مبارزه مستقیم با فرسایش آبی / احداث سدهای خشکه چین

در نواحی که سنگ زیاد است ، معمولا" برای جلوگیری از فرسایش زمین و همچنین مرمت سطح های فرسایش یافته در دامنه کوهها ، از سنگهای آن محل سد های کوچکی در نقاط فرسایش یافته به ویژه در داخل آبراهه ها می سازند که به سد خشکه چین معروف است.
این سدهای کوچک که فقط با قرار دان سنگها بر روی هم در روی خطوط میزان احداث میشود ( در لا به لای سنگهای ، مواد چسبنده از قبیل گل، گچ و آهک و ... نمی ریزند، از این رو سد خشکه چین نامیده میشود.) مانع از جریان شدید آب می شودو با ایستادن آب در پشت آن به نفوذ دادن آب در زمین کمک می کندکه در نتیجه مانع از فرسایش خاک میگردد .چون آب ، قسمت اعظم گل و لای و سایر مواد را که در مواقع بارندگی با خود حمل میکند ، در پشت این سد ها باقی میگذارد ، این سدهای کوچک در حکم یک صافی موثر است، به این معنی که با ایستادن آبهای گل آود در پشت سد مواد محموله آن رسوب میکند و چنانچه سد براثر آب زیاد پر بشود ، آب بالنسبه صاف تر یا با گل و لای کمتر از سطح آن ریزش میکند و به سمت پایین دره یا رود اصلی جاری میگردد.
بنابراین به این طریق هم آب حفظ می شود و هم از فرسایش خاک جلوگیری بعمل میآید و هم با صاف شدن آب در پشت سدهای خشکه چین ، مانع از پرشدن سریع سد اصلی که بر سر راه رود برای ذخیره شدن آب احداث شده است ، می شود.
فاصله سدهای خشکه چین از هم ، از جمله به شیب زمین و جنس کوه و دیگر امکانات موجود بستگی دارد. برای آنکه سدهای خشکه چین آب و خاک را خوب حفظ کند ، باید دائم از آنها مراقبت بعمل آید، ریرا اغلب دیده شده است که یا این سنگ چین ها به عللی ریزش کرده است و سد خراب شده یا اینکه جنس زمین زیر سد و فشار آب طوری بوده که در زیر دیواره سد ( کف سد) سوراخهایی بوجود آمده است که سبب خروج آب از کف سد شده است و در نتیجه سیلابها همین طور که از بالا وارد محل سد های خشکه چین میشود ، بدون توقف و تاخیر از کف آن خارج میگردد و بنابراین احداث سد خشکه چین در چنین شرایطی هیچ گونه تاثیری در نگهداری آب و خاک ندارد.
ممکن است که سد های خشکه چین بتدریج از گل و لای و دیگر مواد آبرفتی پر بشود . در این صورت نوعی سکو ، در داخل آبراهه ها تشکیل میگردد.


عبادی - کارشناس خاکشناسی
منبع: http://www.ebadi.coo.ir

منبع : مطالب ارسال شده