تاثیر کاردانشگاهی بر شخصیت و تفکر دانشجویان

شاید آشکار ترین موضوع در دانشگاه، برای دانشجویان تازه وارد آن است که کار و تجربه دانشگاهی، شیوه ای است که نظیر آن را قبلا احساس نکرده است. شاید از قبل تصوری از تفاوت محیط دانشگاهی داشته باشد. اما این تفاوت را اینگونه پیش بینی نکرده باشد. ممکن است پیش بینی نکرده باشد که در بین صدها دانشجو تنها و منزوی است که خود تجربه جدیدی است. در این حال دانشجو می داند که به جامعه دانشگاهی متعلق است، اما احساس فردی بیگانه را دارد، که این احساس کاملا موقتی است و با شرکت در جمع دوستان و برقراری ارتباط دیگر اثری از انزوا باقی نمی ماند.
دانشگاه نه تنها زمینه های فکری و معنوی دانشجویان را وسیع تر می کند و اطلاعات و مهارت های نوینی را به آن ها می دهد، بلکه نگرش آنها را نسبت به محیط اطراف خود دگرگون می کند. سال های تحصیلی در دانشگاه برای عده بسیاری از دانشجویان، سال های کشف خویش و خودیابی است. دانشگاه از راه های مختلف به رشد فکری، معنوی، اجتماعی و عاطفی دانشجویان کمک می کند. نخستین و آشکارترین راه، کلاس درس است. کار و تجربه کلاس درس ممکن است پرزحمت، هیجان آور یا اطمینان بخش باشد، اما در نهایت جایی است که در آن اندیشه ها گسترده می شود، مبادله می گردد نمایش داده می شود و مورد انتقاد قرار می گیرد و البته بدون مواجه شدن با اندیشه هایی که در کلاس درس رخ می دهد و بدون نقادی آنها دگرگونی در دانشجویان پدیدار نخواهد شد. کلاس درس سرآغازی برای انتقال اندیشه هاست. هرگاه دانشجویان تنها نقش منفی در انتقال اندیشه ها را ایفا کنند و فقط شنونده و خواننده دروس باشند احتمالا فراگیری زیادی نخواهند داشت. فرصت های بسیاری برای شرکت فعالانه دانشجویان وجود دارد. سوالات و پرسش های داخل کلاس، انجام دادن تکالیف و شرکت در امتحانات و بحث های آزاد داخل کلاس فرصت هایی در اختیار دانشجویان می گذارد تا خود را به همگان نشان دهند و آنچه را که فراگرفته اند در معرض تحسین قرار دهند. دانشگاه موقعیت های زیادی برای مذاکرات و مکالمات غیررسمی با دانشجویان دیگر و استادان و دستیاران آنها، انجمن های دانشجویی و افراد دیگری که کم و بیش به این فعالیت ها علاقمندند دارد. هر قدر شرکت و درگیری در تعامل با اندیشه ها فعال تر و زنده تر باشد، ارائه افکار نو و فرصت دگرگونی اذهان در بین دانشجویان بیشتر خواهد بود.
یادگیری های فراوانی به هنگام صرف چای و قهوه در رستوران ها یا در سالن های انجمن ها یادر وقت نهار در دانشگاه ها صورت می گیرد. برخی از دانشجویان از همکلا سان و همکاران خود، آسانتر از استادان به کسب اندیشه های نو یا مطالب درسی توفیق می یابند که در این حالت دانشجو احساس رقابت معنوی و فکری و والا ارزشی می کند.
اما گاهی دانشجو در حین تحصیل دچار تجارب منفی می شود که البته هیچ تحصیل مطلوبی بدون تحمل رنج و درد و ناراحتی عاید نمی شود. نخستین نادانی در برابر وسعت و عظمت سطح علم و دانش بشری است. پس احساس ترس به هنگامی است که دانشجو احساس می کند برای رسیدن به یک هدف فرعی و کوچک مثل ارائه یک گزارش نیم ترم تا چه حد باید کار و فعالیت کند. هرازگاهی در دانشجویان ناامیدی هایی از شکست ها و احساس خلا » در قبال کمبود توانایی برای استفاده بیشتر از استعدادها به وجود می آید که تنها راه برای از بین بردن این خلا » پایداری در ادامه فعالیت ها است.
همچنین دانشگاه آزادی هایی برای آزمایش اندیشه های نو و ارزش یابی آنها در اختیار دانشجویان قرار می دهد. هرچند ممکن است این نوع اقدام به شکست انجامد لکن برای اجرای چنین تجاربی، میزانی از قبول و تقویت وجود دارد که فقط خاص دانشگاه هاست و در دیگر محیط ها مانند آن یافت نمی شود. دانشگاه ها ساختاری دارند که طبق قواعد و قوانین و برنامه های خود عمل می کنند و در آن وظایف و مسوولیت های معین، برای دانشجویان و کارکنان و استادان تدوین شده است. در چارچوب قواعد و برنامه ها، میزان گسترده ای از انعطاف ها و نرمش ها نیز وجود دارد.
دانشگاه را می توان محیط رشد دانست. محیطی که در آن نباید انتظار داشت افراد بالغ تر شوند و شرایطی پدید آید که در آن ها رشد و گسترش روانی عملا صورت گیرد. دانشگاه از یک سو تاثیر اجتماعی دارد زیرا دانشجویان را یاری می دهد تا وظایف و نقش هایی را فرا گیرند که آنها را به شهروندانی مفید و موثر مبدل سازد و از سوی دیگر تاثیر بر انگیزه دارد. زیرا دانشجویان را در شرایط جدیدی قرار می دهد و آنها را ناگزیر می سازد تا نگرش ها و گرایش ها و دورنماهای جدیدی را در درون خود بپرورانند. در زمینه های دیگر تجربه های زندگی، تقویت و پاداش نصیب دانشجویانی می شود که قادر به ایجاد قدرت و رقابت در خود باشند. در حالی که دانشجویان دیگری که فاقد چنین کفایتی هستند مردود و نادیده گرفته می شوند و حتی فراموش می شوند. به عبارت دیگر هدف کار دانشگاه اساسا حصول رشد و بلوغ است. کسی که در آن به پیروزی برسد به رشد بیشتری نائل می شود و در راه تحصیل موفق تر است.

نویسنده : شبنم موسوی خصال

منبع : روزنامه مردم سالاری