کاهش بینائی

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

هر نوع کاهش یا از دست دادن بینائی را به پزشک اطلاع دهید.

ـ کاهش بینائی نشانهٔ چیست:

برای بسیاری از ما، زدن عینک یا گذاشتن لنز برای تصحیح دید چیزی عادی مانند پوشیدن لباس زیر است. اما بسیاری نیز به انواعی اختلال دید مبتلا هستند که با زدن عینک برطرف نمی‌شود. در رأس این ناراحتی‌ها پیری است. با بالا رفتن سن عدسی‌های داخل چشم به‌تدریج ضخیم و در اثر آب مروارید کدر می‌شوند که نتیجهٔ آن لکه‌های چشمی، تاری دید، دیدن هاله‌های تاریک به دور نور چراغ‌ها، و ضعف دید در شب است.

یکی دیگر از ناراحتی‌های ناشی از پیری آسیب‌دیدن لکه‌ٔ زرد (بخشی از شبکیهٔ چشم و مسئول دید مستقیم) است. در واقع، تابش یک عمر نور خورشید به چشم و عوامل دیگری که رگ‌های خونی و بافت‌های تغذیه‌کنندهٔ لکه زرد را تخریب می‌کنند باعث کاهش توان بینائی در ۶۰ سالگی است. این فرایند فرسودگی، که تباهی لکهٔ زرد نام دارد، به‌تدریج باعث چروکیدگی لکهٔ زرد شده و دید دقیق را مختل می‌کند. مبتلایان به این ناراحتی اغلب کلمات را شکسته و توده شده می‌بینند. لکه‌های تاریک بر نور چراغ‌های راهنمائی و نیز روی برچسب قیمت اجناس دیده می‌شود، و خطوط مستقیم چهارچوب در و پنجره‌ها موج‌دار به‌نظر می‌آیند.

علل دیگر کاهش بینائی عبارتند از پارگی شبکیه و بیماری‌های چشمی مثل گلوکوم (آب سیاه) و رتینوپاتی دیابتی (بیماری ناشی از قند شبکیه). در آب سیاه مایع در چشم تراکم پیدا کرده و با بالا بردن فشار آن عصب چشمی را آسیب می‌رساند. رتینوپاتی دیابتی آسیب دیدن رگ‌های خونی شبکیه در اثر ابتلا به بیماری قند است. وارد آمدن ضربه به سر، سکتهٔ مغزی، و حتی سردرد میگرنی هم می‌‌توانند بینائی را به‌طور موقت از بین ببرند یا مختل کنند.

ـ درمان کاهش بینائی:

همراه با تشخیص و درمان توصیه شده توسط پزشک، خود نیز می‌توانید به حفظ باقی‌ماندهٔ بینائی کمک کنید. نور را مناسب کنید. نور مناسب برای خواندن استفاده از چراغ مطالعه با لامپ مات ۶۰ تا ۱۰۰ وات است. چراغ‌های هالوژن خیره‌کننده و گرمازا هستند و بهتر است با یک کلید تنظیم نور (دیمر) از آنها استفاده شود.

کتاب‌هایتان را بزرگ کنید. اگر می‌توانید دستگاه مخصوص بزرگ کردن صفحات کتاب و نمایش آن روی صفحهٔ تلویزیون بخرید. این دستگاه کلمات را تا ۶۰ برابر بزرگ می‌کند. خریدن کتاب‌های با حروف درشت و نوارهائی که کتاب روی آن خوانده شده است ارزان‌تر تمام می‌شود. کشیدن یک ورقهٔ شفاف زرد بر روی کتاب کلمات را برجسته‌تر نشان داده و بهتر خوانده می‌شود. وسائل مختلف دیگری هم برای بزرگ‌کردن کلمات وجود دارد.

ـ حفظ بینائی:

رعایت نکات زیر به حفظ زیبائی و حتی جلوگیری از فقدان ناگهانی آن کمک می‌کند. سبزی و میوه بخورید. تغذیه درست نقش مهمی در سلامتی چشم دارد. میوه، سبزی و غذاهای دیگر غنی از روی و ویتامین‌های E,C و A و نیز بتا کاروتن (که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود) بخورید. شواهد زیادی وجود دارد که این مواد آسیب مربوط به تابش آفتاب را خنثی کرده و کاهش بینائی را به تأخیر می‌اندازند.

