مرا نسوزانید

برای فرار از سرما مسیر طولانی خانه تا مدرسه را با سرعت می‌دود. دستان کوچکش را نزدیک دهان می‌آورد. کم‌کم بچه‌ها از راه می‌رسند. همه سردشان است. حلقه دور بخاری بزرگ‌تر می‌شود. زنگ اول دیکته دارند. باید آن‌قدر انگشتان خود را گرم کنند تا بتوانند قلم را راحت‌تر در دست بگیرند. کوچولوها برای نزدیک‌تر شدن به بخاری و گرم‌تر شدن تلاش می‌کنند ... ای وای، آتش. بخاری واژگون می‌شود، نفت آن می‌ریزد و شعله‌ور می‌شود. کودکان جیغ می‌کشند. آنها فقط هشت سال دارند. نمی‌دانند چه کنند. کپسول آتش‌نشانی در آنجا پیدا نمی‌شود. حالا دیگر آنها از سرما دستان‌شان نمی‌سوزد بلکه از آتش می‌سوزد...
آتش‌سوزی در مدارس، سابقه طولانی دارد. هر سال خبری وحشتناک در این باره می‌شنویم. تصاویری دلهره‌آور می‌بینیم. سری از تاسف تکان می‌دهیم. با خود می‌گوییم باید ایمنی در برابر آتش‌سوزی در مدارس را افزایش دهیم و سال بعد همه چیز دوباره تکرار می‌شود. سال ۶۴ حادثه آتش‌سوزی در دبیرستان ۱۷ شهریور جوانمردخان در ۷ کیلومتری سفیلان، بزرگ‌ترین آتش‌سوزی در مدارس سال ۷۳ در رشت، سال ۸۳ سوختن ۱۳ دانش‌آموز و معلم در روستای سفیلان، سال ۸۴ در روستای المنی استان لرستان و در سال ۸۵، دو آتش‌سوزی در شهرستان سروستان و روستای درودزن استان فارس، حادثه بعدی قرار است در کجا رقم بخورد؟
● قانون چه می‌گوید؟
اگر به آیین‌نامه بهداشت و ایمنی مدارس نگاه کنیم، برای سیستم گرمایشی مدارس، استانداردهای ویژه‌ای در نظر گرفته شده است. براساس این قوانین، کلیه مدارس کشور موظف به تامین وسایل گرمایشی به ویژه بخاری‌های گازی استاندارد هستند که گازهای حاصل از سوخت آنها به خارج از کلاس هدایت شود و خطر آتش‌سوزی نداشته باشد. حرارت مناسب کلاس‌ها باید بین ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی‌گراد باشد و رطوبت آن تا ۶۰ درصد باشد. در حال حاضر، ۱۰ درصد مدارس کشور فاقد سیستم گرمایشی هستند. ۷۵ درصد دارای بخاری و ۱۵ درصد مجهز به سایر سیستم‌های گرمایشی، مانند حرارت مرکزی با رادیاتور، فن‌کوئل و هواساز هستند. نوع سیستم گرمایشی که در مدرسه استفاده می‌شود براساس مکان و محل مدرسه، شرایط آب و هوایی و حتی بودجه مدرسه متفاوت است. در برخی از روستاها توان فنی کافی برای تعمیر و نگهداری وسایل گرمایشی مناسب وجود ندارد و به همین دلیل از بخاری‌های نفتی استفاده می‌شود که خطرناک است. سازمان نوسازی مدارس کشور برای جلوگیری از بروز حوادث در مدارس، اقدام به خرید بخاری استاندارد و کپسول اطفای حریق کرده است.
