نور و ظاهر را آراسته به صلاح و درستی می نماید . امام صادق (علیه السلام) فرمودند : اَنْ مَلَكَ نَفْسَهُ اِذا رَغِبَ ، وَاِذا رَهِبَ ، وَاِذا اشْتَهی ، وَاِذا غَضِبَ ، وَاِذا رَضِیَ ، حَرَّمَ اللهُ جَسَدَهُ عَلَی النَّارِ.كسی كه به وقت رغبت ، و زمان ترس ، و به هنگام میل ، و در گیر و دار خشم و خشنودی ، وجودش را از افتادن در گناه و معصیت ، و ظلم و ستم حفظ نماید ، خداوند بدنش را به آتش دوزخ حرام می كند . امیرالمؤمنین (علیه السلام) بسیار می فرمودند : نَبِّهْ بِالتَّفَكُّرِ قَلْبَكَ ، وَجَافِ عَنِ اللَّیْلِ جَنْبَكَ ، وَاتَّقِ اللهَ رَبَّكَ.
قلب خود را با اندیشه در امور بیدار كن ، شب را به عبادت حق بپرداز و در تمام شئون زندگی پروردگارت را پروا كن . امام صادق (علیه السلام) فرمودند : اَلتَّفَكُّرُ یَدْعُو اِلَی الْبِرِّ وَالْعَمَلِ بِهِ .
اندیشه در همه ی امور ، انسان را به جانب نیكی و عمل به آن می كشاند .
مردی به حضرت صادق (علیه السلام) عرضه داشت : مرا از مكرمت های اخلاقی خبر ده ، حضرت فرمودند : اَلعَفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَكَ ، وَصِلَهُٔ مَنْ قَطَعَكَ ، وَاِعْطاءُ مَنْ حَرَمَكَ ، وَقَوْلُ الْحَقِّ وَلَوْ عَلی نَفْسِكَ .
گذشت و چشم پوشی از كسی كه بر تو ستم نموده ، و صله نمودن با كسی كه با تو جدایی كرده ، و عطا كردن به كسی كه تو را محروم از بخشش خود نموده ، و گفتن حق گرچه به ضرر خودت باشد .
رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند : کسی كه عمل زشتی یا شهوت حرامی بر او عرضه شود ، پس به خاطر ترس از خدا اجتناب كند ، خداوند آتش قیامت را بر او حرام نماید و از وحشت اكبر امانش دهد و به وعده ای كه در كتابش داده « برای كسی كه مقام پروردگارش را بترسد دو بهشت است » وفا نماید .
بدانید هركس دنیا و آخرت به او عرضه شود پس دنیا را بر آخرت اختیار كند ، خداوند عزّ و جلّ را در قیامت ملاقات كند در حالی كه حسنه ای برای نجاتش از عذاب نخواهد داشت ، و هركس آخرت را بر دنیا اختیار نماید و دنیای فانی را معبود خود قرار ندهد ، خداوند از او خشنود گردد ، و زشتی های عملش را بیامرزد. راوی می گوید به حضرت صادق (علیه السلام) گفتم : قَوْمٌ یَعْمَلُونَ بِالْمَعَاصِی وَیَقُولُونَ : نَرْجُو ، فَلاَ یَزالُونَ كَذَلِكَ حَتّی یَأْتِیَهُمُ الْمَوْتُ ! فَقالَ : هؤُلاءِ قَوْمٌ یَتَرَجَّحُونَ فِی الاَْمانِیَّ ، كَذَبُوا ، لَیْسُوا بِراجینَ ، إنَّ مَنْ رَجا شَیْئاً طَلَبَهُ ، وَمَنْ خَافَ مِنْ شَیْء هَرَبَ مِنْهُ .
گروهی اهل معصیت و گناهند و می گویند در عین آلودگی امیدواریم ، به همین صورت زندگی می كنند تا بمیرند ! حضرت فرمودند : اینان مردمی هستند كه به جانب آرزوی پوچ چرخیده اند ، دروغ گفتند ، اهل امید نیستند . كسی كه به حقیقتی امید دارد آن را می طلبد ، و از چیزی كه بیم دارد از آن فرار می كند . امام صادق (علیه السلام) در توضیح آیه ی : ( ولِمَن خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ (۲) ، فرمودند : مَنْ عَلِمَ اَنَّ اللهَ یَراهُ ، وَیَسْمَعُ ما یَقُولُ ، وَیَعْلَمُ ما یَعْمَلُهُ مِنْ خَیْر اَوْ شَرّ ، فَیَحْجُزُهُ ذلِكَ عَنِ الْقَبیحِ مِنَ الاَعْمالِ ، فَذلِكَ الَّذِی خَافَ مَقامَ رَبِّهِ وَنَهَی النَّفْسَ عَنِ الهَوی .
