برنامه‌های آموزش‌های آبی نوزادان و کودکان پیش‌دبستانی

برنامه‌های آموزشی آبی برای نوزادان و پیش‌دبستانی‌ها به‌منظور آشنا کردن نوزادان، کودکان و والدین آنها با آب و افزایش اعتماد به نفس آنها در برخورد با آب از طریق شرکت در فعالیت‌های لذت‌بخش و در عین‌حال ایمن و بی‌خطر می‌باشد. فعالیت‌های سرگرم‌کننده می‌تواند موجب ایجاد علاقه و انگیزه در یادگیری شنا به‌صورت پایه‌ای از طریق انجام بازی‌های مختلف و تشویش‌های بجا گردد. روش‌هائی که در این برنامهٔ آموزشی برای نوزادان و کودکان در نظر گرفته شده، کاملاً مناسب مرحلهٔ رشد سنی و مرتبط با نیازهای جسمی، و اجتماعی، احساسی و فکری آنها می‌باشد.مدرسان و مربیان نقش بسیار سازنده‌ای در شکل‌دهی روند تکاملاین برنامه‌ها دارند و به‌دلیل اینکه اولین برخورد نوزادان و کودکان معمولاً با مدرسان و مربیان می‌باشد، اهمیت این نقش خطیر و سازنده بیشتر و بیشتر هم می‌گردد.
مراحل رشدی کودک
به‌منظور پیشبرد اهداف این برنامهٔ آموزشی، دورهٔ رشدی کودک را به‌صورت زیر تقسیم‌بندی می‌نمائیم:
- نوزاد: از بدو تولد تا ۶ ماهگی
- کودک شیره‌خوار ۱: ۶ تا ۱۲ ماهگی
- کودک شیره‌خوار ۲: ۱ تا ۲ سالگی
- کودک نوپا ۱: ۲ تا ۳ سالگی
- کودک نوپا ۲: ۳ تا ۵/۳ سالگی
- کودک پیش‌دبستانی: ۵/۳ تا ۴ سالگی
خصوصیات کودکان در هر دورهٔ سنی
در هر دورهٔ سنی یک‌سری تغییرات در مهارت‌های حرکتی، مهارت‌های شناختی و پیشرفت‌های شخصی رخ می‌دهد.
٭ مهارت‌های حرکتی، مربوط به پیشرفت‌های حرکتی و مانورهای ظریف دست‌ها هستند.
٭ مهارت‌های شناختی، مربوط به آگاهی، فهم و درک وقایع محیط و نحوهٔ برقراری ارتباط با محیط هستند.
٭ مهارت‌های شخصی مربوط به تغییر در نیازهای احساسی و اجتماعی کودک هستند.
الف- نوزاد (از بدو تولد تا ۶ ماهگی)
در این دوره ارتباط کودک با محیط از طریق گریه کردن و پاسخ‌های غیر گفتاری است. نوزاد نسبت به افراد ناآشنا در اثر حرکات به‌خصوص در سه ماه اول زندگی رفلکسی هستند و در پاسخ به محیط به‌طور اتوماتیک و خودکار عمل می‌کرد. رفلکس‌ها همهٔ حرکات را هدایت می‌کنند. نوزاد در آب با رفلکس شنا حالت بازی کردن در آب را دارد و در خشکی با برخورد به زمین رفلکس قدم زدن را نشان می‌دهد.
کنترل روی حرکات به‌صورت ابتدائی از نیمهٔ دوم این مرحله (۴ تا ۶ ماهگی) شروع می‌شود. در یک محیط آبی نوزاد به‌صورت شناور روی آب باقی می‌ماند اما قادر به کنترل حرکات خود نیست. در سه ماه اول این دوره حرکات نوزاد عمدتاً به‌صورت غیرفعال و از طریق تجربیات حسی کودک است.از ۴ ماهگی به بعد نوزاد مشارکت بیشتری خواهد داشت و فعال‌‌تر خواهد شد اما کنترل حرکتی برای حرکت مستقل در آب را ندارد. رفتارهای احساسی و اجتماعی نوزاد در این دوره نشان می‌دهد که کودک کاملاً وابسته به والدین است.