● شرح وظایف مبصر بخاری
پس از وقوع این آتش‌سوزی‌ها، وزارت‌ آموزش و پرورش دستورالعملی صادر کرد که براساس آن هر کلاس درس باید دارای یک «مبصر بخاری» باشد! براساس این طرح، در هر کلاس درس یک دانش‌آموز، آموزش‌های لازم درباره روشن و خاموش کردن و مواظبت از بخاری کلاس را می‌بیند و مبصر بخاری کلاس می‌شود. «مبصر بخاری» مواظبت می‌کند که دیگر دانش‌آموزان کلاس با بخاری بازی نکنند و حرارت بخاری بی‌مورد زیاد و کم نشود و آتش‌سوزی در کلاس روی ندهد. قرار شده بخاری‌های غیر استاندارد و هیزمی از مدارس جمع‌آوری شود اما این وسایل هنوز در مدارس مناطق روستایی و عشایری استفاده می‌شوند. دستورالعملی‌ برای پیشگیری از آتش‌سوزی در مدارس صادر شد که به تمام اداره‌های آموزش و پرورش استان‌های کشور ابلاغ شد. براساس این دستورالعمل‌، در سه سطح باید کمیته پیشگیری و مقابله با آتش‌سوزی تشکیل شود. سطح اول، اداره‌ آموزش و پرورش استان؛ سطح دوم، اداره‌ آموزش و پرورش منطقه و سطح سوم مدارس کشور خواهند بود.
● توصیه‌های آتشین
در آغاز فصل سرد هستیم. بیایید تصمیم بگیریم امسال آتش‌سوزی در مدارس کشورمان رخ ندهد. کافی است سیستم گرمایشی مدرسه را کنترل کرده و نکاتی ساده ولی مهم را رعایت کنیم:
۱) کار با کپسول‌ها را یاد بگیریم: وجود داشتن سیستم اطفای حریق در تمام کلاس‌های درس ضروری است. اگر کپسول اطفای حریق در یک کلاس وجود داشته باشد، در لحظات ابتدایی حریق می‌تواند مانند یک آتش‌نشان عمل کند (نقش یک آتش‌نشان را ایفا کند). گاهی در برخی کلاس‌ها این کپسول وجود دارد ولی کسی شیوه استفاده از آن را نمی‌داند و یا حتی سال به سال کپسول اطفای حریق کنترل و سرویس نمی‌شود.
۲) ایمنی بخاری نفتی را رعایت کنیم: اگر به هر حال شما امسال بودجه‌ای برای خرید یک سیستم گرمایشی مناسب برای مدرسه‌تان در اختیار ندارید و باید امسال هم با گرمای بخاری نفتی به کودکان درس دهید، حداقل ایمنی استفاده از بخاری نفتی را به خاطر بسپارید. بخاری نفتی باید پیش از آغاز فصل سرما به وسیله افراد متخصص سرویس و آماده استفاده شود. از دست کاری کاربراتور به وسیله افراد ناوارد جلوگیری کنید. این گونه بخاری‌ها باید مجهز به دودکش مناسبی باشند که به فضای آزاد ارتباط داشته باشد و اتصالات آن محکم باشد تا امکان نشت گازهای سمی و خطرناک به داخل محوطه اتاق از بین برود. بخاری باید در محلی مناسب بدون شیب و ثابت قرار داده شود، به طوری که احتمال سقوط و واژگونی آن نباشد. سینی مخصوص زیر بخاری را حتما باید استفاده کنید و از قرار دادن پوشاک روی بخاری و اطراف آن و همچنین مواد قابل اشتعال در مجاورت آن اجتناب کنید. اگر نفت زیادتر از حد معمولی در داخل کوره مشتعل است، از جا به جا کردن بخاری که موجب سرریز شدن نفت و گسترش آتش می‌شود، خودداری کنید و در این صورت شیر کاربراتور و دریچه سه راهی تنظیم هوا روی دودکش را ببندید تا با قطع جریان شدید هوا، نفت اضافی با شدت کمتر سوخته و پس از دفع خطر، دوباره جریان سوخت به کوره را به وسیله کاربراتور تنظیم کنید.
۳) به جنگ آتش برویم: اولین اقدام هنگام بروز آتش‌سوزی در کلاس درس، حفظ خونسردی و آرامش میان دانش‌آموزان است. اگر از نفت برای سیستم گرمایشی کلاس درس استفاده می‌شود و آتش‌سوزی ناشی از آن است، از آب برای خاموش کردن آتش استفاده نکنید زیرا موجب جاری شدن نفت و شدت و گسترش آتش‌سوزی می‌شود.

منبع : روزنامه سلامت