كسی كه بداند خدا او را می بیند ، و آنچه می گوید می شنود ، و آنچه از خوبی و بدی انجام می دهد می داند ، و این توجه او را از زشتی باز دارد ، كسی است كه از مقام خدا خائف است و نفس را از هوا باز داشته . امام صادق (علیه السلام) به عمرو بن سعید فرمودند : اُوصِیكَ بِتَقْوَی اللهِ وَالْوَرَعِ وَالاِجْتِهادِ ، وَاعْلَمْ أَنَّهُ لاَ یَنْفَعُ اجْتِهادٌ لاَ وَرَعَ فِیهِ.
تو را به پیروی از خدا در همه ی امور ، و پرهیز از گناه ، و كوشش در عبادت و خدمت به خلق سفارش می كنم ، و بدان كوششی كه در آن پرهیز از گناه نباشد سودی ندارد .
امام صادق (علیه السلام) می فرمودند : عَلَیْكَ بِتَقْوَی اللهِ وَالْوَرَعِ وَالاِْجْتِهادِ ، وَصِدْقِ الْحَدیثِ ، وَاَداءِ الاَمانَهِٔ ، وَحُسْنِ الخُلْقِ ، وَحُسْنِ الجِوارِ ، وَكُونُوا دُعاهًٔ اِلی اَنْفُسِكُمْ بِغَیْرِ اَلْسِنَتِكُمْ ، وَكُونُوا زَیْناً وَلاَ تَكُونُوا شَیْناً ، وَعَلَیْكُمْ بِطولِ الرُّكوعِ وَالسُّجودِ ، فَاِنَّ اَحَدَكُمْ اِذَا اَطالَ الرُّكوعَ وَالسُّجودَ هَتَفَ اِبْلیسُ مِنْ خَلْفِهِ وَقالَ : یا وَیْلَهُ ، اَطاعَ وَعَصَیْتُ ، وَسَجَدَ وَاَبَیْتُ.
بر شما باد به پروای از حق در همه ی امور ، و حفظ خویش از تمام گناهان ، و كوشش در عبادت و خدمت به مردم ، و راستی در گفتار و ادای امانت ، و حسن خلق ، و نیكو همسایه داری ، و جلب مردم به آیین حق با اعمال و رفتار و اخلاق صحیح . زینت دین باشید ، عامل وهن و سبكی دین نباشید ، ركوع و سجود خود را در نمازها طولانی كنید ، همانا وقتی یكی از شما ركوع و سجودش را طولانی كند ، ابلیس از پشت سر او فریاد می زند : وای اطاعت كرد و من سرپیچی نمودم ، سجده كرد و من امتناع كردم ! رسول خدا به امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند : ثَلاثَهٌٔ مَنْ لَقِیَ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ بِهِنَّ فَهُو مِنْ اَفْضَلِ النَّاسِ : مَن اَتَی اللهَ عَزَّ وَجَلَّ بِمَا افْتَرَضَ عَلَیْهِ فَهُوَ مِنْ اَعْبَدِ النَّاسِ ، وَمَنْ وَرِعَ عَنْ مَحارِمِ اللهِ فَهُوَ مِنْ اَوْرَعِ النّاسِ ، وَمَنْ قَنَعَ بِما رَزَقَهُ اللهُ فَهُوَ مِنْ اَغْنَی النّاسِ . ثُمَّ قالَ : یا عَلِیُّ ! ثَلاثٌ مَنْ لَمْ یَكُنَّ فِیهِ لَمْ یَتِمَّ عَمَلُهُ : وَرَعٌ یَحْجُزُهُ عَنْ مَعاصِی اللهِ ، وَخُلْقٌ یُداری بِهِ النّاسَ ، وَحِلْمٌ یَرُدُّ بِهِ جَهْلَ الْجاهِلِ ـ اِلی اَنْ قَالَ ـ یَا عَلِیُّ ! الاِسْلامُ عُرْیانٌ وَلِباسُهُ الْحَیاءُ ، وَزِینَتُهُ الْعِفافُ ، وَمُرُوَّتُهُ العَمَلُ الصّالِحُ ، وَعِمادُهُ الْوَرَعُ .
