بافت چربی

يکى از بدفهمى‌هاى مربوط به بافت چربى آن است که چربى به هر اندازه نامطلوب است. در واقع، بافت چربى در ذخيرهٔ انرژي، پوشش و محافظت بدن نقش مهمى را ايفاء مى‌کند، لذا در اوايل زندگى مقدار لازم چربى بدن زياد مى‌شود. بافت چربى براى نخستين بار در حدود ۵/۳ ماهگى در جنين ظاهر مى‌شود و از آن پس به‌سرعت در دو ماه آخر باردارى افزايش مى‌يابد. با اين حال وزن چربى بدن در بدو تولد در حدود نيم کيلو است. مقدار بافت چربى در طى شش ماه اول بعد از تولد به سرعت افزايش پيدا کرده، سپس به‌تدريج تا سن ۸ سالگى در پسران و دختران ادامه مى‌يابد. در پسران، بافت چربى در طى دورهٔ نوجوانى نيز افزايش مى‌يابد، اما در دختران اين افزايش بسيار بيشتر است، لذا دخترانِ بالغ مقدار چربى بيشترى نسبت به پسران دارند که مقدار آن به ترتيب در حدود ۱۴ و ۱۰ کيلوگرم است. وزن چربى در دورهٔ نمو با افزايش تعداد و حجم سلولى زيادتر مى‌شود، ليکن افزايش حجم سلولى تا رسيدن به مرحلهٔ بلوغ چشم‌گير نيست.

چاقى افراد در دورهٔ طفوليت و کودکى کاملاً متفاوت است. يک نوزاد چاق الزاماً يک کودک فربه نخواهد شد. پس از اينکه کودک به سن هفت يا هشت سالگى رسيد مقدار چربى نسبى او به‌دست آمده است؛ به‌طورى که کودک ۸ سالهٔ چاق بيشتر در معرض خطر چاقى در بزرگسالى است.

پراکندگى چربى

پراکندگى چربى در بدن در طى دورهٔ نمو تغيير مى‌کند. در دورهٔ کودکي، چربى اطراف امعاء و احشاء داخلى سريع‌تر از چربى زير پوست افزايش مى‌يابد. چربى زير پوست در واقع تا سن ۶ يا ۷ سالگى کاهش مى‌يابد و سپس در هر دو جنس يعنى پسران و دختران تا سن ۱۲ يا ۱۳ سالگى افزايش مى‌يابد. اين افزايش در دختران تا سنين بعد نيز ادامه مى‌يابد، ليکن پسران در اواسط دورهٔ نوجوانى مقدارى از چربى زير پوست خود را از دست مى‌دهند. به نظر مى‌رسد که در مقايسه با اندام‌هاى ديگر به مقدار چربى زير پوست قسمت تنهٔ آنها افزوده مى‌شود؛ اما مقدار چربى زير پوست دختران در تمامى بدن افزايش مى‌يابد. به تصوير زير توجه کنيد، مقدار چربى زير پوست اندام‌هاى پسران (خط پيوسته)، به‌جز در دورۀ نمو، کاهش مى‌يابد. مقدار چربى زير پوست قسمت تنه به نظر مى‌رسد در سنين مختلف يکسان باشد، ليکن در سن جهش نمو افزايش مى‌يابد. اندازهٔ چربى زير پوست دختران (خط شکسته) در قسمت تنه و اندام‌ها هر دو به‌تدريج افزايش مى‌يابد. اين افزايش به‌ويژه بعد از سن ۷ سالگى مشخص‌تر است. معمولاً به مقدار چربى زير پوست ران و پاهاى دختران بيشتر از دست و بازوان افزوده مى‌شود.

بافت چربى در سالمندان

به‌نظر مى‌رسد هر دو جنس (مذکر و مؤنث) در دورهٔ بزرگسالى تمايل به کسب چربى بيشترى دارند که به نوعى بازتاب تغيير در برنامه غذايى و سطح فعاليت جسمى آنها است. افراد به‌طور متوسط در حدود ۱۲ کيلوگرم چربى دارند (بروزک، ۱۹۵۲). وزن بدن به‌طور کلى بعد از ۵۰ سالگى رو به کاهش است، ليکن اين کاهش ممکن است نشانهٔ تحليل تودهٔ عضله و استخوان باشد، نه مقدار چربى آن.

تعيين الگوى مربوط به کاهش يا افزايش مقدار چربى بدن در سالمندان مشکل است. ميزان مرگ و مير سالمندان فربه بيشتر از افراد لاغر است، بنابراين سالمندان لاغر بيشتر تمايل دارند در تحقيقات مربوط به مقدار چربى بدن شرکت کنند. به‌نظر نمى‌رسد افزايش وزن چربى بدن در دورهٔ سالمندى اجتناب‌نا‌پذير باشد؛ براى مثال کارگران چوب‌برى در نروژ، افرادى که در نقاط مختلف کرهٔ زمين به سوء تغذيه مبتلاء هستند، و ورزشکاران نخبه چنين افزايشى را در وزن چربى بدن خود در دورهٔ سالمندى نشان نمى‌دهند (شفارد، ۱۹۷۸ ب؛ اندرسون و همکاران، ۱۹۷۵). عموماً سالمندان فعال و پرتحرک در مقايسه با همسالان گوشه‌نشين خود کمتر اضافه‌وزن دارند.