تغذیه نوزادان در ماه هفتم

سن شش‌ماهگی مناسب‌ترین سن برای آغاز تغذیه تکمیلی است. چون در این سن، دستگاه گوارش شیرخوار به‌تدریج آمادگی لازم برای پذیرش غذاهای نیمه‌جامد را پیدا کرده است. از طرف دیگر کودک توانائی گردن گرفتن و نشستن را پیدا می‌کند و دندان‌هایش شروع به رویش می‌کنند که همه اینها شیرخوار را برای پذیرش غذای کمکی آماده می‌سازد.
در صورتی‌که غذای کمکی زودتر از سن شش‌ماهگی آغاز شود، به‌علت عدم آمادگی دستگاه گوارش ممکن است کودک دچار اسهال شود و از طرفی به‌علت کم‌بودن گنجایش معده شیرخوار، غذای کمکی ممکن است جایگزین یک وعده شیر شده و شیرخوار تمایل کمتری نسبت به مکیدن پستان نشان دهد و در نتیجه شیر کمتری بخورد که در این صورت به‌علت کمبود انرژی دچار سوءتغذیه و رشد ناکافی خواهد شد. نکته مهم بروز آلرژی یا حساسیت غذائی است که با شروع زودهنگام تغذیه تکمیلی، احتمال آن افزایش می‌یابد.
دیر شروع‌کردن غذای کمکی هم مضرات دیگری دارد. از سن شش‌ماهگی به بعد شیر مادر تأمین‌کننده نیاز کودک نیست و اگر غذای کمکی شروع نشود، کودک دچار کندی یا توقف رشد خواهد شد. علاوه بر این، کودک عمل جویدن را یاد نگرفته و آشنا شدن او با مزه و قوام انواع غذاها به تأخیر می‌افتد. اکثر کودکانی که در پایان شش‌ماهگی با غذای کمکی آشنا نشده و تا مدت طولانی از شیر مادر استفاده کرده‌اند، تمایلی به استفاده از غذاهای جامد ندارند و همین مسئله ممکن است سبب بروز سوءتغذیه و افت رشد آنها شود.
بهترین ماده غذائی، برای شروع تغذیه تکمیلی، غلات (برنج) هستند چون هضم آنها آسان است. فرنی یکی از بهترین غذاهائی است که می‌توان از یک‌بار در روز به اندازه یک تا سه قاشق مرباخوری شروع کرد و به تدریج متناسب با اشتهای کودک بر مقدار آن افزود.
از هفته دوم شروع غذای کمکی، می‌توان علاوه بر فرنی، شیربرنج و حریره بادام نیز به کودک داد. این غذاها هم باید از مقدار کم و یک‌بار در روز شروع شوند و به‌تدریج افزایش یابند. تغذیه با فرنی، شیربرنج و حریره بادام را بسته به علاقه کودک می‌توان حتی تا یک‌سالگی یا بیشتر، از آن به‌عنوان یک وعده غذائی کمکی ادامه داد.
در هفته سوم شروع تغذیه کمکی، مصرف انواع سبزیجات مثل سیب‌زمینی، هویج، جعفری، گشنیز، کدو سبز، لوبیا سبز و... برای تغذیه کودک شروع می‌شود. در این هفته علاوه بر فرنی، می‌توان با مخلوط سبزیجات و برنج سوپ تهیه کرد و آن را به‌خوبی پخت و نرم کرد. بهتر است سبزیجات نامبرده شده را تک‌تک و به مرور به سوپ اضافه کرد.
مثلاً هر سه روز یک‌بار نوعی از سبزی را به سوپ اضافه کرد. علاوه بر این، به سوپ کودک نباید نمک، شکر یا چاشنی اضافه کرد. بهتر است کدو، کرفس و لوبیا سبز، ابتدا پخته‌شده و بعد به سوپ کودک اضافه شوند. سبزی‌ها باید در آخرین لحظه‌های پخت سوپ اضافه شوند و در ظرف هم بسته شود تا ویتامین‌های آنها از بین نرود.
بین تمام سبزی‌ها، فقط اسفناج است که مصرف آن تا یک‌سالگی مجاز نبوده و نباید به سوپ شیرخوار اضافه شود. از هفته چهارم می‌توان مقدار کمی گوشت قرمز با گوشت مرغ به سوپ کودک اضافه کرد. گوشت را باید به قطعات بسیار کوچک تقسیم کرد و یا از چرخ‌کرده آن استفاده کرد که کاملاً پخته باشد. غذاها در شروع باید نسبتاً رقیق باشند و غلظت آنها کمی بیشتر از شیر باشد و بعد به تدریج به غلظت آنها افزوده شود.