سه برنامه است كه هركس خدا را با آنها ملاقات نماید از بهترین مردم است : كسی كه عمل به آنچه بر او واجب شده است را به پیشگاه حق ارایه كند ، او برترین بنده است ، و كسی كه از تمام حرامها خودداری كند از پارساترین بندگان است ، و آنكه به روزی داده شده ی خداوند قناعت ورزد ، از بی نیازترین مردم است ; سپس فرمودند : یا علی ! سه چیز است كه در هر كس نباشد عملش تمام نیست : قدرتی كه او را از معاصی خدا مانع گردد ، و اخلاقی كه با آن با مردم مدارا نماید ، و حوصله و حلمی كه جهل جاهل را با آن برگرداند تا فرمودند : یا علی ! اسلام عریان است ، لباسش حیا ، و زینتش عفاف ، و جوانمردی اش عمل صالح ، و ستونش ورع و پارسایی است . ا
امام باقر (علیه السلام) فرمودند :اِنَّ اَفْضَلَ العِبَادَهِٔ عِفَّهُٔ الْبَطْنِ وَالْفَرْجِ .
همانا برترین عبادت نگاهداری شكم و شهوت از حرام خداست. امام صادق (علیه السلام) فرمودند : اِنَّما شِیعَهُٔ جَعْفَر مَنْ عَفَّ بَطْنُهُ وَفَرْجُهُ ، وَاشْتَدَّ جِهادُهُ وَعَمِلَ لِخالِقِهِ ، وَرَجا ثَوابَهُ ، وَخَافَ عِقابَهُ ، فَاِذا رَأَیْتَ أُولئِكَ ، فَأُولئِكَ شِیعَهُٔ جَعْفَر .
همانا پیرو جعفر كسی است كه شكم و شهوت را از حرام حفظ كند ، كوشش او در راه خدا شدید باشد ، محض خدا عمل كند ، به پاداش حق امیدوار و از عذابش بترسد ، چون اینان را دیدی ، اینان شیعه ی امام صادق هستند . رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند : لاَ تَزالُ اُمَّتِی بِخَیْر ما تَحابُّوا وَتَهادَوْا وَاَدُّوا الاَمانَهَٔ ، وَاجْتَنبُوا الحَرامَ ، وَقَرَوُا الضَّیْفَ ، وَاَقامُوا الصَّلاهَٔ ، وَآتُوا الزَّكاهَٔ ، فَاِذَا لَمْ یَفْعَلُوا ذلِكَ ابْتُلُو بِالْقَحْطِ وَالسِّنینَ(۱) .
دایم امت من به خیر و نیكی اند تا به یكدیگر محبت ورزند و به یكدیگر هدیه دهند ، و امانت را ادا كنند ، و از حرام بپرهیزند ، و مهمان را پذیرایی نمایند و نماز را برپا دارند و زكات مال را بپردازند . اگر این امور را انجام ندهند به قحطی و خشكسالی مبتلا شوند .
از روایاتی كه در سطور قبل ملاحظه كردید استفاده می شود كه راه اصلاح به روی همگان برای همیشه باز است ، و حركت در این راه نورانی ، برای هركس كه بخواهد ممكن است ، و انسان در عمل و رفتار ، و كردار و اخلاق به چیزی مجبور نیست ، و آزادانه می تواند با نیتی پاك و تصمیم و عزمی جدی به واقعیاتی كه در آن روایات اشاره شده و خلاصه اش به شرح زیر است آراسته گردد ، و این همه نیكی و خیر و زیبایی معنوی را به جای آن همه زشتی و بدی و هیولای شیطانی بگذارد ، و با دست خود همراه با یاری و نصرت حق ، سیئات اخلاقی و عملی و باطنی را تبدیل به حسنات باطنی و عملی و اخلاقی نماید ، كه هركس در راه اصلاح قرار بگیرد ، خداوند در تبدیل شدن سیئات به حسنات به او كمك خواهد داد ، و چون حسنات را جایگزین سیئات كند ، تمام سیئات گذشته اش بخشیده خواهد شد .
إِلاَّ مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلاً صَالِحاً فَأُولئِكَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَات وَكَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً
مگر آنان كه توبه كردند و ایمان آوردند و عمل شایسته انجام دادند ، اینانند كه خداوند سیئات آنان را به حسنات تبدیل كرد و خداوند آمرزنده ی مهربان است .
إِلاَّ مَن ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْناً بَعْدَ سُوء فَإِنِّی غَفُورٌ رَّحِیمٌ .
مگر كسانی كه ستم كردند ، آنگاه در مقام توبه و جبران برآمدند و بدی را تبدیل به نیكی كردند ، من نسبت به آنها آمرزنده و مهربانم .

پایگاه استاد حسین انصاریان

منبع : عرفان