ب- کودک از (۶ تا ۱۲ ماهگی)
حرکات ارادی و کنترل وضعیت بالاتنه و شانه‌ها به کودک کمک می‌کند تا در نشستن و ایستادن بتواند حالت سیستم خود را حفظ کند. در ارتباط با محیط، نوزاد نسبت به افراد ناآشنا واکنش نشان می‌دهد و غریبی می‌کند. در این دوره وقتی کودک در آب شناور است، اگر به پشت در آب قرار گیرد ممکن است در مقابل این وضعیت مقاومت نماید و بخواهد به حالت ایستاده درآید. در این دوره نوزاد علاقهٔ شدیدی به کشف محیط اطراف خود و محکم کوبیدن به آب و دست زدن و ایجاد صدا در آب دارد.
باید به این نکته توجه داشت که کودک (بین ۶ تا ۱۲ ماهه) بسیار حساس است و گاهی حتی راضی نمی‌شود که دستی غیر از دست والدین خود را برای راه رفتن و بازی کردن بگیرد.
عکس متعلق به نگار عباسی می‌باشد که از بدو تولد علاقهٔ زیادی به آب و آب‌بازی نشان می‌داده و تا کنون نیز همواره در محیط‌های آبی که قرار می‌گیرد بسیار خوشحال و حرکات زیبائی در آب انجام می‌دهد، به‌نظر می‌رسد این نوزاد قابلیت‌های خوبی در ورزش شنا دارد.
پ- کودک ۲ (۱۲ تا ۲۴ ماهگی)
کودک قادر به ایستادن و راه رفتن است و می‌تواند اشیاء را بردارد یا به زمین بگذارد و در انتهاء این دوره حتی قادر به دویدن نیز خواهد بود. در این دوره به‌دلیل اینکه کودک کنترل حرکتی خوبی دارد علاقهٔ شدیدی به کشف محیط و اشیاء داشته و در محیط آبی خیلی خوب و با دقت ارتباط برقرار می‌کند به‌طوری‌که سعی می‌کند پاهای او روی دیوارهٔ کف استخر قرار گیرد.
ت- کودک نوپا ۱ (۲۴ تا ۳۶ ماهگی)
کودک به‌طور اتوماتیک راه می‌رود و می‌دود او قادر به‌کارگیری لغات گسترده‌تری است و از این طریق ارتباط بهتری با محیط برقرار می‌کند. در این دوره کودک مستقل‌تر عمل می‌کند و در شروع به برقراری ارتباط با مربی خود می‌نماید.
در محیط آبی کودک قادر به کنترل تنفس بوده و از این طریق به حرکت خود در آب کمک می‌کند در این دوره کودکان علاقهٔ شدیدی به بازی کردن و ایجاد خلاقیت دارند و باید به آنها فرصت کافی داده شود تا خود را بهتر نشان دهند.
ث- کودک نوپا ۲ (۳۶ تا ۴۲ ماهگی)
در این دوره کودک تلاش می‌کند تا مهارت‌های جدیدی را ایجاد نماید مثلاً به‌صورت ریتمیک شروع به راه رفتن می‌کند. کودک قادر به صحبت کردن در قالب جملات است. حافظهٔ او در زمینهٔ زمان و جزئیات وقایع بسیار پیشرفت کرده است.
در محیط آبی کودک قادر به حرکت به سمت جلو در آب است و قادر به هماهنگ کردن حرکات دست‌ها و بدن با ریتم تنفس می‌باشد.
ج- کودک پیش‌دبستانی (۴۲ تا ۴۸ ماهگی)
کودک قادر به راه رفتن درست شبیه یک فرد بالغ است او نه تنها قادر به کنترل دویدن و لی‌لی کردن است بلکه می‌تواند دوچرخه‌سواری را همراه با یک تعادل خوب انجام دهد.در این دوره کودک بسیار سؤال می‌پرسد و مشتاق دانستن است. او قادر به بازی کردن در گروه است.حرکات مختلف کودک او را قادر می‌سازد که بتواند انواع مختلف شنا را فرا گیرد.

منبع : مجله دنیای ورزشهای آبی