ضربه و آسیب سر ـ head injury

آسیب‌ به‌ سر عبارت‌ است‌ از ضربه‌ به‌ سر، همراه‌ با یا بدون‌ از دست‌ دادن‌ هوشیاری‌ یا سایر علایم‌ قابل‌ مشاهده‌. بسته‌ به‌ ماهیت‌ ضربه‌، زخم‌های‌ سر ممكن‌ است‌ باز یا بسته‌ باشند.

ـ علایم‌ شایع‌:

به‌ گستردگی‌ صدمه‌ بستگی‌ دارند. توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ بودن‌ یا نبودن‌ تورم‌ در محل‌ وارد آمدن‌ ضربه‌ ربطی‌ به‌ جدی‌ بودن‌ آسیب‌ ندارد. علایم‌ شامل‌ هر كدام‌ یا تمام‌ موارد زیر هستند:

۱. خواب‌ آلودگی‌ یا گیجی‌

۲. استفراغ‌ یا تهوع‌

۳. تاری‌ دید

۴. منگی‌

۵. اشكال‌ در صحبت‌ كردن‌

۶. ضعف‌ عضلانی‌

۷. هم‌اندازه‌ نبودن‌ مردمك‌ها

۸. از دست‌ هوشیاری‌ به‌طور موقتی‌ یا برای‌ مدت‌ طولانی‌

۹. فراموشی‌

۱۰. تحریك‌پذیری‌

۱۱. سردرد

۱۲. خونریزی‌ از پوست‌ سر در صورتی‌ كه‌ زخم‌ شده‌ باشد.

ـ علل‌ بیماری:

وارد آمدن‌ ضربه‌ به‌ سر. بدترین‌ آسیب‌ها معمولاً در اثر تصادفات‌ رخ‌ می‌دهند.

ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:

۱. مصرف‌ الكل‌

۲. ورزش‌های‌ خطرناك‌، مثل‌ بوكس‌

۳. اختلالات‌ صرعی‌ و تشنجی‌

۴. سوار شدن‌ بر دوچرخه‌ و موتور سیكلت‌ بدون‌ كلاه‌ ایمنی‌

ـ پیشگیری‌:

۱. قبل‌ از رانندگی‌ از داروهای‌ روان‌ گردان‌ استفاده‌ نكنید. از مصرف‌ الكل‌ جداً پرهیز كنید.

۲. به‌ هنگام‌ دوچرخه‌ سواری‌ یا حركت‌ با موتور سیكلت‌ از كلاه‌ ایمنی‌ استفاده‌ كنید.

۳. همیشه‌ به‌ هنگام‌ سوارشدن‌ در خودرو از كمربند ایمنی‌ استفاده‌ نمایید. شیرخواران‌ و كودكان‌ كم‌ سن‌ و سال‌ را نیز در صندلی‌های‌ عقب‌ قرار داده‌، با كمربند ایمنی‌ مخصوص‌ از آنها مراقبت‌ نمایید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

با شناسایی‌ زودهنگام‌ علایم‌ خطر و درمان‌ معمولاً قابل‌ معالجه‌ است‌. عوارض‌ ضربه‌ به‌ سر ممكن‌ است‌ جان‌ بیمار را به‌ خطر اندازند یا باعث‌ معلولیت‌ دایمی‌ شوند.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

خونریزی‌ در داخل‌ جمجمه‌ و خارج‌ از مغز (خونریزی‌ و هماتوم‌ زیرسخت‌ شامه‌) خونریزی‌ به‌ داخل‌ مغز

ـ درمان‌:

بستری‌ كردن‌ برای‌ زیر نظر گرفتن‌ بیمار، در صورتی‌ كه‌ علایم‌ شدید باشند. اقدامات‌ تشخیصی‌ عبارتند از: آزمایش‌ خون‌ و مایع‌ نخاع‌، عكسبرداری‌ ساده‌ از جمجمه‌ و گردن‌ با اشعه‌ ایكس‌، و سی‌تی‌ اسكن‌ از سر. تعیین‌ گستردگی‌ آسیب‌ تنها با معاینه‌ و مشاهده‌ دقیق‌ امكان‌پذیر است‌. امكان‌ دارد پس‌ از معاینه‌ و بررسی‌ فرد توسط‌ پزشك‌، وی‌ به‌ خانه‌ فرستاده‌ شود، اما باید یك‌ فرد قابل‌ اطمینان‌ در كنار او بماند و مراقب‌ بروز علایم‌ جدی‌ باشد. بیست‌ و چهار ساعت‌ اول‌ پس‌ از ضربه‌ از نظر بروز علایم‌ و عوارض‌ جدی‌ بسیار مهم‌ است‌، اگرچه‌ این‌ گونه‌ علایم‌ و عوارض‌ ممكن‌ است‌ دیرتر (تا 6 ماه‌ پس‌ از آسیب‌) نیز ظاهر شوند. اگر شما مراقبت‌ از فرد را به‌ عهده‌ دارید، او را تا 24 ساعت‌ هر 2 ساعت‌ یا طبق‌ آنچه‌ توصیه‌ شده‌ است‌ بیدار كنید. اگر فرد بیدار نشد، فوراً پزشك‌ را خبر كنید. در صورت‌ بروز علایم‌ زیر نیز پزشك‌ را در جریان‌ بگذارید: استفراغ‌، ناتوانی‌ از حركت‌ دادن‌ دست‌ یا پا در یك‌ طرف‌ به‌ خوبی‌ طرف‌ دیگر، سفتی‌ گردن‌، هم‌اندازه‌ یا هم‌ شكل‌ نبودن‌ مردمك‌ها، تشنج‌، بی‌قراری‌ قابل‌ توجه‌، سردرد شدید كه‌ تا بیش‌ از 4 ساعت‌ پس‌ از آسیب‌ ادامه‌ یابد. گیجی‌ یا عدم‌ آگاهی‌ نسبت‌ به‌ زمان‌، محیط‌ اطراف‌، یا افراد.

ـ داروها:

تا زمانی‌ كه‌ تشخیص‌ قطعی‌ نشده‌ باشد نباید هیچ‌گونه‌ دارویی‌ به‌ فرد، از قبیل‌ استامینوفن‌ یا آسپیرین‌ داد.

ـ فعالیت‌:

بیمار باید تا زمانی‌ كه‌ خطر رفع‌ نشده‌ باشد در رختخواب‌ به‌ استراحت‌ بپردازد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ غذایی‌ فقط‌ شامل‌ مایعات‌ تا زمانی‌ كه‌ خطر رفع‌ شود.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ آسیب‌ سر را دارید یا در یك‌ نفر دیگر این‌ علایم‌ را مشاهده‌ كرده‌اید. اگر پس‌ از واردكردن‌ ضربه‌، شما شاهد بروز هر كدام‌ از علایمی‌ كه‌ در قسمت‌ اصول‌ كلی‌ درمان‌ ذكر شده‌ بودید.