عینک و کلاه بگذارید. استفاده از عینک‌های دارای پوشش مخصوص برای جلوگیری از تابش نور آبی خورشید، که در دراز مدت باعث ضعف بینائی می‌شود، مفید است. این کار جلو تابش پرتو خطرناک فرابنفش را هم می‌گیرد. کلاه لبه‌دار بزرگی هم بر سر بگذارید تا آسیب چشمی ناشی از آفتاب کمتر شود.

سیگار نکشید. تحقیقات نشان داده است کسانی که لااقل ۲۰ نخ سیگار در روز می‌کشند، دو برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض خطر آب مروارید هستند. درها را نگاه کنید. یکی از راه‌های کنترل کاهش دید در اثر تباهی لکهٔ زرد آزمایش مرتب چشم با نگاه کردن به خطوط صاف کنارهٔ اشیائی مثل در و پنجره است. اگر این خطوط موجی، به‌هم ریخته، محو یا مبهم شده‌اند، پزشک را در جریان بگذارید.

جراحی کنید. اگر آب مروارید دید شما را مختل کرده است، تأخیر نکنید. چشم‌‌پزشک با عمل جراحی عدسی کدر شده را بر می‌دارد. دید شفاف با کار گذاشتن عدسی جدید یا استفاده از عینک و لنز باز می‌گردد. حفاظت از چشم در برابر آفتاب همچنان ضروری است. گذاشتن عینک مخصوص نور آبی و کلاه دارای لبهٔ بزرگ توصیه می‌شود. انواع جدید عدسی‌های درون چشمی لایهٔ محافظتی در برابر پرتو فرابنفش دارند.

لیزر درمانی کنید. نور بسیار قوی لیزر می‌تواند بافت‌های آسیب‌دیدهٔ چشم را ترمیم یا حل کرده و مانع برخی بیماری‌های کاهندهٔ دید شود. در تباهی لکه زرد لیزر مناطق تخریب شده را ترمیم می‌کند. این کار به شبکیه فرصت التیام داده و سیر بیماری را کند می‌کند. در برخی انواع آب‌سیاه، پزشک با پرتو لیزر سوراخ‌های ریزی در قرنیه ایجاد کرده و فشار را کاهش می‌دهد.

ـ مقابله با آب سیاه:

متأسفانه آب سیاه چشم علامت اولیه‌ای ندارد، ولی با آسیب‌ دیدن عصب بینائی دید محیطی تاریک می‌شود، انگار از میان لوله‌ نگاه می‌کنید. در کنار لیزر درمانی، می‌توانید کارهائی برای کنترل آن بکنید. معاینهٔ سالانه. معاینهٔ سالانه چشم بعد از ۳۵ سالگی در خانواده‌های دارای سابقهٔ ابتلا به آب سیاه، در افراد نزدیک‌بین، و در مبتلایان به بیماری قند بسیار مهم است. افراد دارای پوست تیره بیشتر مستعد ابتلا هستند.

قطرهٔ چشمی را فراموش نکنید. اگر مبتلا به آب سیاه هستید، باید داروی جلوگیری از بالا رفتن فشار چشم را درست مصرف کنید. هر وقت قطره را در چشم می‌ریزید، یک دقیقه چشم را ببندید، ریختن به موقع قطره را هیچ‌وقت فراموش نکنید.

دوچرخه بزنید. ریختن قطره راه سنتی کنترل آب سیاه است. ولی تجربه نشان داده است افرادی که سه بار در هفته به مدت ۳۰ دقیقه با دوچرخهٔ ثابت رکاب زده‌‌اند، بعد از ده دقیقه فشار داخل چشمشان پائین آمده است. در واقع، ورزش مانند داروی ضد آب سیاه عمل کرده است. بالا رفتن فشار چشم در آب سیاه مانند بالا رفتن فشار خون است در بیماری‌های قلبی است. اگر فشار را کنترل کنید، بیماری را کنترل کرده‌اید.

تحقیقات نشان داده است که اثر ورزش در پائین آوردن فشار دراز مدت بوده است، ولی با توقف ورزش فشار هم دوباره بالا می‌رود. داروی کاهش فشار چشم را سر خود قطع نکنید. اگر می‌خواهید ورزش را جایگزین آن کنید، پزشک باید برنامهٔ کاهش دارو را تجویز کند و مرتب فشار چشم را در کنترل داشته باشد.