سفت‌کردن تدریجی غذاها به یادگرفتن عمل جویدن کمک می‌کند. اگر در شروع تغذیه تکمیلی، کودک به یک غذا بی‌میلی نشان داد، نباید پافشاری کرد و باید آن غذا را برای یک تا دو هفته حذف کرد و سپس دوباره به او داد وقتی غذای جدیدی شروع می‌شود، غذای قبلی هم ادامه پیدا می‌کند مگر این‌که کودک آن را نخورد یا به آن عدم تحمل نشان دهد.
● قطره آهن
آهن، یکی از اجزاء تشکیل‌دهنده هموگلوبین است. هموگلوبین هم یکی از ترکیبات مهم و اصلی خون می‌باشد. اگر چه مقداری ذخیره آهن در بدن هر فرد وجود دارد، ولی باید هر روز از طریق غذا، آهن به بدن برسد. چون اگر، آهن به مقدار کافی دریافت نشود، کم‌خونی رخ می‌دهد. نوزاد هنگام تولد، با ذخایر کافی آهن متولد می‌شود و آهن شیر مادر هم به‌خوبی جذب می‌شود.
اما بعد از شش‌ماهگی، ذخیره آهن بدن تمام می‌شود و غذای کمکی و شیر مادر نیاز شیرخوار به آهن را تأمین نمی‌کند. پس باید این نیاز با دادن قطره آهن تأمین شود. با شروع غذای کمک باید حدود ۱۵ قطره آهن یا ۱/۵ سی‌سی شربت آهن به کودک داد تا نیاز او برآورده شود. باید قطره یا شربت آهن در حلق کودک ریخته شود و بعد از دادن قطره هم کمی آب به کودک داد و دندان‌های او را با دستمال تمیز پاک کرد تا رنگ دندان‌ها تیره نشود.
آهن از ضروریات مهم در تغذیه تکمیلی است و هرگز نباید به خاطر تیره‌شدن رنگ دندان‌ها، دادن قطره را قطع کرد. ممکن است قطره آهن باعث سیاه شدن رنگ مدفوع کودک شود که مسئله مهمی نبوده و طبیعی است. بهتر است قطره آهن بین دو وعده شیردهی به کودک داده شود تا کلسیم شیر، مانع جذب آهن نشود.
● طرز تهیه فرنی آرد برنج و حریره بادام
▪ آرد برنج ۱ قاشق غذاخوری پر
▪ شکر ۱ قاشق
▪ شیر ۱ فنجان (۲۰۰ سی‌سی)
▪ طرز تهیه:
ابتدا شیر جوشیده‌شده را با آرد برنج و شکر مخلوط کرده و در حالی‌که روی شعله ملایم است به هم بزنید تا کم‌کم برنج پخته و قوام آید. معمولاً بعد از جوش‌آمدن حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه حرارت ملایم برای قوام آمدن آن کافی است. به‌طور طبیعی این میزان برای روزهای اول شروع غذای کمکی، زیاد است و می‌توان برای شروع نصف مقادیر فوق را طبخ کرد. اگر سه عدد بادام را در آب جوش خیس کرده و سپس پوست آن را گرفته و پودر کنید و در هنگام پخت به مواد فوق اضافه کنید، حریره بادام درست کرده‌اید.
● طرز تهیه سوپ رشته‌فرنگی:
▪ هویج ۲۰ گرم (۱ عدد کوچک)
▪ سیب‌زمینی ۳۰ گرم (۱ عدد کوچک)
▪ گوشت مرغ یا گوسفند ۳۰ گرم
▪ پیاز ۱۰ گرم (نصف یک پیاز کوچک)
▪ گوجه‌فرنگی ۳۰ گرم (۱ عدد کوچک)
▪ برنج ۵ گرم (۱ قاشق مرباخوری)
▪ رشته فرنگی یا ماکارونی ۱۰ گرم (۱ قاشق غذاخوری)
▪ جعفری ریزشده ۵ گرم (۱ قاشق غذاخوری)
▪ کره ۵ گرم (نصف قاشق مرباخوری)
▪ طرز تهیه:
ابتدا گوشت مرغ یا گوسفند را با پیاز بپزید. بعد برنج و هویج را اضافه کنید و وقتی برنج و هویج کمی پخته شد، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و جعفری را اضافه کنید. بعد از پخته‌شدن تمام مواد، رشته‌فرنگی را داخل سوپ بریزید تا پخته شده و لعاب بیندازد. در انتها کره را داخل سوپ بریزید.

منبع : ماهنامه کودک